Μια πιο δημιουργική κοινωνία

Tι είναι αυτό που κάνει κάποιες κοινωνίες σήμερα να ξεχωρίζουν από τις άλλες; Που οδηγεί τους πολίτες τους να γεμίζουν αυτοπεποίθηση και θάρρος για το μέλλον; Δεν είναι πλέον ούτε ο πλούτος ούτε και η στρατιωτική ισχύς. Αυτό που γεμίζει τον κόσμο δύναμη για το αύριο είναι η πίστη του πως δεν υπάρχει περίπτωση να χαντακωθεί κολλημένος στο τέλμα της παρακμής. Γιατί είναι πλημμυρισμένος από μια πεποίθηση δημιουργίας. Γιατί πιστεύει στο αύριο και στην ικανότητά του να το κατακτήσει.

Η όποια έκρηξη δημιουργικότητας ξεκινά προφανώς από μια ριζοσπαστική απελευθέρωση της παιδείας. Ο κάθε άνθρωπος έχει δημιουργικές ικανότητες. Πιθανότατα όμως να ασφυκτιούν κάτω από τον φορμαλισμό μιας από πάνω διατεταγμένης δομής. Μπορεί στα μαθήματα που διδάσκονται κάποιοι να αισθάνονται στριμωγμένοι και να αδυνατούν να ανταποκριθούν. Εκεί επάνω θα πρέπει το σχολείο να επιτρέπει την αυτόνομη λειτουργία τους και την αναζήτηση διεξόδων για την έκφραση των ανησυχιών τους.

Από εκεί κι έπειτα θα πρέπει η τεχνολογία, που μπήκε δυναμικά στη ζωή μας κατά τη διάρκεια της καραντίνας λόγω του κορωνοϊού, να αφεθεί να πλημμυρίσει την καθημερινότητά μας. Είναι τόσο ευκολότερη η επικοινωνία με ανθρώπους σε κάθε γωνιά της χώρας, αλλά και σε όλο τον κόσμο επιτρέπει δοκιμές και πειραματισμούς με κάθε είδους ιδέες. Εύκολα αυτά μπορούν να μετατραπούν σε προτάσεις που θα βρουν ανταπόκριση στην αγορά.

Αν η αυτοπεποίθηση αποτελεί βασικό κλειδί για κάθε επιτυχία, πολύ περισσότερο αποτελεί κλειδί η απόλαυση της δουλειάς που κάνει κανείς. Παραπάνω από αυτοπεποίθηση, το αίσθημα ενθουσιασμού που συνοδεύει κάθε πράξη δημιουργίας ανοίγει τον δρόμο για περισσότερες επιτυχίες. Μπορεί να το σκεφθεί κανείς σαν παιχνίδι, σύμφωνα με τον John Hegarty («On Creativity»), πότε είναι σε θέση να οδηγήσει οπουδήποτε. Σε κάθε ορατό ύψος επιτυχίας. Που θα συνοδεύεται από την απόλαυση.

Η δημιουργικότητα δεν είναι δουλειά. Είναι πρωτίστως τάση, χαρά, απόλαυση κι ενασχόληση που καλύπτει κάθε ενδεχόμενο ανίας. Ανακαλύπτει με τις πρωτοβουλίες της, τελειοποιεί και ολοκληρώνει τον κόσμο μας. Συγκρίνετε έναν τέτοιο κόσμο με τη σκυθρωπή πραγματικότητα μιας ζωής που καθορίζεται από την εξασφάλιση της «σιγουριάς» της όποιας δημοσιοϋπαλληλίας.

Μια τέτοια κοινωνία μπαίνει δυναμικά στην αφετηρία μιας επανεκκίνησης. Η δημιουργικότητα ακουμπάει σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής μας. Από τα ρούχα που φοράμε, τα σπίτια που μένουμε, από το φαγητό που τρώμε, τον τρόπο που επιλέγουμε για τη διασκέδασή μας αλλά και την ιδιωτική ζωή που χτίζουμε για τους εαυτούς μας, παντού η δημιουργικότητα παίζει βασικό ρόλο. Και ως χώρα θα πάμε μπροστά αν αφήσουμε τους πολίτες να αφήσουν ελεύθερες τις όποιες δημιουργικές τους αναζητήσεις. Ενθαρρύνοντας κάθε πρωτοβουλία. Κι όχι βλέποντάς τη με καχυποψία. Λ.χ., να επιτρέψουμε σε συγγραφείς, καθηγητές ή δασκάλους να μοιραστούν την πρώτη εκδοχή της δουλειάς τους ηλεκτρονικά ελεύθερα με το κοινό τους. Και με τα σχόλια που θα συγκεντρωθούν να καταλήξουν στην τελική εκδοχή που θα φθάσει στα βιβλιοπωλεία και στους αναγνώστες (βλ., π.χ., Charles Leadbeater, «We-Think: Mass Ιnnovation, Not Mass Production», Profile, 2008).

Το μέλλον βρίσκεται ακριβώς στη μαζική συνένωση ιδεών που θα οδηγούν σε ανώτερο επίπεδο απόδοσης. Και όχι στη μαζική παραγωγή ομοειδών προϊόντων. Στη δημιουργία, δηλαδή, και όχι στη ρουτίνα.