Der Spiegel για την Σακελλαροπούλου: Πρόεδρος για την οποία μπορεί κανείς να είναι περήφανος

Με εκτενές ρεπορτάζ το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» αναφέρεται στην Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων ότι πρόκειται για την πρώτη γυναίκα στο ανώτατο Πολιτειακό αξίωμα και σημειώνει ότι «το βήμα αυτό σηματοδοτεί μια καμπή στη χώρα με τις χειρότερες επιδόσεις στην ισότητα των φύλων, όπου η πολιτική αποτελούσε πάντα έναν ανδροκρατούμενο χώρο – κι έτσι παραμένει έως σήμερα».

Παράλληλα επισημαίνει το γεγονός ότι η υποψηφιότητά της έτυχε διακομματικής υποστήριξης, καθώς την στήριξαν 261 από τους 300 βουλευτές και προσθέτει ότι «Οι επικριτές της έχουν σε μεγάλο βαθμό σιωπήσει, ενώ αντιθέτως ο έπαινος προέρχεται από πολλές πλευρές. Ταξίδι με μια γυναίκα μόνη ανάμεσα σε άντρες».

Το γερμανικό δημοσίευμα, που φέρει την υπογραφή του Γιώργου Χρηστίδη, υπενθυμίζει ότι η κυρία Σακελλαροπούλου, ως ανώτατη δικαστής, έχαιρε μεγάλου σεβασμού στους νομικούς και πολιτικούς κύκλους της Αθήνας και σημειώνει: «Ποιο πρόσωπο θα ήταν καλύτερο προκειμένου να ηγηθεί μιας χώρας που μόλις έχει βγει από την κρίση, από μια δικαστή που δεν βαρύνεται από τα σφάλματα του πολιτικού συστήματος;».

Συζητώντας με το «Spiegel», η Πρόεδρος της Δημοκρατίας τονίζει ότι παρά τη μεγάλη βελτίωση που έχει σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες σε ό,τι αφορά την ισότητα των φύλων, πρέπει ακόμη να γίνει πολλή δουλειά.

«Μου δίνει μεγάλη χαρά η πρόοδος των γυναικών και η καταξίωσή τους σε θέσεις ευθύνης και χαίρομαι που η εκλογή μου στη θέση της Προέδρου της Δημοκρατίας ενισχύει το μήνυμα αυτό».

Όπως υποστηρίζει το γερμανικό περιοδικό «από την Σακελλαροπούλου λείπει η μεγαλοστομία και ο εγωκεντρισμός που χαρακτηρίζει την ανδροκρατούμενη πολιτική ελίτ της Αθήνας».

Το ρεπορτάζ αναφέρεται και στην πρόσφατη επίσκεψή της στην ακριτική νησιωτική Ελλάδα, το μήνυμα προς την Τουρκία, για την προάσπιση των εθνικών δικαιωμάτων της χώρας μας, την επικοινωνία της, τόσο με τους κατοίκους της περιοχής, τους στρατιώτες, τους εργαζόμενους, τους μαθητές, καθώς και τους μικρούς επιχειρηματίες. Μάλιστα, τονίζει ότι «κατά την επίσκεψή της σε ένα μικρό νησί του Αιγαίου, στο τέλος του Ιουνίου, είναι ντυμένη απλά – με ένα λευκό σακάκι, μαύρο παντελόνι κι ένα χρωματιστό μαντήλι. Συναντάει στρατιώτες, δημάρχους, εργαζόμενους για την προστασία του περιβάλλοντος, μαθητές και μικρούς επιχειρηματίες. Ακούει με προσοχή και χαμογελάει πολύ».

