Νέο τοπίο στα Πανεπιστήμια – Ο κοροναϊός ανατρέπει τα μαθήματα, τις εξεταστικές, την εκπαίδευση

«Γολγοθάς» αποδείχτηκε η φετινή εξεταστική για τους φοιτητές αλλά και για τους καθηγητές των πανεπιστημίων καθώς εξαιτίας της πανδημίας του κοροναϊού φοιτητικές εργασίες και εξετάσεις έγιναν διαδικτυακά.

Αλλά αποτέλεσε και μια πολύ καλή δοκιμασία για όλους τους εμπλεκόμενου με την πανεπιστημιακή διαδικασία καθώς και η φθινοπωρινή εξεταστική ενδεχομένως να διεξαχθεί με νέους όρους και κανόνες.

Κι ενώ όσοι καθηγητές επέλεξαν να διεξαγάγουν τις εξετάσεις τους δια ζώσης, δεν αντιμετώπισαν ιδιαίτερα προβλήματα, μιας και οι κανόνες που έπρεπε να τηρούν οι φοιτητές που προσέρχονταν στις αίθουσες ήταν συγκεκριμένοι, όσοι αποφάσισαν να δοκιμάσουν την διαδικτυακή μορφή της εξεταστικής δυσκολεύτηκαν.

Ωστόσο, για τα περισσότερα προβλήματα που προέκυψαν δεν έφταιγαν ουσιαστικά οι ίδιοι, αλλά η τεχνολογία.

Η τεχνολογία δηλαδή ήταν η αιτία να προκύψουν αρκετές ανισότητες τόσο κατά την διάρκεια της on line παράδοσης του μαθήματος, όσο και την ώρα της εξέτασης.

Το γεγονός ότι δεν διαθέτουν όλοι το ίδιο αξιόπιστα μηχανήματα ή ικανοποιητικές συνδέσεις στο διαδίκτυο, ήταν από τα βασικά εμπόδια που έπρεπε να αντιμετωπίσουν όλοι.

Κι ενώ αρκετοί θεωρούν πως είναι λογικό να υπάρξουν κάποια μικρο-προβλήματα, αφού και πρώτη φορά διεξάγονται τηλε-εξεταστικές, φοιτητές ανέφεραν στο in.gr πως σε αρκετά μαθήματα πανεπιστήμιων δημιουργήθηκε τεράστια ένταση εξαιτίας διάφορων παρανοήσεων, γραφειοκρατιών και παρεμβάσεων που σε ακραίες περιπτώσεις είχαν ως αποτέλεσμα να «κοπούν» από το μάθημα.

Ωστόσο, ούτε από την πλευρά των καθηγητών ήταν όλα ρόδινα. Όπως αναφέρουν όι ίδιοι στο in.gr ο χρόνος προετοιμασίας της τηλε-εκπαίδευσης ήταν ελάχιστος, ενώ η διαδικασία οργάνωσης των μαθημάτων, περισσότερα από τα οποία έπρεπε να τροποποιηθούν κιόλας, ήταν αρκετά στρεσογόνα.

Σε κάθε περίπτωση, ο κύριος παράγοντας ώστε να βγουν μαθητές και καθηγητές «αλώβητοι» από όλο αυτό το χάος των διαδικτυακό εξετάσεων, ήταν η οργάνωση.

Περιμένοντας δύο ώρες για να ταυτοποιήσουν τα στοιχεία μου

Πάντως οι ιστορίες των φοιτητών για το τι τους δυσκόλεψε ή τους εμπόδισε κατά τη διάρκεια των τηλε-εξετάσεων δεν έχουν τέλος.

Όπως αναφέρει στο in.gr  φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και συγκεκριμένα από το  τμήμα «Διοίκησης Επιχειρήσεων», χρειάστηκε να περιμένει σχεδόν δύο ώρες ώστε ο καθηγητής να καταγράψει τα στοιχεία του κάθε φοιτητή.

Η διαδικασία από μόνη της φαντάζει κουραστική. Σε ένα τμήμα 100 και πλέον φοιτητών -οι οποίοι όλοι έχουν συνδεθεί ηλεκτρονικά στην ειδική πλατφόρμα του πανεπιστήμιου- όπως είναι αναμενόμενο οδήγησε σε μεγάλες καθυστερήσεις στη διαδικασία ταυτοποίησης κάθε φοιτητή.

Ο καθηγητής έχει λίστα με όλα τα ονόματα και φωνάζει τον καθένα με αλφαβητική σειρά ώστε να δώσει την… τηλεπαρουσία.

Ο φοιτητής  από την πλευρά του, πρέπει να ανοίξει την κάμερα και να δείξει το πάσο του ώστε ο καθηγητής να σημειώσει όλα του τα στοιχεία και να αποδείξει με αυτό τον τρόπο πως δεν δίνει κάποιος άλλος στη θέση του.

Σύμφωνα με τον προπτυχιακό φοιτητή χρειάστηκε να περιμένει σχεδόν δύο ώρες μέχρι να ακούσει το όνομά του και στη συνέχεια να πατήσει το ειδικό link προκειμένου να αρχίσει η εξέταση.

Ωστόσο και την ώρα της τηλε-εξεταστικής οι εκπλήξεις δεν έλειψαν.

Τι άγχωσε περισσότερο τους φοιτητές την ώρα των διαδικτυακών εξετάσεων

Στην εξέταση τύπου «multiple choice» (δυνατότητα πολλαπλών επιλογών) ο εξεταζόμενος δεν μπορούσε να γυρίσει πίσω ώστε να διορθώσει κάποια απάντηση που ενδεχομένως είχε δώσει λάθος ή δεν γνώριζε.

Ακόμη, ο αρκετά περιορισμένος χρόνος που είχε ο καθένας ήταν ένας στρεσογόνος παράγοντας σε μία τέτοια πρωτόγνωρη διαδικασία, παρ΄όλο που είναι γνωστό πως ακόμη και στις εξετάσεις με φυσική παρουσία υπάρχει συγκεκριμένο χρονικό όριο.

Ο φοιτητής μας αποκάλυψε μάλιστα πως υπήρχε περιστατικό όπου εξεταζόμενη λόγω τους άγχους της ξέχασε να πατήσει «Αποθήκευση» στο τέλος της εξέτασης με αποτέλεσμα ο κόπος της να… πάει χαμένος.

Βέβαια τα προβλήματα δεν σταματούν εδώ.

Υπήρξαν περιπτώσεις φοιτητών που πάτησαν κατά λάθος το link του εξεταζόμενου μαθήματος το οποίο είχε δημοσιευτεί πιο νωρίς από την ώρα έναρξη της εξέτασης  με αποτέλεσμα να πέσουν από τα σύννεφα όταν συνειδητοποίησαν πως έπρεπε να ξεκινήσουν να συμπληρώνουν τις ερωτήσεις χωρίς να είναι έτοιμοι.

Σύμφωνα με τον μαθητή, δεν υπήρχε πουθενά περιγραφή που να τους προειδοποιεί ότι αν πατήσουν το link ξεκινά αυτομάτως η εξέταση με αποτέλεσμα όσοι πάτησαν το κουμπί πριν την ώρα της εξέτασης να… μηδενιστούν.

Οι πρωτόγνωροι τρόποι ελέγχου ώστε να μην αντιγράφει κανείς

Όπως ήταν αναμενόμενο πρωτόγνωροι ήταν και οι τρόποι που οι καθηγητές έλεγχαν τους φοιτητές την ώρα των τηλε-ξετάσεων ώστε να σιγουρευτούν πως δεν υπήρχε κάποια επιπλέον αόρατη βοήθεια από το… σπίτι.

Σύμφωνα με φοιτήτρια στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, κατά τη διάρκεια εξέτασης καθηγητής προέτρεψε τους φοιτητές να αφήσουν ανοιχτά τα μικρόφωνα τους ώστε να επιβεβαιωθεί –όσο δύναται- πως ο εξεταζόμενος είναι μόνος στο δωμάτιο και δίνει τις εξετάσεις με την… αξία του και χωρίς τη βοήθεια άλλου.

Αξιοσημείωτη μάλιστα είναι και η διαδικασία που ακολουθεί ένας φοιτητής του τεχνολογικού- θετικού πεδίου, ο οποίος θα πρέπει να λύσει ασκήσεις μέσω του υπολογιστή του.

