Τι θα κάνει η Ελλάδα για τις προκλήσεις της Τουρκίας – Οι επόμενες κινήσεις της Αθήνας

Ενα εν μέρει δίκαιο «μάθημα για την Ευρώπη» χαρακτηρίζει η «Handelsblatt» την απόφαση για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, αφού, όπως σημειώνει, «στις Βρυξέλλες δεν υπάρχει εδώ και καιρό καμία κοινή γραμμή για τα καμώματα του Ερντογάν». Τη χαμένη αλληλεγγύη της Ευρώπης απέναντι στην Ελλάδα αναζητά η «Süddeutsche Zeitung», ενώ το γαλλικό περιοδικό «Le Point» κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδο τίτλο «Αγία Σοφία, Συρία, Λιβύη, Μεσόγειος… Ερντογάν, ο πόλεμος προ των πυλών μας».

Το μήνυμα Ερντογάν με τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ήταν ένα σαφές μήνυμα ισχύος. Στην Αθήνα επαναβεβαίωσε την απουσία διάθεσης υποχωρήσεων δυναμιτίζοντας τις δυνατότητες διαπραγματεύσεων. Η κυβέρνηση διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι το θέμα της Αγίας Σοφίας δεν είναι ελληνοτουρκικό ούτε ευρωτουρκικό ζήτημα, αλλά διεθνές θέμα και ως τέτοιο δηλώνει ότι θα πιέσει για να αντιμετωπιστεί. Η καταδίκη της απόφασης στο Συμβούλιο των ΥΠΕΞ της ΕΕ. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ξεκινήσει έναν πρώτο γύρο επαφών, ο οποίος θα συνεχιστεί και στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής, που βρίσκεται σε εξέλιξη, καταγγέλλοντας παράλληλα και την τουρκική επιθετικότητα απέναντι στην Ελλάδα.

Οι επισκέψεις

Ψηλά στη διπλωματική ατζέντα βρίσκεται η προγραμματιζόμενη επίσκεψη του γερμανού υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας στην Αθήνα στις 21 Ιουλίου, αλλά και της ισπανίδας ομολόγου του Αράντσα Γκονσάλες στις 28 Ιουλίου, η οποία πριν θα βρεθεί στην Τουρκία. Η Γερμανία είναι από τις χώρες που διατηρούν ισχυρά συμφέροντα στην Τουρκία, με τον ρόλο του Βερολίνου να ενισχύεται και λόγω της γερμανικής προεδρίας της ΕΕ. Η τουρκική προκλητικότητα αναμένεται να είναι από τα θέματα που θα συζητηθούν εκτενώς.

Παράλληλα στην Αθήνα την Τετάρτη θα πραγματοποιηθεί ευρεία σύσκεψη στο υπουργείο Εξωτερικών, προκειμένου να αποφασιστούν τα επόμενα βήματα για το θέμα της Αγίας Σοφίας από την πλευρά της Αθήνας, με τη συμμετοχή του Νίκου Δένδια, αλλά και της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, της ελληνίδας πρέσβειρας στην UNESCO και άλλων φορέων.

Η ελληνική διπλωματία ωστόσο συνεχίζει και μαραθώνιο επαφών, με στόχο την ενίσχυση των συμμαχιών, την ενημέρωση της διεθνούς κοινότητας για τις τουρκικές κινήσεις και την αναζήτηση τρόπων κινητοποίησης τόσο της ΕΕ και του ΟΗΕ αλλά και άλλων χωρών που αναγνωρίζουν την τουρκική παραβατικότητα, απέναντι στις κινήσεις της Αγκυρας που ακολούθησαν το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Οι κυρώσεις που θα στριμώξουν την Αγκυρα είναι κεντρικός στόχος σε κάθε διπλωματική επαφή, τη στιγμή μάλιστα που η κυβέρνηση Ερντογάν επαναλαμβάνει διαρκώς τις προθέσεις της για έρευνες σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Οι αποφάσεις του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων για μη έναρξη επίσημου ευρωτουρκικού διαλόγου καθώς και για εντολή κατάρτισης ενός καταλόγου επιπλέον μέτρων, κυρίως οικονομικών, εναντίον της Τουρκίας και όχι προσώπων, ικανοποίησαν σε πρώτη φάση Αθήνα και Λευκωσία. Ωστόσο ο Νίκος Δένδιας προειδοποίησε ότι σε ενδεχόμενη παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδας η Αθήνα δεν θα μείνει αδρανής, ενώ θα ζητηθεί και ενεργοποίηση του άρθρου 42 της Συνθήκης της ΕΕ, που προβλέπει ότι «σε περίπτωση κατά την οποία κράτος – μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του, τα άλλα κράτη – μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».

Οι ΥΠΕΞ θα επανέλθουν στο θέμα «Τουρκία» στις 27 Αυγούστου στο άτυπο συμβούλιό τους, με τον Δένδια να επιφυλάσσεται να ζητήσει έκτακτη συνεδρίαση σε περίπτωση αρνητικών εξελίξεων.

Δυσαρέσκεια

Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα δεν κρύβουν και την έντονη δυσαρέσκειά τους σε σχέση με τη στάση συγκεκριμένων κρατών, όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία, από τις οποίες η ελληνική πλευρά περίμενε μεγαλύτερη στήριξη. Το θέμα έθιξε ο ΥΠΕΞ και στη συνάντηση που είχε με τον πρεσβευτή της Ρουμανίας την Τετάρτη. Αναμένεται επίσης να καθοριστεί συνάντηση του Νίκου Δένδια και με την ΥΠΕΞ της Βουλγαρίας Εκατερίνα Ζαχαρίεβα, καθώς το ζήτημα χαρακτηρίζεται εξαιρετικά ευαίσθητο για την Αθήνα.

Την ίδια στιγμή συνεχίζονται και οι κινήσεις καταδίκης του τουρκολιβυκού μνημονίου στο πλαίσιο του ΟΗΕ, με την Αθήνα να συνυπογράφει, μαζί με την Κυπριακή Δημοκρατία, την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν, ρηματική διακοίνωση, στην οποία ζητείται να μην εγγραφεί στα Ηνωμένα Εθνη. Ο Δένδιας προγραμματίζει, σύμφωνα με πληροφορίες, επαφές με το σύνολο των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας για την ενημέρωσή τους και την κατανόηση της ανάληψης δράσεων κατά της τουρκικής επιθετικότητας. Επαφές σχεδιάζονται επίσης με βαλκανικές χώρες, καθώς και διατήρηση του διαλόγου με τις χώρες της Βόρειας Αφρικής και τα αραβικά κράτη. Ψηλά στους στόχους της Αθήνας, όπως σημειώνουν διπλωματικοί κύκλοι, είναι και η βελτίωση των σχέσεων με τη Μόσχα και η διάλυση των όποιων σύννεφων έχουν εμφανιστεί.

Στη διπλή μάχη της Αθήνας τόσο απέναντι στις αποφάσεις για την Αγία Σοφία όσο και στις προκλήσεις σε Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειο και Μεταναστευτικό, η Τουρκία επιμένει να δηλώνει υπέρ ενός «διαλόγου» στα μέτρα της, στον οποίο επιχειρεί να ανοίξει σειρά ζητημάτων. Με τη λογική «όλα στο τραπέζι», τουρκικές πηγές καλούν εμμέσως την Ελλάδα σε προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για το τουρκολιβυκό μνημόνιο ή σε διμερή διαπραγμάτευση, ενώ παράλληλα καθιστούν σαφείς τις προθέσεις τους να προχωρήσουν σε όσα θεωρούν «δικαιώματά τους»…