Tο Ταμείο Ανάκαμψης «όμηρος» εσωπολιτικών εξελίξεων

Aισιόδοξος για την επίτευξη συμφωνίας στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ εμφανίζεται ο ευρωβουλευτής των γερμανών Πρασίνων Ράσμους Άντρεσεν. Ο νεαρός εκπρόσωπος των Πρασίνων για θέματα δημοσιονομικής πολιτικής είναι ο μοναδικός Γερμανός που συμμετέχει στην διαπραγματευτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το αμφιλεγόμενο Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ.

«Είμαι πιο αισιόδοξος απ΄ ότι ήμουν την περασμένη εβδομάδα» λέει σε συνέντευξή του προς την οικονομική εφημερίδα Handelsblatt. «Ένας από τους λόγους είναι ότι η Γερμανική Προεδρία στην ΕΕ θέλει πάση θυσία να στεφθεί με επιτυχία αυτή τη σύνοδος. Πολλά θα εξαρτηθούν από τον ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε και από την εσωπολιτική κατάσταση στη χώρα του. Στις υπόλοιπες κυβερνήσεις φαίνεται να υπάρχει τις τελευταίες μέρες μεγαλύτερη διάθεση για την επίτευξη συμφωνίας».

Η στάση των «τεσσάρων φειδωλών»

Τι γίνεται όμως με τους υπόλοιπους τρεις των «φειδωλών»; Θα επιδείξουν συμβιβαστική διάθεση; «Στη Σουηδία η κατάσταση στο εσωτερικό είναι επίσης ιδιαίτερα πολύπλοκη. Η κυβέρνηση φοβάται ότι θα καταρρεύσει σε περίπτωση που κάνει μεγάλες παραχωρήσεις στη σύνοδο. Από την Αυστρία δεν αναμένω πλέον ισχυρή αντιπολίτευση. Στη Δανία -χώρα την οποία γνωρίζω πολύ καλά- η πρωθυπουργός Μέτε Φρέντερικσεν ηγείται μεν κυβέρνησης μειοψηφίας, ωστόσο οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις πλειοψηφούν στη Βουλή».

Όσον αφορά τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης ο γερμανός ευρωβουλευτής Άντρεσεν δεν αναμένει ιδιαίτερες αντιστάσεις, ειδικά μετά τις παραχωρήσεις που έκανε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ως προς τη λεγόμενη ρήτρα για το κράτος δικαίου. «Κανονικά προέβλεπε το πάγωμα πληρωμών προς χώρες που παραβιάζουν τις βασικές αρχές του κράτους δικαίου. Στο μεταξύ όμως ο Μισέλ την έχει μετριάσει».

Έρευνα-κόλαφος του ZEW για το Ταμείο Ανάκαμψης

Πάντως έρευνα που πραγματοποίησε το think tank Κέντρο Ευρωπαϊκών Οικονομικών Ερευνών ZEW τροφοδοτεί με νέα επιχειρήματα τους αντιπάλους του σχεδίου ανασυγκρότησης της ΕΕ. Σύμφωνα με την Handelsblatt οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το σχεδιαζόμενο Ταμείο Ανάκαμψης όχι μόνο δεν συντρέχει τις χώρες που επλήγησαν ιδιαίτερα από τον κορωνοϊό, αλλά ότι δεν προσφέρει και κίνητρα για την υλοποίηση αναγκαίων μεταρρυθμίσεων.

«Η ανάλυση δείχνει ότι ως προς την προοπτική σταθεροποίησης το Next-Generation-Fonds έχει χτιστεί σε λάθος βάσεις» αναφέρει ο οικονομικός αναλυτής του ZEW Φρίντριχ Χάινεμαν. «Η διάθεση των 750 δις με αυτό τον τρόπο δεν συνιστά ούτε στοχευμένη στήριξη των χωρών-μελών που έχουν πληγεί περισσότερο, ούτε δίνει αξιόλογα κίνητρα για την […] υλοποίηση μεταρρυθμίσεων».

Αυτό που επικρίνουν πολλοί οικονομολόγοι -μεταξύ αυτών και ο πρώην υπ. Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης στη σημερινή Berliner Zeitung- είναι το γεγονός ότι η σχεδιαζόμενη διάθεση των κονδυλίων από την Κομισιόν θα γίνει στη βάση οικονομικών στοιχείων προ κορωνοϊού.

Με στοιχεία προ πανδημίας η διάθεση του 70%

Συγκεκριμένα βασικό κριτήριο είναι το κατά κεφαλήν εισόδημα στις χώρες-μέλη σε αναλογία προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο το 2019 καθώς και η εξέλιξη της ανεργίας μεταξύ 2015 και 2019 σε σχέση με τον μέσο όρο στην ΕΕ. «Το πραγματικό βάρος της ύφεσης που προκάλεσε ο κορωνοϊός […] δεν παίζει λοιπόν κανέναν απολύτως ρόλο» σχολιάζει ο Χάινεμαν. Όπως εξηγεί ο ειδικός, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επωφελούνται περισσότερο από το Ταμείο Ανάκαμψης χώρες που έχουν πληγεί ελάχιστα από την κρίση του κορωνοϊού, όπως η Πολωνία, και την ίδια ώρα να έχουν μικρότερο όφελος χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία που αναμένουν συρρίκνωση των οικονομικών τους επιδόσεων μεγαλύτερη των 10 ποσοστιαίων μονάδων.

Η Κομισιόν αιτιολόγησε το σκεπτικό της με το επιχείρημα ότι κατά την έναρξη του προγράμματος στις αρχές του 2021 δεν θα υπάρχουν ακόμη αξιόπιστα στοιχεία για τις συνέπειες της πανδημίας. Ωστόσο το επιχείρημα αυτό δεν έπεισε ούτε την γερμανική κυβέρνηση, αναγκάζοντας την Επιτροπή να αναθεωρήσει. Στην νέα συμβιβαστική πρόταση που κατέθεσε την περασμένη Παρασκευή ο Σαρλ Μισέλ αναφέρεται ότι τα προτεινόμενα από την Κομισιόν κριτήρια για τη διάθεση των πόρων θα ισχύσουν μόνον για το 70% των κονδυλίων. Τα υπόλοιπα θα διατεθούν στις χώρες που θα καταγράψουν το 2021 και 2022 τις μεγαλύτερες οικονομικές απώλειες.

Κώστας Συμεωνίδης