Σύμφωνα με την φοιτήτρια, η διαδικασία ήταν απλή αλλά εξίσου πρωτόγνωρη.

«Ο καθηγητής μας έδινε την άσκηση και εμείς την λύναμε στο χαρτί, μιας και ήταν αδύνατο να δοθεί λύση στον υπολογιστή. Στη συνέχεια αφού επιλύναμε την άσκηση σκανάραμε τις απαντήσεις στο κινητό και στέλναμε την απάντηση στον καθηγητή. Ευτυχώς σε περίπτωση που κάτι δεν γινόταν σωστά υπήρχε δυνατότητα να τσεκάρουμε ξανά τις απαντήσεις μας στο τέλος» αναφέρει η φοιτήτρια.

Διά ζώσης εξεταστικής: Με μάσκες στην αίθουσα – Οι κανόνες και τα προβλήματα

Διαφορετική από κάθε χρονιά ήταν και η εξέταση με φυσική παρουσία στα Πανεπιστήμια.

Οπως μας περιέγραψε η φοιτήτρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, η διαδικασία έμοιαζε λες και πηγαίνεις… σινεμά, καθώς υπήρχε “πλάνο ταξιθεσίας” στα περισσότερα τμήματα.

Στην περίπτωση μας αυτό είναι θετικό στοιχείο, αν σκεφτεί κανείς πως κάθε φοιτητής γνώριζε εξ αρχής τη θέση του, ενώ με αυτό το σχέδιο αποφεύχθηκαν και τα φαινόμενα συνωστισμού.

Ωστόσο και σε αυτή την περίπτωση δεν έλειψαν και οι… παρανοήσεις, διότι όποιος φοιτητής προσέρχονταν στο πανεπιστήμιο θα έπρεπε να είχε δηλώσει παρουσία με ηλεκτρονικό τρόπο μερικές μέρες πριν.

Αλλά για έναν φοιτητή που δίνει αρκετά μαθήματα, τελικά κάτι τέτοιο δεν αποδείχτηκε εύκολη διαδικασία, ειδικά αν σκεφτεί κανείς πως κάθε καθηγητής ζητούσε από τους μαθητές του να δηλώσουν παρουσία σε διαφορετικές πλατφόρμες.

«Σε ένα μάθημα είχα την ατυχία να δηλώσω πως θα παρευρεθώ στην εξέταση σε διαφορετική πλατφόρμα από αυτή που έπρεπε με αποτέλεσμα να κλείσουν οι θέσεις και να μην μπορώ να το αλλάξω. Αφού επικοινώνησα με τον καθηγητή μου και μου εξήγησε πως πλέον οι θέσεις έχουν κλείσει, από εκεί και πέρα το αν θα έδινα το μάθημα ή όχι ήταν καθαρά στα χέρια της τύχης.

Πήγα μέχρι το Μετσόβιο με σκοπό να βρω μία κενή θέση, καθώς βασιζόμουν την απουσία κάποιου συμφοιτητή μου.

Εν τέλει το μάθημα το έδωσα, αλλά πριν συμβεί αυτό το άγχος μου ήταν μεγάλο», ανέφερε στο in.gr η φοιτήτρια.

Η άλλη πλευρά: Πολύ πιο στρεσογόνα διαδικασία η τηλε-εξεταστική για τους καθηγητές

Εκτός από τους φοιτητές, η περίοδος της τηλε-εξεταστικής ήταν αρκετά αγχωτική και για τους καθηγητές.

Η δυσκολία, σύμφωνα με τον καθηγητή Σταύρο Καπερώνη, ΕΔΙΠ στο Τμήμα Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού και επισκέπτη Καθηγητή στη βαθμίδα του Επίκουρου με το ΠΔ 407 στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ήταν πως οι καθηγητές έπρεπε να στήσουν τις διαδικτυακές εξετάσεις σε απίστευτα λίγο χρόνο.

