Γιαν Μαρσάλεκ : O άνθρωπος πίσω από το μεγαλύτερο οικονομικό σκάνδαλο της Γερμανίας

Η εταιρεία ηλεκτρονικών πληρωμών Wirecard, που μέχρι πρότινος αποτελούσε υπόδειγμα της γερμανικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας βρέθηκε ξαφνικά στη δίνη του μεγαλύτερου οικονομικού σκανδάλου στην ιστορία της Γερμανίας, αποκαλύπτοντας παράλληλα ένα δίκτυο υπόγειων διαδρομών μεταξύ Μονάχου, Κρεμλίνου και Λιβύης.

Η απάτη της Wirecard

Η είδηση που έπεσε σαν κεραυνός στα τέλη του περασμένου Ιουνίου ήταν ότι ύστερα από οικονομικό έλεγχο, οι ιθύνοντες του οικονομικού κολοσσού Wirecard, με 6000 εργαζόμενους σε 26 κράτη, αδυνατούσαν να εντοπίσουν ρευστό 1,9 δις. ευρώ, που είχαν συμπεριλάβει στον ισολογισμό της. Το συγκεκριμένο ποσό αντιστοιχούσε στο 25% του ισολογισμού της εταιρείας.

Ο αρχικός ισχυρισμός ήταν ότι το συγκεκριμένο ποσό βρισκόταν κατατεθειμένο σε λογαριασμούς δύο τραπεζών στις Φιλιππίνες ως σωσίβιο σε περίπτωση οικονομικής κρίσης. Όπως όμως αποδείχθηκε, το ποσό του 1,9 δισεκατομμυρίου ευρώ όχι μόνο δεν κατατέθηκε ποτέ αλλά ούτε καν είχε υπάρξει στα ταμεία της εταιρείας.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Wirecard Μάρκους Μπράουν συνελήφθη κατηγορούμενος για διόγκωση ισολογισμού και χειραγώγησης της αγοράς, προκειμένου να παρουσιάζεται η Wirecard ελκυστικότερη σε επενδυτές και πελάτες.  Μέσα σε λίγες ημέρες ο γερμανικός οικονομικός κολοσσός κατέρρευσε.

Ο Μπράουν αποφυλακίστηκε καταβάλλοντας χρηματική εγγύηση ύψους 5 εκατομμυρίων ευρώ ενώ με διεθνές ένταλμα σύλληψης αναζητούν τον γενικό διευθυντή της Wirecard, Γιαν Μαρσάλεκ, καθώς οι αρχές τον θεωρούν ως έναν από τους βασικούς υπόπτους της πολυετούς αυτής απάτης που εισήγαγε την Wirecard στο Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης.

Η έρευνα για τον Μαρσάλεκ

Καθώς η ανακριτική διαδικασία εξελίσσεται, όλοι και περισσότεροι μιλούν για τις συνήθειες και τις πρακτικές του 40χρονου Μαρσάλεκ. Οι πληροφορίες γι’ αυτόν διαδέχονται η μία την άλλη συνδέοντάς τον μάλιστα με τη λιβυκή εθνοφυλακή και τον ρωσικό στρατό. Καθόλου τυχαία λοιπόν ο Μαρσάλεκ βρίσκεται στο μικροσκόπιο αρκετών κρατικών υπηρεσιών πληροφοριών.

Όπως αναφέρουν οι Financial Times, το ενδιαφέρον κεντρίζουν  οι σχέσεις που φέρεται ότι έχει αναπτύξει ο Μαρσάλεκ με πρόσωπα ή ευρύτερα δίκτυα που με τη σειρά τους συνδέονται με τη GRU, τη μυστική υπηρεσία στρατιωτικών πληροφοριών της Ρωσίας.

Η συγκεκριμένη οργάνωση έχει κατηγορηθεί  για την απόπειρα δολοφονίας του ρώσου πρώην διπλού κατασκόπου Σεργκέι Σκριπάλ στο Σάλσμπερι της Βρετανίας το 2018, καθώς και για χειραγώγηση των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ.

