Ο αμερικανικός «αετός» πάνω από την Ανατολική Ασία

Με φόντο τη συνεχή άνοδο της Κίνας, σε οικονομικό, στρατιωτικό και διπλωματικό πεδίο, ο νεορεαλισμός προσφέρει στις ΗΠΑ μια «έξυπνη» προσέγγιση αντιμετώπισης του «κόκκινου δράκου».

Ο κυνισμός της εξωτερικής πολιτικής συχνά κλείνει το δρόμο σε δόγματα και θεωρήσεις. Εν προκειμένω, η δομή του συστήματος και οι βασικοί παίκτες του αφήνουν χώρο στη θεωρία.

Η απουσία μιας ανώτερης «κεντρικής» αρχής, η οποία θα είχε τη δυνατότητα να ρυθμίζει και να επιβάλλει την τάξη στο διεθνές στερέωμα, καθιστά τις διεθνείς σχέσεις (στις περισσότερες περιπτώσεις) παίγνιο μηδενικού αθροίσματος. Ο «θάνατος» του ενός δρώντος είναι η ζωή του άλλου.

Ειδικότερα, η άνοδος της Κίνας, η οποία ακόμα συντελείται, ενδέχεται να φέρει ανακατάταξη στο παγκόσμιο ισοζύγιο ισχύος, αμφισβητώντας εν τοις πράγμασι ή και αντικαθιστώντας τις ΗΠΑ.

Ως εκ τούτου, ο επιθετικός νεορεαλισμός προσφέρει τα κατάλληλα εργαλεία ανάλυσης και αντιμετώπισης.

Πυρήνας της θεώρησης είναι η ισχύς. Σύμφωνα με αυτή, τα κράτη επιδιώκουν να μεγιστοποιούν τη δύναμή τους, γιατί είναι η μόνη προοπτική επιβίωσής τους στο «άναρχο» διεθνές στερέωμα.

Πολλοί αναλυτές, εκτιμούν, πώς όσο μια χώρα μεγιστοποιεί την ισχύ της, τόσο διευρύνει τους στόχους της.

Κι εδώ, μπορούν να προκύψουν, αμερικανικές ανησυχίες.

Τι θα κάνει η Κίνα εάν γίνει ακόμα πλουσιότερη; Πως θα ενεργεί διεθνώς, ούσα, πιο ισχυρή στρατιωτικά; Θα αμφισβητήσει στην πράξη τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ανατολική Σινική Θάλασσα, τον Ειρηνικό Ωκεανό και ενδεχομένως στο δυτικό ημισφαίριο;

Ο επιθετικός νεορεαλισμός είναι θεωρία του «προλαμβάνειν».

Με την περαιτέρω ενίσχυση τους, σε κάθε πεδίο, οι ΗΠΑ, μπορούν να φρενάρουν την αμφισβήτηση της ηγεμονίας τους από την Κίνα. Παρά την δεδομένη άνοδο και δυναμική του Πεκίνο.

Ενίσχυση της επιρροής

Η αύξηση της ισχύος δύο σημαντικών παικτών, για πολλούς, καθιστά αναπόφευκτη τη μεταξύ τους σύγκρουση.

Εν τούτοις, η ανάσχεση της Κίνας περνάει μέσω και των συνεργασιών. Εν είδει «στρατηγικής περικύκλωσης».

Κίνα και ΗΠΑ ανταγωνίζονται για το ποια θα έχει περισσότερη επιρροή και σε ποιες χώρες της Ανατολικής Ασίας.

Η Βιρμανία, οι δεσμεύσεις των ΗΠΑ για την ανεξαρτησία της Ταϊβάν, αλλά και το γεγονός ότι λίγα μίλια από τις ακτές της κεντρικής Κίνας, στο Ιαπωνικό νησί της Οκινάουα, υπάρχει αμερικανική στρατιωτική βάση, αποτελούν μερικές αλλά χαρακτηριστικές περιπτώσεις.

Ενδεικτικές είναι και οι προσπάθειες εμπέδωσης/βελτίωσης των αμερικανοϊαπωνικών σχέσεων, με σημείο αναφοράς την επίσκεψη Ομπάμα στη χώρα των «Σαμουράι».

Δύο χώρες με «βεβαρημένο» μεταξύ τους παρελθόν, συγκλίνουν, βρίσκοντας ακόμα ένα κοινό συμφέρον: Να σταματήσουν την Κίνα.

Στο παρελθόν, Ιαπωνία-Κίνα, ήρθαν δύο φορές σε ένοπλη αντιπαράθεση. Οι ισάριθμες επικρατήσεις των Ιαπώνων, συνοδεύτηκαν με καταλήψεις κινεζικών εδαφών.

Ένας από τους λόγους της συμμαχίας Αμερικανών-Ιαπώνων είναι ο φόβος των δεύτερων: Μια Κίνα ισχυρή, και ενδεχομένως ανεξέλεγκτη, ίσως επιδιώξει να εκδικηθεί για τις δύο στρατιωτικές ήττες.

Ο ασφαλέστερος τρόπος  για την ειρήνη είναι η προετοιμασία για πόλεμο, κατά το γνωστό, ρεαλιστικό απόφθεγμα.

Γι’ αυτό, οι ΗΠΑ, οφείλουν να αυξάνουν την ισχύ τους, τόσο στους μετρήσιμους συντελεστές ισχύος (οικονομία, ένοπλες δυνάμεις, έρευνα & τεχνολογία), όσο και με την οικοδόμηση συμμαχιών αλλά και με την πολιτιστική τους επιρροή. «Χαρτί» που δεν διαθέτει η Κίνα.

Δημιουργούν έτσι, μια δυναμική, που αποτρέπει την ανατροπή της πρωτοκαθεδρίας τους.

Παρότι, η Κίνα είναι ο πιο ισχυρός παίκτης στη γειτονιά της, περιβάλλεται από χώρες καχύποπτες απέναντί της. Με τις περισσότερες δε, διατηρεί συνοριακές ή άλλες διαφορές.

Έτσι, προκύπτει ο τρίτος παράγοντας ανάσχεσης. Η γεωγραφία.

Αυτή που «ευλόγησε» την αμερικανική δύναμη, διατηρώντας την σε «απομόνωση», ασφαλή και ισχυρή.

Άρα, ικανή, να έχει μια εξωτερική πολιτική με αρκετά «μακριά χέρια».