Χρήστος Θηβαίος: Για τον Θάνο Μικρούτσικο θα μιλάμε πάντα στον Ενεστώτα

Με τον Χρήστο Θηβαίο είχα να συναντηθώ από τις 20 Ιανουαρίου. Από εκείνη την πολύ δύσκολη βραδιά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Δύσκολη για το κοινό, για τους ερμηνευτές, πιο πολύ όμως δύσκολη για τον ίδιο.

«Το πιο όμορφο απ’ όλα δεν στο έχω πει ακόμα» ήταν ο τίτλος που δόθηκε σε μια συναυλία που ο Θάνος Μικρούτσικος οργάνωσε μέχρι την τελευταία της λεπτομέρεια. Επέλεξε ερμηνευτές, τραγούδια, μουσικούς. Τα πάντα. Οργάνωσε τα πάντα. Και ας ήξερε ότι δεν θα ήταν εκεί. Τουλάχιστον όχι με φυσική παρουσία.

Αμέσως μετά το τέλος της συναυλίας στα καμαρίνια του Μεγάρου η ατμόσφαιρα ήταν πολύ φορτισμένη. Μια αγκαλιά με το Χρήστο και έφυγα. Δεν ήθελα και δεν χρειαζόταν να του πω τίποτα.

Από εκείνη, λοιπόν, την νύχτα τον συνάντησα ξανά λίγες ώρες μετά την πρώτη πρόβα για την παράσταση «Τους προβολείς στήσε» που θα ανοίξει το Φεστιβάλ Αθηνών στις 15 και 16 Ιουλίου στο Ηρώδειο.

Μια συναυλία που οργάνωσε και όχι είχε οργανώσει (ο Χρήστος θέλει να μιλάμε μόνο στον Ενεστώτα) ο Θάνος Μικρούτσικος. Μια βραδιά αποκλειστικά αφιερωμένη στα θεατρικά που είχε γράψει και όπως έλεγε «… είναι αδιάρρηκτη η σχέση μουσικής και παράστασης. Αν ακούσεις τις μουσικές μου για το θέατρο, θα δεις να κινούμαι από τη μια άκρη του φάσματος στην άλλη. Γιατί αυτό; Γιατί στο θέατρο αποδεκτό και σωστό είναι ό,τι είναι λειτουργικό. Και η μαγεία της θεατρικής μουσικής εξαρτάται από τη λειτουργικότητά της».

Στην αρχή της κουβέντας μας ήταν αδύνατον να μη μιλήσουμε για εκείνη τη νύχτα στο Μέγαρο, για το παγωμένο βλέμμα του Χρήστου, για την δυσκολία του να ερμηνεύσει τραγούδια του Θάνου, μόλις 20 μέρες μετά τον αποχωρισμό.

Ακόμα και τώρα όλα μοιάζουν δύσκολα. Η έντονη παρουσία του συνθέτη και κυρίως η προσωπική και οικογενειακή του σχέση κάνει να φαίνονται ανούσιες ερωτήσεις για τον χρόνο που επουλώνει την πληγή και τον πόνο που μειώνεται.

«Εγώ θέλω να μάθεις μουσική»

Ο Χρήστος μου αφηγείται την πρώτη τους συνεργασία. Εκείνο το τηλεφώνημα το καλοκαίρι του 2000, ενώ βρισκόταν στην Κρήτη, που άλλαξε τη ζωή του. Ήταν το γραφείο παραγωγής του Θάνου Μικρούτσικου για να τον ενημερώσει ότι ο συνθέτης θέλει να συνεργαστούν σε μια συναυλία που ετοιμαζόταν στο Μέγαρο Μουσικής. Τα υπόλοιπα θα τα μάθαινε στην πρώτη τους συνάντηση.

«Στο πρώτο μέρος τραγούδησα εγώ με ένα σχήμα που επέλεξε ο ίδιος ο Θάνος για να ταιριάζει στο ύφος των Συνήθεις Υπόπτων και στο δεύτερο μέρος η Χάρις Αλεξίου με την Καμεράτα» θυμάται ο Χρήστος και συνεχίζει: «Την πρώτη φορά που είχαμε πρόβα είχα μάθει απ’ έξω 97 τραγούδια για να επιλέξουμε 13. Όταν πήγα σπίτι του μου έβαλε μπροστά μου μια παρτιτούρα για ηλεκτρικό μπάσο και σαξόφωνο και κάθε φορά που έκανα λάθος στην ανάγνωση έτρωγα και μια σφαλιάρα. Όταν τον ρώτησα γιατί το κάνει αυτό, μου είπε: ‘Τα τραγούδια είμαι σίγουρος ότι τα ξέρεις, εγώ θέλω να μάθεις μουσική’. Έτσι ξεκίνησε ένα μεγάλο ταξίδι για να μάθω μουσική με το Θάνο».

Η γέννηση του Άμλετ

Από εκείνη την μαγική συναυλία ξεχώρισε ένα καινούργιο τραγούδι, το οποίο ηχογραφήθηκε και για μήνες έπαιζε ασταμάτητα στα ραδιόφωνα, πριν ακόμα κυκλοφορήσει επίσημα. Ήταν «Ό Άμλετ της Σελήνης».

«Την 1^η Νοεμβρίου 2000, 25 μέρες πριν την γενική πρόβα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για τη μεγάλη συναυλία που έγινε για τα 30 χρόνια του Θάνου στο τραγούδι, μου δίνει μια κασέτα που γράφει πάνω ‘Ο Άμλετ της Σελήνης’. Μου λέει ότι τους στίχους τους έχει γράψει ο Μάνος Ελευθερίου, ότι είναι για τον Γιώργο Χειμωνά και ότι αυτό είναι το πρώτο καινούργιο τραγούδι που θα τραγουδήσω στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών» αφηγείται ο Χρήστος.

«Την ίδια βραδιά άκουσα το τραγούδι, αλλά επειδή το τραγουδούσε ο Θάνος στο πιάνο, δεν ήξερα πως μπορούσα να το αποδώσω. Θαύμαζα πιο πολύ την ερμηνεία του Θάνου παρά τη δική μου. Κατόρθωσα να αποδώσω τα εύσημα ακούγοντας πιο πολύ τα δάχτυλα του στο πιάνο για να αλλάξω αστερισμό. Κατάφερα να είμαι ειλικρινής και τίμιος στην ερμηνεία που εκείνος μου εμπιστεύτηκε. Αυτή ήταν η αρχή.

Τα συγκινητικά λόγια της Αλεξίου και της Δούκα

«Στο διάλειμμα είχα τόσο τρακ όπου πλημμύρισα με κλάματα το φόρεμα της κ. Αλεξίου και εκείνη με την αγκαλιά της μου ανταπέδωσε: Καλωσήρθες στους μεγάλους».

Αυτή η συνεργασία έφερε πολλές πολλές ακόμα. Τραγούδι, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες. Αυτό που δεν θα ξεχάσει όμως ποτέ ο Χρήστος είναι την συγκινητική κριτική που έκανε  Μάρω Δούκα στον Μικρούτσικο μετά την πρώτη συναυλία στο Μέγαρο: «Πώς κατάφερε αυτό το σαμιαμίδι να ακουμπήσει το ταβάνι».

Ατελείωτες στιγμές πάνω στη σκηνή

«Μετά ήρθαν και άλλα τραγούδια όπως το ‘Δεν είμαι άλλος’, το ‘Θέλω τη μέρα που θα φύγεις’ και προχώρησε αυτή η σχέση. Πέρασαν τα χρόνια και έμαθα πώς να ερμηνεύω ένα ροκ αγγλόφωνο τραγούδι με το μεγαλείο του Δημήτρη Μητροπάνου, πώς να ερμηνεύω ένα ελληνικό λαϊκό τραγούδι με την ευαισθησία και το βάρος της ποίησης του Τζιμ Μόρισσον. Ο Θάνος τα είχε όλα αυτά».

Ο Χρήστος συνεχίζει μια αυθόρμητη αφήγηση χωρίς απαραίτητα να στέκεται στις πιο σημαντικές στιγμές της κοινής τους πορείας. Στέκεται όμως σε ότι χαράχτηκε βαθιά στην ψυχή του.

«Μετά γνωρίσαμε και τον βιμπραφωνίστα Γκάρι Μπάρτον που έκανε το Music Stories με το Θάνο, μεγάλη τιμή για εμένα, ένα από τα παιδικά μου όνειρα. Μετά ήρθε πάλι η Μεσόγειος μέσα από τη Μίλβα και μέσα σε όλα αυτά πάντα υπήρχε αυτή η σχέση μου με το Θάνο. Μετά ήρθαν τα θεατρικά στα οποία δεν μπορούσα να αντισταθώ» αναφέρει ο ίδιος και θυμάται τα λόγια του συνθέτη:

«Έλεγε ο Θάνος ότι είμαι ένα σύμπλεγμα λάσπης από τα μπουλούκια μέχρι την ακαδημαϊκή πορεία του Ουμπέρτο Έκο. Πάντα ο Θάνος με δίδασκε να μπορώ να ισορροπώ σε αυτά τα δύο».

«Ατελείωτες στιγμές πάνω στη σκηνή. Οφείλω να ομολογήσω ότι μου ήταν πολύ πιο εύκολο να πω τον ‘Άμελτ’, το ‘Δεν είμαι άλλος’, από το να μπορώ να πω έστω και μία φράση από το Σταυρό του Νότου» εξομολογείται ο τραγουδοποιός μην παραλείποντας να αναφερθεί στην τελευταία μελωδία που έγραψε ο συνθέτης σε ποίηση Καββαδία: «Κάποια στιγμή ηχογραφήθηκε και ‘Mare’, το τελευταίο τραγούδι που έγραψε ο Θάνος το 2000 πάνω σε ποίηση Καββαδία. Στην αρχή το ηχογραφήσαμε οι δυο μας για την πρωτοχρονιά του 2001 και μετά το επαναηχογραφήθηκε με τον Γιάννη Κούτρα».

Το μεγαλύτερο δώρο που μου έκανε

Σύμφωνα με τον Χρήστο ο περισσότερος κόσμο πιστεύει ότι ο Μικρούτσικος τον χρησιμοποίησε ως ερμηνευτή, αλλά αυτό δεν ισχύει. «Το μεγαλύτερο δώρο που μου έκανε ήταν η προτροπή του να γράφω. Ο Θάνος με αγκάλιασε ως δημιουργό και με στήριξε στο να γράψω αυτό το θεωρούσε το καλύτερο έργο μου. Το ‘Σιδερένιο νησι’ για την εξέγερση των μεταλλωρύχων στη Σέριφο».

»Με μάθαινε καθημερινά πώς να ερμηνεύω αλλά με ασκούσε και με δίδασκε καθημερινά πώς να γράφω».

Τους προβολείς στήσε

Η συζήτηση «ταξιδεύει» σε τραγούδια, συναυλίες, δεκαετίες και προσωπικές στιγμές. Αναρωτιέμαι αν το βράδυ της 15^η Ιουλίου στη σκηνή του Ηρωδείου ο Χρήστος θα μπορέσει πιο εύκολα να ερμηνεύσει. Αν το βάρος θα είναι λιγότερο. «Θα μπορούσε να είναι. Επειδή όμως τον έχουμε μέσα μας διαρκώς δεν ξέρω τι θα συμβεί στο Ηρώδειο» απαντάει με ειλικρίνεια ο Χρήστος.

Μαζί του στη σκηνή θα είναι ο Φοίβος Δεληβοριάς, ο Κώστας Θωμαΐδης και η Ρίτα Αντωνοπούλου, ενώ κείμενα θα ερμηνεύσει η Ρένια Λουιζίδου.

Στις 15 και 16 Ιουλίου, στο Ηρώδειο, θα ακούσουμε τραγούδια που γράφτηκαν για ιστορικές θεατρικές παραστάσεις, όπως: «Συντροφιά με τον Μπρεχτ» σε σκηνοθεσία Ζυλ Ντασσέν, «Φουέντε Οβεχούνα» σε σκηνοθεσία Γιώργου Μιχαηλίδη, «Ο γέρος της Αλεξάνδρειας» σε σκηνοθεσία Ανρί Ρονς, «Βίκτωρ Βικτώρια» σε σκηνοθεσία Γιώργου Ρεμούνδου, «Δον Κιχώτης» σε σκηνοθεσία Γιάννη Καραχισαρίδη, «Ειρήνη» σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου, «Αρχοντοχωριάτης» σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη κ.ά. Επίσης, μουσικές που έντυσαν στίχους του Κ. Π. Καβάφη, του Μάνου Ελευθερίου, του Μπάμπη Τσικληρόπουλου, της Αγαθής Δημητρούκα, του Οδυσσέα Ιωάννου και πολλών άλλων.

Θα είμαστε όλοι εκεί και θα είναι δύο συγκλονιστικές παραστάσεις» αναφέρει ο Χρήστος ο οποίος τονίζει την παρουσία του Θύμιου Παπαδόπουλου. «Προέξαρχος ο Θύμιος, έχει κληρονομήσει το μουσικό έργο του Θάνου, την ενορχήστρωση και τη διανομή. Όλοι υποκλινόμαστε στην άποψή του».