Τουλάχιστον από το 2015, ο Μαρσάλεκ ζούσε μια διπλή ζωή. Από τη μία, φιλόδοξο και ταχέως εξελισσόμενο στέλεχος μιας επίσης ανερχόμενης και πολλά υποσχόμενης γερμανικής πολυεθνικής τεχνολογικής-οικονομικής εταιρείας και από την άλλη πρωταγωνιστής σειράς μυστικών προγραμμάτων και σχέδίων για τα οποία ταξίδευε ως τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, πολλές φορές ακόμα και μέσα σε εμπόλεμες ζώνες.

Στα πλαίσια μεγάλης έρευνας που διεξάγουν οι Financial Times εδώ και έξι μήνες, στενότατοι συνεργάτες του Μαρσάλεκ που τον συνόδευαν στις εκτός Wirecard δραστηριότητές του  δίνουν στοιχεία για τη δεύτερη αυτή ζωή του.

Tαξίδια σε εμπόλεμη ζώνη

«Γενικώς ο Μαρσάλεκ είναι μια πολύ περίεργη προσωπικότητα. Έχει εμμονή με την ασφάλεια και είναι πολύ μυστηριώδης. Δεν θα μπορούσα ποτέ να πω αν ήταν κάτι αληθινό ή προσποιητό» δηλώνει ένας από τους παλιούς του συνεργάτες, ενώ άλλο στενό του πρόσωπο μιλά για ένα συγκεκριμένο περιστατικό τον Ιούνιο 2017.

Κατά τη διάρκεια ενός γεύματος σε ένα από τα πιο αγαπημένα εστιατόρια του Μαρσάλεκ, και από τα πιο πολυτελή του Μονάχου, το στέλεχος της Wirecard άρχισε να κομπάζει στους δύο συνδαιτημόνες του, για ένα ταξίδι που είχε κάνει στα ερείπια της Παλμύρας στη Συρία, ως φιλοξενούμενος του ρωσικού στρατού.

Ήταν εκεί με «τα παιδιά», όπως έλεγε, αμέσως μετά την ανακατάληψη της πόλης από τον ISIS.

Το μεγάλο ερωτηματικό για τις αρχές είναι αν και πόσα γνώριζε ο Μαρσάλεκ για την ταυτότητα αυτών που είχε αρχίσει να συναναστρέφεται ή αν τελικά οι αδέξιοι και παράτολμοι  χειρισμοί του ήταν αποτέλεσμα μιας πεπλανημένης κατάστασης και τάσης για περιπέτεια.

Μέχρι να υπάρξει σαφής απάντηση, όσοι ερευνούν την υπόθεση αρκούνται στην εξέταση των διαφορετικών κομματιών του παζλ.

Το σπίτι – παλάτι

Ως «σπίτι», ο Μαρσάλεκ αποκαλούσε μια πολυτελή βίλα του Μονάχου, που άνετα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως παλάτι και που, συμπτωματικά ή μη, βρίσκεται απέναντι από το ρωσικό προξενείο. Τους επισκέπτες υποδεχόταν μια γυναίκα που συστηνόταν ως βοηθός του Μαρσάλεκ, η οποία, μέσα από διαδρόμους ολόλευκων τοίχων και φρεσκογυαλισμένων ξύλινων δαπέδων, τους οδηγούσε σε ένα σαλόνι.

Προσπαθώντας να περιγράψουν την αισθητική του σπιτιού, όσοι μίλησαν θα το περιέγραφαν ως κάτι μεταξύ καταστήματος της Apple και ενός εξαιρετικά ακριβού δικηγορικού γραφείου.

Η «κουρτίνα» της ανθρωπιστικής βοήθειας

Ο επίσημος σκοπός μιας μυστικής συνάντησης που έγινε τον Φεβρουάριο του 2018 ήταν ο σχεδιασμός ενεργειών ανθρωπιστικής ανακατασκευής στην Λιβύη.

Ο Μαρσάλεκ, μέσω του Friendship Society, ενός αυστρορωσικού οργανισμού, με ιδιαίτερα στενές σχέσεις με το Κρεμλίνο, είχε ήδη εξασφαλίσει τη συμμετοχή αυστριακών ειδικών σε θέματα ανάπτυξης και ασφαλείας.

Όπως αναφέρουν όμως συνεργάτες του, ο Μαρσάλεκ στην πραγματικότητα ελάχιστα ενδιαφερόταν για θέματα ανθρωπιστικής ανάπτυξης. «Δεν ξέρω ποια ήταν τα πραγματικά σχέδια του, άλλα έπρεπε να είμαστε ένα φύλλο συκής σε ό,τι έκανε. Ημασταν εκεί για να προσθέτουμε στα πράγματα ένα ανθρωπιστικό περιτύλιγμα».

Τα πραγματικά κίνητρα

Σύμφωνα με τρεις παλαιούς του συνεργάτες, αυτό που ενδιέφερε περισσότερο τον Μαρσάλεκ ήταν ο έλεγχος των μεταναστευτικών ροών στα νότια σύνορα της Συρίας, μέσω στρατιωτικής δύναμης.

«Η προτεραιότητά του ήταν κατά προτίμηση ‘να κλείσουν τα σύνορα’ μέσω ‘μιας ισχυρής, 15.000 ανδρών, συνοριακής δύναμης της αστυνομίας’ που θα μπορούσε να συσταθεί από πρώην στελέχη της εθνοφρουράς. Το να κλείσεις τα σύνορα θα μπορούσε να πουληθεί στην ΕΕ ως ‘επίλυση της προσφυγικής κρίσης’».

Ο Μαρσάλεκ φέρεται να έχει άμεση σύνδεση και με την ρωσική στρατιωτική παρουσία στην περιοχή.

Το 2017 η πρώτη παρουσία ρώσων στρατιωτών στην περιοχή έλαβε χώρα σε εγκαταστάσεις στη Λιβύη, των οποίων ο Μαρσάλεκ επανειλημμένως είχε αναφέρει ότι είναι συνιδιοκτήτης.

Δεκάδες βαριά οπλισμένοι άνδρες της ρωσικής ιδιωτικής εταιρείας RSB, συμμετείχαν σε μια «επιχείρηση αποναρκοθέτησης» εργοστασίων βαθιά στα εδάφη του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, τότε βασικού συμμάχου των Ρώσων στην περιοχή.

Τα κίνητρα πάντως του Μαρσάλεκ για την περιοχή παραμένουν άγνωστα ακόμα και στους πιο κοντινούς του συνεργάτες.

«Ήθελε να ασκεί επιρροή και να δημιουργεί δίκτυα επαφών» δηλώνει ένας από αυτούς σύμφωνα με τον οποίο, η έλλειψη επίσημων ανώτερων σπουδών ήταν για τον Μαρσάλεκ που μεγάλωσε στη Γερμανία και την Αυστρία ένα στίγμα, από το οποίο προσπαθούσε πάντα να ξεφύγει επιχειρώντας να εντυπωσιάζει τους γύρω του.

«Το μόνο που έδειχνε να του αρέσει περισσότερο από το να έχει μυστικά και να ανακατεύεται σε όλες αυτές τις κρυφές, παρασκηνιακές καταστάσεις, ήταν να σε αφήνει να τις μαθαίνεις».

Ίσως γι’ αυτό από την ημέρα που εξαφανίστηκε και ως σήμερα ο Μαρσάλεκ «βομβαρδίζει» το Twitter με αναρτήσεις του, αναπαράγοντας δημοσιεύματα και «σενάρια» για την εξαφανισή του.