Για την Πρόεδρο της Δημοκρατίας μιλάει και ο καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Αριστείδης Χατζής, ο οποίος τονίζει ότι «η Κατερίνα Σακελλαροπούλου είναι πολύ αγαπητή, διότι εκφράζει με μεγάλη επιτυχία την εθνική συνείδηση, αυτό που μας ενώνει και μας συνδέει με έναν υγιή δημοκρατικό πατριωτισμό». Υπογραμμίζει, επίσης, ότι «είναι μια προοδευτική [πολιτικός], η οποία υιοθετεί τις φιλελεύθερες αξίες της ανεκτικότητας και της ανοχής στη διαφορετικότητα και υπερασπίζεται τα δικαιώματα και τις αρχές του κράτους δικαίου. Συμβολίζει και αντιπροσωπεύει όλα όσα μας κάνουν περήφανους, αλλά και αυτά για τα οποία αγωνιζόμαστε και οφείλουμε να κατακτήσουμε».

Συνεχίζοντας το ρεπορτάζ σημειώνει ότι «Ο μέχρι στιγμής απολογισμός του έργου της Σακελλαροπούλου δικαιώνει αυτόν τον έπαινο. Έχει συναντήσει εκπροσώπους θρησκευτικών μειονοτήτων, έχει επισκεφθεί ένα κέντρο για ασυνόδευτα προσφυγόπουλα στην Αθήνα κι έχει εκφράσει την ελπίδα ότι η εκλογή της θα συμβάλει στη βελτίωση της θέσης των γυναικών στην Ελλάδα».

Ειδική αναφορά γίνεται, επίσης, στις προτεραιότητες, που θέτει η Κυρία Σακελλαροπούλου, σχετικά με την κοινωνική ατζέντα, ώστε να προστατευθούν εκείνοι που υπέφεραν λόγω της κρίσης τα περασμένα χρόνια, επισημαίνοντας ότι επιθυμεί να ακουστεί η φωνή των πιο αδικημένων από τους συνανθρώπους μας.

Αναφορικά με τους πρόσφυγες, το Spiegel τονίζει ότι η Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ξεκάθαρη: «Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια ιδιαίτερη θέση και έχει επωμιστεί ένα δυσανάλογα μεγάλο βάρος», λέει. «Πρέπει να προστατεύσουμε την πατρίδα και τα σύνορά μας». Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο. «Η Ελλάδα έχει μεγάλη παράδοση σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οφείλει να τιμήσει αυτήν την παράδοση».

Σε ό,τι αφορά τον ρόλο που μπορεί να παίξει η ανάρρησή της στο ύπατο αξίωμα για τη βελτίωση της θέσης των γυναικών στην Ελλάδα, κάνει λόγο για «ένα μεγάλο βήμα». Αλλά το παραδέχεται: «Η γυάλινη οροφή είναι ακόμη εδώ, στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο».

Ακολουθεί αναλυτικά το ρεπορτάζ του γερμανικού περιοδικού «der Spiegel».

«Η Πρώτη Κυρία της Χώρας»

Από τον περασμένο Μάρτιο, η δικαστής Κατερίνα Σακελλαροπούλου είναι η Πρόεδρος της Ελλάδας και ως εκ τούτου και αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων. Οι επικριτές της έχουν σε μεγάλο βαθμό σιωπήσει, ενώ αντιθέτως ο έπαινος προέρχεται από πολλές πλευρές. Ταξίδι με μια γυναίκα μόνη ανάμεσα σε άντρες.

Του Γιώργου Χρηστίδη

Αρχίζουμε από το γεγονός ότι δεν ήταν γνωστή. Ως ανώτατη δικαστής, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου έχαιρε μεγάλου σεβασμού στους νομικούς και πολιτικούς κύκλους της Αθήνας. Αλλά στο ευρύ κοινό ήταν ουσιαστικά άγνωστη. Όταν, τον Ιανουάριο, ο συντηρητικός πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης την πρότεινε για την Προεδρία της Δημοκρατίας, πολλοί Έλληνες χρειάστηκε να αναζητήσουν πληροφορίες για το ποια ήταν αυτή η γυναίκα που θα έμπαινε στο προεδρικό μέγαρο. Το αξίωμα κανονικά προορίζεται για γνωστούς πολιτικούς.