«Χρειάζεται απίστευτη οργάνωση ώστε να καταφέρει ένας καθηγητής σε τόσο λίγο χρόνο να προσαρμόσει τον τρόπο εξέτασης στα νέα δεδομένα, να ενημερώσει τους μαθητές του για όλες τις αλλαγές αλλά και να βρει λύσεις σε όποιο πρόβλημα προκύψει στην πορεία», ανέφερε ο καθηγητής, τονίζοντας πως στην δική του περίπτωση το μεγάλο στοίχημα δεν ήταν μόνο οι εξετάσεις αλλά και η παράδοση μαθημάτων μέσω skype.

Στα διαδικτυακά μαθήματα η επικοινωνία μεταξύ καθηγητή και φοιτητή είναι δυσκολότερη όχι μόνο εξαιτίας τεχνικών προβλημάτων, αλλά και επειδή χάνεται τόσο ο αυθορμητισμός της στιγμής, ενώ ακόμη ένας στεσογόνος παράγοντας για τον καθηγητή είναι πως πρέπει να διασφαλίσει πως η διαδικασία των εξετάσεων θα είναι όσο τον δυνατόν πιο αδιάβλητη γίνεται.

«Επέλεξα να δημιουργήσω μία μεγάλη διαδικτυακή τράπεζα θεμάτων όπου οι φοιτητές θα μπορούσαν να επιλέξουν ποιες ερωτήσεις θα απαντήσουν. Υπήρχε μεγάλη ποικιλία ερωτήσεων ενώ οι απαντήσεις χρειάζονταν και κριτική σκέψη, ώστε οι εξεταστέοι να μην μπορούν να αντιγράψουν», ανέφερε ο κ. Καπερώνης τονίζοντας πως κατά τη διάρκεια του lockdown υπήρξε μεγάλη αλληλοβοήθεια μεταξύ των καθηγητών, ενώ όπως είπε η ομαδική δουλειά και η οργάνωση ήταν το μυστικό της επιτυχία, ώστε να διεξαχθούν διαδικτυακά μαθήματα χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.

Πάντως μία μορφή εξέτασης που επέλεξαν αρκετοί καθηγητές ήταν αυτή μέσω εργασιών.

Η Λαμπρινή Κουζέλη, συνεργάτιδα του εργαστηρίου δημοσιογραφίας στο τμήμα Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ανέφερε πως η παράδοση εργασιών δεν ήταν τόσο επίπονη διαδικασία για τους μαθητές, καθώς οι ίδιοι γνώριζαν εξ αρχής και πόσο χρόνο έχουν στη διάθεσή τους, αλλά και το θέμα πάνω στο οποίο πρέπει να επικεντρωθούν.

Έτσι με την καθοδήγηση των καθηγητών κατάφεραν να τα βγάλουν τις εργασίες τους εις πέρας κατά τη διάρκεια του lockdown.

Σύμφωνα με την κ. Κουζέλη είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει μία ισχυρή και σταθερή τεχνλογική υποδομή ώστε να γίνει η παράδοση μαθημάτων διαδικτυακά χωρίς προβλήματα.

Τα «απρόσμενα» θετικά της τηλε-εξεταστικής

Τέλος από την άλλη πλευρά, υπήρξαν και καθηγητές που δήλωσαν πως για εκείνους η μετάβαση από την δια ζώσης στην τηλε-εξεταστική δεν ήταν τόσο απότομη.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Τάσος Α. Καπλάνης, επίκουρος καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας Τμήμα Φιλολογίας ΑΠΘ, ο οποίος διξάγει γραπτές ηλεκτρονικές εξετάσεις μέσω της πλατφόρμας moodle/elearning από το 2015.

«Θεωρητικά, οι εξετάσεις δεν αποτελούν την πεμπτουσία της εκπαιδευτικής διαδικασίας (κάθε άλλο): αν οι συνθήκες διδασκαλίας ήταν διαφορετικές, δηλαδή αφορούσαν ακροατήρια με μικρό αριθμό εκπαιδευομένων μέχρι 20-25 άτομα, η συνεχής διάδραση δασκάλων-φοιτητ(ρι)ών θα καθιστούσε τις εξετάσεις περιττές. Με τα δεδομένα πάντως που έχουμε, δηλαδή τεράστια ακροατήρια και ελάχιστο διδακτικό προσωπικό (στα μαθήματα κορμού συχνά η αναλογία δασκάλων-φοιτητ(ρι)ών είναι 1:300 ή 400), ο μοντέρνος τρόπος εξέτασης με ερωτήσεις κλειστού τύπου (που βέβαια στις εξετάσεις γλωσσομάθειας εφαρμόζεται διεθνώς ήδη εδώ και δεκαετίες) έχει πολύ συγκεκριμένα πλεονεκτήματα», αναφέρει ο κ. Καπλάνης, παραθέτοντας τα θετικά στοιχεία που θα μπορούσαν να αποκομίσουν τα πανεπιστήμια από μία τέτοια μετάβαση.

Κατά τον ίδιο:

1. Mπορεί να αυξάνει το φόρτο του διδακτικού προσωπικού (που πρέπει να εξοικειωθεί με νέα συστήματα και να αφιερώσει αρκετό χρόνο για τη δημιουργία τράπεζας ερωτήσεων – που κακά τα ψέματα δεν φτιάχνεται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά απαιτεί πολύ χρόνο, διαρκή ανανέωση και ειδική παραμετροποίηση πριν από κάθε εξέταση), όμως μειώνει στο ελάχιστο το χρόνο της διόρθωσης και, άρα, και της ανάρτησης βαθμών, που μπορεί μάλιστα να γίνεται αυθημερόν.
2. Mία τέτοιου τύπου εξέταση που εστιάζει στο τι γνώσεις έχει αποκομίσει το ακροατήριο, αλλά και στο κατά πόσον μπορεί να σκέφτεται κριτικά, έχει το επιπλέον μεγάλο πλεονέκτημα ότι δεν βασίζεται στην τύχη ή τα sos, καθώς δίνει τη δυνατότητα να εξετάζεται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο το σύνολο της ύλης. Αυτό σημαίνει ότι η βαθμολόγηση ανταποκρίνεται καλύτερα στη συνολική προσπάθεια και το διάβασμα των ακροατηρίων από ό,τι όταν εξετάζονται σε μία ή δύο ερωτήσεις ανάπτυξης.
3. Επιπλέον, καθώς οι ερωτήσεις κλειστού τύπου είναι αυτοβαθμολογούμενες από το σύστημα περιορίζεται αισθητά το ενδεχόμενο να παίξει οποιονδήποτε ρόλο στη βαθμολόγηση ο υποκειμενισμός ή οι προσωπικές συμπάθειες ή αντιπάθειες. γ. το σημαντικότερο ίσως είναι ότι οι ηλεκτρονικές διαδικτυακές εξετάσεις (όπως και τα αντίστοιχα μαθήματα) μπορεί να αποτελέσουν λύση για ανθρώπους που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές (λ.χ. νησιά) ή/και που έχουν περιορισμένα οικονομικά μέσα που δεν τους επιτρέπουν πολλές μετακινήσεις ή/και που εργάζονται παράλληλα με τις σπουδές τους ή/και που έχουν προβλήματα υγείας ή/και οτιδήποτε άλλο δεν τους επιτρέπει εύκολη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την εξεταστική.

Αυτό όμως πρακτικά σημαίνει μετάβαση σε ένα νέου τύπου πανεπιστημίο όπου θα συνδυάζεται η συμβατική με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, γεγονός που πριν υλοποιηθεί καθολικά θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης και διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Σε κάθε περίπτωση όπως αποδείχτηκε πολλοί φοιτητές και καθηγητές βρέθηκαν αντιμέτωποι με μία καινούργια διαδικασία φέτος και αναγκάστηκαν να τα βγάλουν εις πέρας σε ένα πρωτόγνωρο για εκείνους περιβάλλον.

Το σίγουρο είναι πως η φετινή τηλε-εξεταστική του εαρινού εξαμήνου για τους φοιτητές αποδείχτηκε ένα κρας-τεστ για το τι πρόκειται να ακολουθήσει, καθώς όπως φαίνεται εξαιτίας του κοροναϊού πλέον η τηλεργασία, η τηλεκπαίδευση, η τηλεξεταστική και γενικά η τηλε… επικοινωνία θα μπουν για τα καλά στη ζωή μας.