Πρώτα η ζωή

Τι θα είχε συμβεί στη Γαλλία και την Πολωνία αν δεν τις είχε χτυπήσει ο κορωνοϊός; Η Αν Ινταλγκό δεν θα είχε επανεκλεγεί πιθανότατα δήμαρχος του Παρισιού. Οι οικολόγοι δεν θα σημείωναν έναν θρίαμβο σαν τον προχθεσινό. Ο Εμανουέλ Μακρόν, αντί να εξετάζει τις 150 προτάσεις της Συνέλευσης των Πολιτών για το κλίμα (δέχθηκε τις 147), θα πανηγύριζε τον θρίαμβο του κόμματός του στις μεγάλες πόλεις. Και ο απερχόμενος πρόεδρος της Πολωνίας, o εθνικολαϊκιστής και αρνητής της κλιματικής αλλαγής Αντρέι Ντούντα, θα σάρωνε από τον πρώτο γύρο.

Αν προσθέσουμε στις σκέψεις αυτές και την αλλαγή των δεδομένων στην Αμερική, αντιλαμβανόμαστε ότι οι συνέπειες της πανδημίας επεκτείνονται πολύ πέραν της οικονομίας. Ο Ντόναλντ Τραμπ, του οποίου η επανεκλογή θεωρούνταν σχεδόν δεδομένη, βλέπει το έδαφος να χάνεται κάτω από τα πόδια του. Κι αυτό, όχι επειδή ο αντίπαλός του κατακτά τα πλήθη, αλλά επειδή ένα σημαντικό μέρος των ψηφοφόρων – οι άνω των 65 – ένιωσαν αυτή την περίοδο πως ο πρόεδρος αδιαφορούσε για την υγεία τους και ενδιαφερόταν μόνο για την οικονομία.

Πίσω από όλα αυτά βρίσκεται μια ιδέα που ο γάλλος ερευνητής Αριέλ Κολονομός αναλύει στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Η τιμή της ζωής». Μέχρι τώρα, λέει σε μια συνέντευξή του στη Libération, οι πολιτικοί είχαν την τάση να θεωρούν ότι οι μελλοντικές ζωές είναι λιγότερο σημαντικές από τις σημερινές: τώρα πρέπει να σώσουμε τους ζωντανούς, για τους άλλους μπορεί πάντα να αναληφθούν πρωτοβουλίες στο μέλλον. Με αφορμή όμως και την πανδημία, αυτό αρχίζει να αλλάζει. Δεν υποχωρούν βέβαια τα οικονομικά συμφέροντα. Προκρίνονται όμως οικονομικές επιλογές που μπορεί βραχυπρόθεσμα να είναι δαπανηρές, αλλά θα μειώσουν το οικολογικό αποτύπωμα. Η πολιτική αναδιοργανώνεται γύρω από την ιδέα ότι αυτό που προέχει είναι η ζωή, η σημερινή και η μελλοντική. Δεν μένει παρά να ιδρυθεί ένα διεθνές όργανο που θα έχει τη δύναμη να επιβάλλει ενιαίους κανόνες στην κλίμακα των κρατών.

Να λοιπόν που η Covid-19 συμπληρώνει κατά κάποιον τρόπο το έργο που ξεκίνησε η Γκρέτα Τούνμπεργκ. Η σουηδή ακτιβίστρια χρησιμοποίησε ορθόδοξους και ανορθόδοξους τρόπους για να αναδείξει την καταστροφή που προκαλεί στις επόμενες γενιές η αδιαφορία των σημερινών ελίτ για την κλιματική αλλαγή. Η πανδημία έρχεται να γεφυρώσει αυτό το χάσμα, επισπεύδοντας και «εκδημοκρατίζοντας» την καταστροφή. Τώρα δεν υπάρχουν πια δικαιολογίες.

Ενδέχεται βέβαια όλα αυτά να αποδειχθούν προσωρινά. Το πράσινο κύμα στη Γαλλία μπορεί να ξεφουσκώσει. Ο Ντούντα μπορεί να ξεπεράσει στις 12 Ιουλίου το μαγικό 50% και η Πολωνία να συνεχίσει την αυτοκαταστροφική της πορεία. Ο Τραμπ μπορεί να κερδίσει το στοίχημά του, τέσσερις μήνες είναι πολύς χρόνος στην πολιτική. Το παράθυρο έχει ανοίξει όμως, η ευκαιρία για μια άλλη πολιτική είναι μπροστά μας.