Ακόμη πιο ασυνήθιστο ήταν ότι, για πρώτη φορά στην ιστορία της Ελλάδας θα γινόταν πρόεδρος της χώρας μια γυναίκα – και συνεπώς πρώτη πολίτις της χώρας και αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, επίσης. Το βήμα αυτό σηματοδοτεί μια καμπή στη χώρα με τις χειρότερες επιδόσεις στην ισότητα των φύλων, όπου η πολιτική αποτελούσε πάντα έναν ανδροκρατούμενο χώρο – κι έτσι παραμένει έως σήμερα. Οι γυναίκες εξακολουθούν να αμείβονται χαμηλότερα και να υποεκπροσωπούνται στον χώρο της πολιτικής και της οικονομίας. Λίγες μόνο γυναίκες συμμετέχουν στην κυβέρνηση, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία των βουλευτών είναι άντρες.

Σπάνια διακομματική υποστήριξη

Αίσθηση προκάλεσε, επίσης, η διακομματική υποστήριξη που είχε η υποψηφιότητα της Σακελλαροπούλου στο βαθιά διχασμένο πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας. Την στήριξαν 261 από τους 300 βουλευτές. Οι επικριτές της υποψηφιότητάς της δυσανασχετούσαν για την υποτιθέμενη έλλειψη πολιτικής εμπειρίας, διεθνών διασυνδέσεων και γνώσης του συστήματος εκ των έσω. Ίσως όμως αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά να είναι εκείνα που καθιστούν την Σακελλαροπούλου πολύ καλή επιλογή. Οι περισσότεροι Έλληνες τρέφουν χαμηλή εκτίμηση για τους πολιτικούς τους – για να το θέσουμε ήπια. Ποιο πρόσωπο θα ήταν καλύτερο προκειμένου να ηγηθεί μιας χώρας που μόλις έχει βγει από την κρίση, από μια δικαστή που δεν βαρύνεται από τα σφάλματα του πολιτικού συστήματος;

Υποστηρίκτρια των μειονοτήτων και των προσφύγων

Η Σακελλαροπούλου είναι ασυνήθιστη και εξαιτίας των πεποιθήσεών της. Ως προοδευτική σοσιαλδημοκράτισσα, την περίοδο των σπουδών της είχε επαφές με τους κύκλους της Αριστεράς. Στη συνέχεια, ως δικαστής υπερασπίστηκε επί τέσσερις δεκαετίες τα ατομικά δικαιώματα, τις μειονότητες, τους πρόσφυγες και το περιβάλλον. Ψήφισε υπέρ του συμφώνου συμβίωσης μεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου και κατά των διακρίσεων στη βάση του σεξουαλικού προσανατολισμού, ενώ κατέστησε υποχρεωτική τη φοίτηση των ανήλικων προσφύγων στα δημόσια σχολεία. Δεν φοβήθηκε ούτε την πανίσχυρη Εκκλησία και τον εξοργισμένο λαό των πιστών της όταν ήρθε η ώρα να απαλειφθεί δια νόμου από τις ταυτότητες των Ελλήνων το θρήσκευμα. «Προσβλέπω σε μία κοινωνία που σέβεται τα δικαιώματα όπως περιγράφονται στο Σύνταγμα», είπε η 64χρονη πρόεδρος στην ευχαριστήρια ομιλία της.

Η Σακελλαροπούλου είναι αντισυμβατική και από μια άλλη άποψη. Διαζευγμένη και μητέρα ενός παιδιού, ζει με τον σύντροφό της σε μια χώρα όπου η παραδοσιακή πυρηνική οικογένεια αποτελεί τον κανόνα και πριμοδοτείται από την πολιτική. Ακόμη και το προφίλ της στο Facebook ήταν πολύ διαφορετικό από τις επιμελώς λουστραρισμένες σελίδες των περισσότερων Ελλήνων πολιτικών. Είχε αναρτήσει φωτογραφίες από διακοπές, σε κάποιες άλλες χάιδευε γατάκια, κάποιες απεικόνιζαν στιγμιότυπα με την οικογένειά της και άλλες ήταν παιδικές φωτογραφίες από σχολικές εκδρομές.

