Παιχνίδια Ερντογάν με «όπλο» την Αγία Σοφία – Τα επικρατέστερα σενάρια για το μέλλον της

Με διαδικασίες εξπρές συνεδρίασε χτες το ανώτατο συμβούλιο της Τουρκίας το οποίο, όπως αποδείχθηκε, δεν είχε σκοπό να αποφασίσει το αν η Αγία Σοφία θα μετατραπεί ή όχι σε τζαμί, καθώς εν τέλει επέλεξε να αποποιηθεί κάθε ευθύνη και να πετάξει το μπαλάκι στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος και θα πάρει την τελική απόφαση για το μέλλον του νυν μουσείου και πρώην χριστιανικού ναού.

Ειδικότερα οι δικαστές, αν και αποφάνθηκαν ότι είναι σύννομες οι αποφάσεις του 10ου Τμήματος του 2008 και η Υπουργική Απόφαση του 1934, που προστατεύει το μουσειακό καθεστώς της Αγιάς Σοφιάς, ουσιαστικά γνωμοδοτούν ότι αρκεί ένα προεδρικό διάταγμα ώστε αυτό να αλλάξει.

Η επόμενη μέρα βρίσκει αναλυτές, πολιτικούς και διπλωμάτες να περιμένουν την τελική απόφαση για το αν ο ναός θα μετατραπεί σε τέμενος και επίσημα ή θα διατηρήσεις την σημερινή του ταυτότητα.

Η πιθανότερη ημερομηνία για την νέα απόφαση

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ανταποκριτή του MEGA στην Κωνσταντινούπολη Ανδρέα Ρομπόπουλου, η τελική απόφαση του δικαστηρίου θα πάει για μετά τις 15 Ιουλίου με πιθανότερη ημερομηνία τις 17 Ιουλίου.

Υπενθυμίζεται ότι τις προηγούμενες μέρες υπήρξαν σημαντικές παρεμβάσεις υπέρ της διατήρησης του χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας μεταξύ των οποίων του Μ. Πομπέο και του Οικουμενικού Πατριάρχη.

Στο μεταξύ ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μ. Τσαβούσογλου βρέθηκε χθες στην Γερμανία. Ο κ. Τσαβούσογλου δήλωσε πως η Τουρκία είναι έτοιμη για διάλογο με την Ελλαδα και πως δεν θέλει να σφετεριστεί τα δικαιώματα κανενός, αλλά δεν θέλει και να μείνει έξω από το παιχνίδι στην Μεσόγειο. Οι συγκριμένες δηλώσεις Τσαβούσογλου φανερώνουν ότι η Άγκυρα δέχεται πιέσεις.

Οι πιέσεις όμως προς την Άγκυρα είναι και σε οικονομικό επίπεδο αφού ακυρώνεται γερμανική επένδυση μεγάλης εταιρείας στην Τουρκία.

Τα επικρατέστερα σενάρια – Οι επιλογές Ερντογάν

Όλοι οι διεθνείς αναλυτές συμφωνούν στο ότι ο τούρκος πρόεδρος άνοιξε το θέμα της Αγίας Σοφίας για να αντιμετωπίσει την πτώση της δημοτικότητάς του, να αποπροσανατολίσει τον κόσμο από τα προβλήματα του και να ξανακερδίσει τη δεξιά και εθνικιστική βάση της ισχύος του σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ΑΝΤ1.

Τα σενάρια που κυκλοφορούν στον τουρκικό Τύπο είναι τα εξής:

Σενάριο 1ο
Άμεση μετατροπή σε τέμενος
Παράλληλο άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης αν οι αντιδράσεις είναι έντονες
Σενάριο 2ο:
Προσευχή στις 15 ιουλίου χωρίς να αλλάξει το status
Χρησιμοποιεί το χαρτί της μετατροπής σε τζαμί όποτε τον βολεύει στον διεθνή στίβο
Σενάριο 3ο:
Προαναγγέλλει τη μετατροπή σε τζαμί και δεν προχωρεί άμεσα

Αλκιβιάδης Στεφανής: Αναμενόμενη η απόφαση του ανώτατου τουρκικού δικαστηρίου

Από την πλευρά του αναμενόμενη  χαρακτήρισε χθες την απόφαση του ανώτατου τουρκικού δικαστηρίου για την Αγιά Σοφιά ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Αλκιβιάδης Στεφανής, μιλώντας στους Αταίριαστους στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ.

Εξήγησε ότι με την απόφαση αυτή το δικαστήριο βγαίνει έξω από το πολιτικό «μπρα ντε φερ» για την οικουμενικότητα ή μη του χώρου της Αγιάς Σοφιάς και παραπέμπει στην κυβέρνηση να αποφασίσει εκείνη πολιτικά τι θέλει να κάνει.

«Και αν λάβουμε υπόψη τις αντιδράσεις τις οποίες γέννησε η σκέψη αυτή του κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, νομίζω ότι η απόφαση αυτή είναι και προς το συμφέρον του κ. Ερντογάν. Του δίνει χρόνο και τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί αυτά τα οποία θέλει», τόνισε ο κ. Στεφανής.

Επανέλαβε επίσης ότι πρέπει να γίνει σε όλους αντιληπτό ότι το ζήτημα της Αγιάς Σοφιάς δεν είναι θέμα ελληνοτουρκικό αλλά παγκόσμιο και προειδοποίησε ότι χρειάζεται προσοχή καθώς μπορεί να φέρει στην επιφάνεια θρησκευτικές αντιπαλότητες.

«Θέλει πάρα πολύ προσοχή γιατί όποια απόφαση και να πάρεις, πιθανόν είναι να ακουμπήσει στο συναίσθημα ανθρώπων και να ξαναφέρει στην επιφάνεια θρησκευτικές αντιπαλότητες. Κάτι που στην εποχή μας δεν είναι δυνατό να υπάρχει και δεν το θέλει κανένας», τόνισε ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας.

ΗΠΑ: Να τηρηθεί το υπάρχον καθεστώς του μνημείου

Σε διεθνές επίπεδο, οι ΗΠΑ έχουν εντείνει την πίεση προς την τουρκική πλευρά, όπως φάνηκε και από την παρέμβαση του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο. Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας κάλεσε την τουρκική κυβέρνηση να διατηρήσει το υπάρχον καθεστώς του μνημείου, σε συνέχεια ανάλογων τοποθετήσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ τις τελευταίες ημέρες.

Απαντώντας, πάντως, η Αγκυρα εξέφρασε την έκπληξή της για τη δήλωση του Αμερικανού ΥΠΕΞ, τονίζοντας πως η Αγία Σοφία είναι ιδιοκτησία της Τουρκίας, όπως όλα τα πολιτιστικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στη χώρα, κάνοντας λόγο για εσωτερικό ζήτημα, στο πλαίσιο των κυριαρχικών δικαιωμάτων της.

Υπενθυμίζεται ότι, μεταξύ εκείνων που είχαν τοποθετηθεί τις τελευταίες ημέρες για το ζήτημα, ήταν και ο Οικουμενικός Πατριάρχης, τονίζοντας ότι μία τέτοια απόφαση «θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανούς σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ».

Η Αγία Σοφία να παραμείνει ανοιχτή για όλους ζητά το Παρίσι

Το υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας ζήτησε να παραμείνει «ανοιχτή για όλους» η Αγία Σοφία, λίγες ώρες αφότου το Συμβούλιο της Επικρατείας της Τουρκίας εξέτασε το αίτημα να μετατραπεί το μουσείο σε τζαμί.

«Ένα σύμβολο ανεξιθρησκίας και πολυπολιτισμικότητας, ο χώρος αυτός πρέπει να παραμείνει ανοιχτός για όλους», ανέφερε χαρακτηριστικά ένας εκπρόσωπος του υπουργείου.

Η Αγία Σοφία έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO και σήμερα είναι ένα από τα μνημεία με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στην Τουρκία.

Μεταξύ εκείνων που είχαν τοποθετηθεί τις τελευταίες ημέρες για το ζήτημα, ήταν και ο Οικουμενικός Πατριάρχης, τονίζοντας ότι μία τέτοια απόφαση «θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανούς σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ».

Νωρίτερα, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη τόνισε πως «η Αγία Σοφία είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό μνημείο» και εμφανίστηκε πεπεισμένη ότι το ανώτερο δικαστήριο της Τουρκίας θα αρθεί πάνω από τις πολιτικές σκοπιμότητες και τις πολιτικές επιδιώξεις.

«Ισορροπημένη απόφαση» ζητά το ρωσικό ΥΠΕΞ

Η Μόσχα περιμένει πως η απόφαση για το καθεστώς της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη θα είναι μετρημένη και θα λαμβάνει υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές της UNESCO, δήλωσε χθες, Πέμπτη, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα.

Η δήλωση της εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου έχει ως εξής:

«Είναι αυτονόητο ότι παρακολουθούμε την κατάσταση που διαμορφώνεται γύρω από τον ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Όπως είναι γνωστό, ο ναός αυτός αποτελεί ένα μοναδικό μνημείο βυζαντινής αρχιτεκτονικής με μία όχι απλή ιστορία. Αυτή τη στιγμή αποτελεί ένα από τα κύρια αξιοθέατα της Κωνσταντινούπολης το οποίο επισκέπτεται κάθε χρόνο μεγάλος αριθμός τουριστών απ’ όλες τις χώρες του κόσμου, της Ρωσίας περιλαμβανομένης.

«Το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε μια ενεργοποιήση των κοινωνικών συζητήσεων που γίνονται στην Τουρκία όσον αφορά την περαιτέρω τύχη της Αγίας Σοφίας, το ενδεχόμενο της επανέναρξης εκεί συστηματικών μουσουλμανικών λειτουργιών. Επί της αρχής ξεκινάμε από τη μοναδική πολιτιστική και ιστορική σημασία του ναού ως πανανθρώπινου επιτεύγματος. Η Αγία Σοφία περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO και ξεκινάμε από το ότι όλες οι απαιτήσεις που συνδέονται με το καθεστώς αυτό, συμπεριλαμβανομένης της συντήρησής του και της πρόσβασης στο μνημείο, θα τηρούνται αυστηρά. Αναμένουμε ότι οποιεσδήποτε αποφάσεις για το καθεστώς αυτού του μοναδικού μνημείου θα έχουν μετρημένο χαρακτήρα και θα λαμβάνουν υπόψη τη μεγάλη ευαισθησία των πιστών για το ζήτημα αυτό στο γνωστό πλαίσιο που διέπει τις σχέσεις μεταξύ των θρησκειών, και την υφιστάμενη πρακτική του διεθνούς δικαίου που αφορά τους κανόνες διαχείρισης των μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO».