Ο Γιώργος Σκρέτας συνδυάζει δύο ιδιότητες, εκείνη του ερευνητή με εκείνη του επιχειρηματία. Και εκ των πραγμάτων φαίνεται να τα καταφέρνει καλά. Ο ίδιος με ενημέρωσε για την επιλογή της ResQ Biotech ως εταιρείας «one to watch» στο διαγωνισμό καινοτομίας The Spinoff Prize 2020, που διοργανώθηκε από τον κορυφαίο επιστημονικό εκδοτικό οργανισμό Nature Research και τη γερμανική φαρμακευτική εταιρεία Merck KGaA ( www.nature.com/articles/d41586- 020-01904-6

Η ResQ Biotech είναι το δημιούργημα του. Πιο συγκεκριμένα, η ResQ Biotech (www.resqbiotech.com) είναι μια εταιρεία spin-off του Ινστιτούτου Χημικής Βιολογίας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών που ιδρύθηκε το 2019 και έχει έδρα το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών.

Σκοπός της εταιρείας, όπως διαβάζω σε σχετικό ενημερωτικό σημείωμα, είναι «η ανακάλυψη δυνητικών φαρμάκων κατά ασθενειών που προκαλούνται από προβληματική αναδίπλωση και συσσωμάτωση πρωτεϊνών (νόσος του Alzheimer, πλάγια μυοτροφική σκλήρυνση, καρκίνος, συστημική αμυλοείδωση κ.λπ.) χρησιμοποιώντας την καινοτόμο τεχνολογία-πλατφόρμα που έχει αναπτύξει.

Η  βιοτεχνολογική αυτή προσέγγιση χρησιμοποιεί γενετικά τροποποιημένα βακτήρια E. coli για τη σύνθεση δισεκατομμυρίων διαφορετικών κυκλικών ολιγοπεπτιδίων, μιας αναδυόμενης κατηγορίας θεραπευτικών μορίων, και ταυτόχρονα ξεχωρίζει αυτά που αναστέλλουν την προβληματική αναδίπλωση και συσσωμάτωση των πρωτεϊνών-στόχων».

Ανάπτυξη φαρμάκων

Η ResQ Biotech, όπως επιμένουν να επισημαίνουν σε κάθε περίπτωση τα μέλη της ιδρυτικής της ομάδας,  φιλοδοξεί «να γίνει συνεργάτης πρώτης επιλογής για φαρμακευτικές/βιοτεχνολογικές εταιρείες που αναπτύσσουν φάρμακα για ασθένειες προβληματικής πρωτεϊνικής αναδίπλωσης και συσσωμάτωσης και που αναζητούν νέα μόρια για να επεκτείνουν το χαρτοφυλάκιό τους». Την ίδια στιγμή, η εταιρεία ResQ Biotech βρίσκεται στο στάδιο προσέλκυσης Κεφαλαίου Σποράς.

Η πρόσφατη βράβευση της μάλλον διευκολύνει τα σχέδια της. Και αυτό γιατί μεταξύ των διοργανωτών ήταν ένα μεγάλο όνομα στην αγορά των φαρμακευτικών κλπ προϊόντων. Εκείνο της γερμανικής Merck KGaA που έχει την έδρα της, στη πόλη Ντάρμσταντ. Αν και δεν χρειάζεται πολλές συστάσεις η γερμανική εταιρεία ηγείται ενός πολυεθνικού ομίλου που δραστηριοποιείται στα πεδία του φαρμάκου, των χημικών προϊόντων και των βιοεπιστημών, έχει δυναμικό  56.000 εργαζομένων και παρουσία σε  66 χώρες σε όλο τον κόσμο. Ο όμιλος περιλαμβάνει περίπου 250 εταιρείες στο σύνολο του.

Επιστρέφοντας στη σημαντική αυτή διεθνή διάκριση ας διαβάσουμε μαζί ένα απόσπασμα από την δημοσίευση του περιοδικού Nature. Το τελευταίο, αναζήτησε τις πιο ελκυστικές επιστημονικές εταιρείες που έχουν προκύψει από ακαδημαϊκά εργαστήρια τα τελευταία τρία χρόνια, στους τομείς της φαρμακευτικής, της βιοτεχνολογίας,  της ιατρικής τεχνολογίας, της γεωργίας και τεχνολογίας τροφίμων, των χημικών και προηγμένων υλικών, και των ψηφιακών τεχνολογιών.

Η ResQ Biotech αναγνωρίστηκε για την εφαρμογή μεθόδων συνθετικής βιολογίας για την αύξηση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας ανακάλυψης φαρμάκων σε αρχικά στάδια, για ασθένειες που προκαλούνται από εσφαλμένη αναδίπλωση και συσσωμάτωση πρωτεϊνών, όπως η νόσος Alzheimer, η πλάγια μυοτροφική σκλήρυνση (ALS), η συστημική αμυλοείδωση και ο καρκίνος.

Αξίζει να επισημανθεί ότι οι υποψηφιότητες αξιολογήθηκαν με βάση: την ποιότητα και την πρωτοτυπία της βασικής επιστήμης που υπηρετούν, την παρουσίασή τους ως ευκαιρίας στην αγορά, τη σημασία του προβλήματος που αποσκοπούν να αντιμετωπίσουν μέσω του προϊόντος τους, το σαφώς διατυπωμένο επιχειρηματικό σχέδιο και την καταξίωση των τεχνικών και ηγετικών ομάδων τους.

Η εταιρεία ResQ Biotech μπορεί να ιδρύθηκε και να λειτουργεί με τη μορφή της spin-off από το 2019 αλλά ο Γιώργος Σκρέτας είχε διακριθεί για το ερευνητικό του έργο. Το 2018 το project του που αφορούσε στην ανάπτυξη τροποποιημένων βακτηρίων που θα επιταχύνουν την ανακάλυψη φαρμάκων κατά ασθενειών που προκαλούνται από προβληματική αναδίπλωση πρωτεϊνών, διακρίθηκε και προσέλκυσε την  πρώτη χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (European Research Council – ERC) για την Ελλάδα στην κατηγορία «Εφαρμοσμένες Επιστήμες Ζωής».

Μάλιστα, η χρηματοδότηση από το ERC έφθασε το ποσό των 2 εκατομμυρίων ευρώ ( για την ακρίβεια: € 1,972,000)  για πέντε έτη.

Η μεγάλη αξία

Για να κατανοηθεί η χρησιμότητα και η αξία της εργασίας και της εν γένει δραστηριότητας του ερευνητή και της ομάδας του μεταφέρω εδώ ένα απόσπασμα από την ανακοίνωση του ERC το 2018: «Μελέτες των τελευταίων ετών έχουν δείξει ότι ένα πλήθος ασθενειών με διαφορετικές παθολογίες, όπως η νόσος Alzheimer, η νόσος Huntington, οι συστημικές αμυλοειδώσεις, ο διαβήτης τύπου 2, η κυστική ίνωση κ.α., χαρακτηρίζονται από ένα κοινό μοριακό φαινόμενο: την προβληματική αναδίπλωση συγκεκριμένων πρωτεϊνών. Οι ασθένειες αυτές αποκαλούνται «ασθένειες προβληματικής πρωτεϊνικής αναδίπλωσης» (“protein misfolding diseases”, PMDs). Επί του παρόντος, υπάρχουν περισσότερες από 50

ανθρώπινες διαταραχές, οι οποίες ταξινομούνται ως PMDs. Παρόλο το τεράστιο κοινωνικο-οικονομικό τους αντίκτυπο, οι PMDs παραμένουν σήμερα ανίατες σχεδόν στο σύνολό τους. Μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων κατά των σοβαρών αυτών καταστάσεων, είναι η ανακάλυψη μικρών μορίων με την ικανότητα να επιδιορθώνουν την προβληματική αναδίπλωση των πρωτεϊνών που σχετίζονται με αυτές. Οι υπάρχουσες τεχνολογίες για την ανεύρεση δυνητικών φαρμάκων αυτού του τύπου, ωστόσο, επιτρέπουν τη αξιολόγηση μόνο ενός περιορισμένου αριθμού ενώσεων, δεν μπορούν να εφαρμοστούν ευρέως για πολλές και διαφορετικές PMDs, και είναι τεχνικά επίπονες, χρονοβόρες και δαπανηρές».

Headlines