Μια πρόεδρος για την οποία μπορεί κανείς να είναι περήφανος

Ο Έλληνας πρόεδρος, όπως και στην Γερμανία, δεν έχει εκτελεστικά καθήκοντα. Ωστόσο το αξίωμα έχει πολύ υψηλό συμβολισμό. Για πολλούς Έλληνες, ο πρόεδρος ή η πρόεδρος ιδεατά ενσαρκώνει τη σταθερότητα και την ενότητα και περιμένουν από αυτήν να βρίσκεται υπεράνω πολιτικών αντιπαραθέσεων. Οι Έλληνες θέλουν να είναι περήφανοι για τον ή την πρόεδρό τους.

«Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου είναι πολύ αγαπητή, διότι εκφράζει με μεγάλη επιτυχία την εθνική συνείδηση, αυτό που μας ενώνει και μας συνδέει με έναν υγιή δημοκρατικό πατριωτισμό», λέει ο Αριστείδης Χατζής, καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. «Είναι μια προοδευτική [πολιτικός], η οποία υιοθετεί τις φιλελεύθερες αξίες της ανεκτικότητας και της ανοχής στη διαφορετικότητα και υπερασπίζεται τα δικαιώματα και τις αρχές του κράτους δικαίου. Συμβολίζει και αντιπροσωπεύει όλα όσα μας κάνουν περήφανους, αλλά και αυτά για τα οποία αγωνιζόμαστε και οφείλουμε να κατακτήσουμε».

Ο μέχρι στιγμής απολογισμός του έργου της Σακελλαροπούλου δικαιώνει αυτόν τον έπαινο. Έχει συναντήσει εκπροσώπους θρησκευτικών μειονοτήτων, έχει επισκεφθεί ένα κέντρο για ασυνόδευτα προσφυγόπουλα στην Αθήνα κι έχει εκφράσει την ελπίδα ότι η εκλογή της θα συμβάλει στη βελτίωση της θέσης των γυναικών στην Ελλάδα.

Στον δείκτη ισότητας των φύλων το 2019 στην Ευρώπη, η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση. Σύμφωνα με την Eurostat, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ αντρών και γυναικών στην Ελλάδα το 2017 είχε υπερβεί το 12% – αυτό είναι κάτι που κατά την Σακελλαροπούλου πρέπει άμεσα να αλλάξει. Αλλά και η ενδοοικογενειακή βία εξελίσσεται σε όλο και πιο σοβαρό πρόβλημα, καθώς για την περίοδο 2014-2018 η Αστυνομία καταγράφει μια αύξηση των περιστατικών σε ποσοστό σχεδόν 35% .

«Υστερούμε ακόμη σε ό,τι αφορά την ισότητα των φύλων»

Συζητώντας με το Spiegel, η Σακελλαροπούλου λέει ότι παρά τη μεγάλη βελτίωση που έχει σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες σε ό,τι αφορά την ισότητα των φύλων, πρέπει ακόμη να γίνει πολλή δουλειά. «Μου δίνει μεγάλη χαρά η πρόοδος των γυναικών και η καταξίωσή τους σε θέσεις ευθύνης και χαίρομαι που η εκλογή μου στη θέση της Προέδρου της Δημοκρατίας ενισχύει το μήνυμα αυτό». Από την Σακελλαροπούλου λείπει η μεγαλοστομία και ο εγωκεντρισμός που χαρακτηρίζει την ανδροκρατούμενη πολιτική ελίτ της Αθήνας. Κατά την επίσκεψή της σε ένα μικρό νησί του Αιγαίου, στο τέλος του Ιουνίου, είναι ντυμένη απλά – με ένα λευκό σακάκι, μαύρο παντελόνι κι ένα χρωματιστό μαντήλι. Συναντάει στρατιώτες, δημάρχους, εργαζόμενους για την προστασία του περιβάλλοντος, μαθητές και μικρούς επιχειρηματίες. Ακούει με προσοχή και χαμογελάει πολύ.

Σε ένα στρατιωτικό φυλάκιο στο Αγαθονήσι απευθύνεται στους στρατιώτες, οι οποίοι μπροστά της πρέπει να στέκονται προσοχή. «Το έργο σας είναι εξαιρετικά σημαντικό». Η Ελλάδα προσπαθεί εδώ και πολύ καιρό να έχει σχέσεις καλής γειτονίας με την Τουρκία και επενδύει στην ειρηνική συνύπαρξη των δυο λαών. «Δεν είμαστε όμως διατεθειμένοι να απεμπολήσουμε κυριαρχικά μας δικαιώματα ή να αποδεχθούμε αμφισβητήσεις εθνικών εδαφών».

Ένα μήνυμα προς την Τουρκία

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της Σακελλαροπούλου στο νησί η ελληνική Πολεμική Αεροπορία βρίσκεται σε επιφυλακή. Στην Κρήτη βρίσκονται σε ετοιμότητα τα F-16 προκειμένου να αναχαιτίσουν ενδεχόμενες επιθετικές κινήσεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Η Τουρκία αμφισβητεί την ελληνική εθνική κυριαρχία σε αυτά, και σε άλλα νησιά του Αιγαίου. Τα πράγματα είναι ήρεμα – ίσως και σε ένδειξη καλής θέλησης του προέδρου Ερντογάν ο οποίος την προηγούμενη μέρα είχε συνομιλήσει με τον Μητσοτάκη ώστε να εξομαλυνθούν οι εντάσεις. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης διαμαρτύρονται ότι η ελληνίδα πρόεδρος πάτησε σε «κατεχόμενα τουρκικά εδάφη». Την επομένη, τουρκικά F-16 παραβιάζουν τον εναέριο χώρο πάνω από το Αγαθονήσι. Τι ελπίζει η πρόεδρος να πετύχει στη διάρκεια της θητείας της; Η προτεραιότητά της είναι η κοινωνική ατζέντα, λέει, ώστε να προστατευθούν εκείνοι που υπέφεραν λόγω της κρίσης τα περασμένα χρόνια. «Επιθυμώ να ακουστεί η φωνή των πιο αδικημένων από τους συνανθρώπους μας».

Σε σχέση με τους πρόσφυγες, η Σακελλαροπούλου είναι ξεκάθαρη: «Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια ιδιαίτερη θέση και έχει επωμιστεί ένα δυσανάλογα μεγάλο βάρος», λέει. «Πρέπει να προστατεύσουμε την πατρίδα και τα σύνορά μας». Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο. «Η Ελλάδα έχει μεγάλη παράδοση σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οφείλει να τιμήσει αυτήν την παράδοση». Η κυβέρνηση έχει στο παρελθόν δεχτεί έντονες επικρίσεις για τον τρόπο που μεταχειρίζεται τους μετανάστες, μεταξύ άλλων διότι η ακτοφυλακή στο Αιγαίο έχει κινηθεί επιθετικά εναντίον λέμβων στις οποίες επέβαιναν πρόσφυγες.

Σε ό,τι αφορά τον ρόλο που μπορεί να παίξει η ανάρρησή της στο ύπατο αξίωμα για τη βελτίωση της θέσης των γυναικών στην Ελλάδα, κάνει λόγο για «ένα μεγάλο βήμα». Αλλά το παραδέχεται: «Η γυάλινη οροφή είναι ακόμη εδώ, στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο».