Τουρκική Navtex : Η συνεννόηση και οι κόκκινες γραμμές της Αθήνας – Το παζάρι με Δύση και Ρωσία

Με την κατάσταση να παραμένει σταθερή δύο 24ωρα μετά την έκδοση της παράνομης τουρκικής Navtex σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, η κυβέρνηση επιμένει να στέλνει μηνύματα ψυχραιμίας και επιχειρησιακής ετοιμότητας καθώς και διπλωματικής κινητικότητας και εγρήγορσης.

Κλίμα συνεννόησης – όλα υπό έλεγχο

Σε πολιτικό επίπεδο το Μαξίμου δίνει την αίσθηση ότι υπήρξε προσέγγιση και πολιτική σύγκλιση με τους αρχηγούς του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΙΝΑΛ.

Όπως διαμηνύει, παρά τις «επιμέρους διαφορές» οι συζητήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αλέξη Τσίπρα και τη Φώφη Γεννηματά έγιναν σε κλίμα «γόνιμου διαλόγου» και «συνεννόησης» των πολιτικών δυνάμεων.

Από ότι φάνηκε μετά το τέλος των τριών συναντήσεων που είχε ο κ. Μητσοτάκης, καθώς αύριο το πρωί θα ολοκληρώσει τον κύκλο συναντήσεών του με τους πολιτικούς αρχηγούς βλέποντας τον Δημήτρη Κουτσούμπα και τον Γιάνη Βαρουφάκη, ο πρωθυπουργός θέλησε να διαμηνύσει στο εσωτερικό της χώρας ότι η κατάσταση είναι υπό έλεγχο και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, πολύ δε περισσότερο, πανικού.

Σε κουβέντα που είχε με τους δημοσιογράφους, οι οποίοι τον ρώτησαν εάν φέτος, λόγω των εξελίξεων, θα μπορέσουν να πάνε διακοπές, ο πρωθυπουργός απάντησε:

«Βεβαίως να πάτε διακοπές. Ακόμα και στο Καστελόριζο» και συμπλήρωσε:

«Κι εγώ θα πάω. Στις 6 Αυγούστου, θα είμαι στη Χάλκη για τα εγκαίνια του Κέντρου Υγείας». Αξίζει να σημειωθεί ότι το νησί Χάλκη βρίσκεται δυτικά της Ρόδου και ανήκει στα Δωδεκάνησα.

Τα διλήμματα

Από τα ως τώρα γνωστά δεδομένα της εξέλιξης της κατάστασης δύο είναι τα διλήμματα που θα κληθεί να απαντήσει η πολιτική ηγεσία (κυβέρνηση και κόμματα της αντιπολίτευσης).

Αν θα υπάρξει στρατιωτική εμπλοκή σε περίπτωση που το τουρκικό Oruc Reis επιχειρήσει να κάνει σεισμικές έρευνες στην περιοχή που έχει δεσμεύει η τουρκική Navtex νότια του Καστελόριζου και νοτιοανατολικά της Ρόδου και δεύτερον κάτω από ποιους όρους θα οδηγηθεί σε διάλογο με την Τουρκία.

Αυτή τη στιγμή από το κλίμα των συνομιλιών του κ. Μητσοτάκη και τις δηλώσεις των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της αντιπολίτευσης προκύπτουν τα εξής ως προς τις κόκκινες γραμμές που τίθεται από κάθε πλευρά:

Η κυβέρνηση δια του Στέλιου Πέτσα σήμερα διεμήνυσε εκ νέου ότι «η αναγγελία τουρκικών ερευνών σε τμήμα της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας με τη νέα παράνομη Navtex συνιστά κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή. Καταδεικνύει, ταυτόχρονα, την εμμονή της Τουρκίας στην παραβατικότητα και την απόλυτη περιφρόνησή της στο Διεθνές Δίκαιο.

Η Κυβέρνηση διαμηνύει, σε κάθε τόνο και προς κάθε κατεύθυνση, ότι η Ελλάδα δεν θα δεχθεί παραβίαση της κυριαρχίας της, και θα κάνει ό,τι χρειαστεί για να υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα».

Συνέστησε

Από την πλευρά του ο Αλέξης Τσίπρας ήταν πιο συγκεκριμένος στις δηλώσεις τους θέτοντας από την πλευρά του τις δικές του κόκκινες γραμμές.

Πρώτον ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ με σαφήνεια κάλεσε με έμφαση τον πρωθυπουργό να «να αποτρέψετε το Oruc Reis σε περίπτωση που επιχειρήσει εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας όπως άλλωστε έπραξε με επιτυχία η χώρα και οι ένοπλες δυνάμεις της με επιτυχία τον Οκτώβριο του 2018».

Δεύτερον ο κ. Τσίπρας συνέστησε τον κ. Μητσοτάκη συγκεκριμένες διπλωματικές κινήσεις. Να προχωρήσει στην επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο. Να εντατικοποιήσει τις διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο για καθορισμό αποκλειστικής οικονομικής ζώνης και στο βαθμό που αυτό κριθεί ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί να προχωρήσει και στην επέκταση των χωρικών μας υδάτων νοτίως και ανατολικά της Κρήτης στα 12 μίλια.

Τρίτον ο κ. Τσίπρας ζήτησε τη σύγκληση έκτακτης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ προκειμένου να συζητηθούν κυρώσεις απέναντι στην Τουρκία στο βαθμό που υπάρξει κλιμάκωση και όχι αποκλιμάκωση το επόμενο διάστημα.

Ταυτόχρονα ο κ. Τσίπρας έθεσε και το πλαίσιο ενός διαλόγου με την Τουρκία. Μάλιστα στις δηλώσεις του ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ φάνηκε να ήθελε να απαντήσει στα όσα κυκλοφορούν και διαδίδονται από την Άγκυρα, κυρίως αλλά όχι μόνο, για έναν εφ’ όλης της ύλης διάλογο.

Μόνη διαφορά

Η διαφορά μας με την Τουρκία είναι μόνο μία, η υφαλοκρηπίδα που ταυτίζεται με την αποκλειστική οικονομική ζώνη. Δεν υφίστανται άλλες διαφορές. Η συνθήκη της Λωζάνης είναι αδιαπραγμάτευτη, γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο δεν υφίστανται. Το τουρκολιβυκό σύμφωνο είναι ανυπόστατο και παράνομο. Ως εκ τούτου μία είναι η διαφορά μας. Αυτή τη διαφορά οφείλουμε να την λύσουμε μέσα από το διάλογο με την Τουρκία στη βάση του διεθνούς δικαίου αλλά όχι υπό καθεστώς απειλών και εκβιασμού».

Βεβαίως το ίδιο ακριβώς δήλωσε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας όταν κλήθηκε να σχολιάσει την ανακοίνωση του Αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών περί «αμφισβητούμενων υδάτων».

«Εδώ και πολλές δεκαετίες, η Ελλάδα και η γειτονική μας χώρα, η Τουρκία, έχουν μόνο μία διαφορά: την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών» είπε ο κ. Πέτσας.

Από την πλευρά της η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ τόνισε ότι «οι Έλληνες ενωμένοι οφείλουμε να ορθώσουμε το ανάστημά μας με νηφαλιότητα, αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα» και πρόσθεσε με νόημα:

«Κανένας εκβιασμός με πρόσχημα τις απαράδεκτες διεκδικήσεις της Τουρκίας δεν πρέπει να μείνει χωρίς απάντηση. Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να τον αποτρέψει».

Δεν ζητήθηκε Συμβούλιο αρχηγών και ΚΥΣΕΑ

Αυτό που έχει μια σημασία να παρατηρήσει κανείς είναι ότι τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και η Φώφη Γεννηματά στις δηλώσεις τους μετά το τέλος των συναντήσεών τους με τον Κυριάκο Μητσοτάκη δεν έθεσαν δημοσίως το ζήτημα της σύγκλησης του Συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών, όπως ζητούσαν πριν από τις κατ’ ιδίαν συναντήσεις τους με τον πρωθυπουργό.

Ταυτόχρονα ο Αλέξης Τσίπρας δεν αναφέρθηκε στη σύγκληση του ΚΥΣΕΑ που επίσης ζητούσε τα τελευταία 24ωρα ο ΣΥΡΙΖΑ.

Από τις δηλώσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπάρχει μόνο μία αιχμή πως η ενημέρωση του κ. Μητσοτάκη στους πολιτικούς αρχηγούς γίνεται με αρκετή καθυστέρηση.

«Ο κ. Μητσοτάκης με ενημέρωσε σήμερα. Αλλά με ενημέρωσε, ενώ ολόκληρος ο τούρκικος στόλος βρίσκεται νότια-νοτιοανατολικά της Κρήτης, της Ρόδου και του Καστελόριζου. Και ενώ έχει ήδη προαναγγελθεί παραβίαση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Δηλαδή σεισμικές έρευνες και εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Ελπίζουμε αυτές οι απειλές να μην πραγματοποιηθούν» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τσίπρας.

Από την δική της πλευρά η Φώφη Γεννηματά στην έναρξη της συνάντησής της με τον κ. Μητσοτάκη έκανε έναν δηκτικό υπαινιγμό για τη μη σύγκληση του Συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών λέγοντας ότι ο ελληνικός λαός θα πρέπει να βλέπει όλους μαζί σαν μία γροθιά και όχι δύο-δύο. Αλλά πέραν τούτου ουδέν στη δήλωσή της μετά το τέλος της συνάντησής της με τον κ. Μητσοτάκη.

Βύθιση

Ο Κυριάκος Βελόπουλος ζήτησε τη σύγκληση του Συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών αλλά και τη σύγκληση του ΚΥΣΕΑ για να διαμορφωθούν οι όροι εμπλοκής και μάλιστα μίλησε για «βύθιση» του Oruc Reis αν παραβιάσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Παράλληλα πρότεινε την αναβολή της αυριανής εκδήλωσης στο Προεδρικό μέγαρο για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας εξαιτίας της έναρξης της λειτουργίας της Αγια-Σοφιάς ως τζαμιού.

Με αυτά τα δεδομένα αποτυπώνεται το εσωτερικό πολιτικό κλίμα, αλλά στο φόντο έντονων διπλωματικών διεργασιών από τους «μεγάλους παίχτες» στην Ανατολική Μεσόγειο.

Εκλήθη να παρέμβει

Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι σήμερα επιβεβαιώθηκε από το γερμανικό υπουργείο Άμυνας η παρέμβαση της Άγκελας Μέρκελ με την Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ να δηλώνει επιπλέον ότι η Γερμανία παρεμβαίνει παρασκηνιακά.

Η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας κάνοντας αναφορές σε για εντάσεις στα πλαίσια του ΝΑΤΟ μεταξύ μελών του, είτε στην περίπτωση Τουρκίας – Ελλάδας, είτε στην περίπτωση Γαλλίας –Τουρκίας, επεσήμανε ότι λόγω της εμπιστοσύνης που απολαμβάνει σε Αθήνα και Άγκυρα η καγκελάριος Μέρκελ «παρενέβη ή εκλήθη να παρέμβει».

Καταπέλτης

Σε αντίθεση με τους πιο διαλλακτικούς γερμανικούς τόνους, από την πλευρά του Εμμανουέλ Μακρόν ήταν καταπέλτης κατά της Τουρκίας τόσο κατά τη συνάντησή του με τον Νίκο Αναστασιάδη στο Παρίσι όσο και στη συνέχεια όπου με μήνυμά του γραμμένο στα ελληνικά στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook προανήγγειλε ότι θα συγκαλέσει σύνοδο των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου.

«Δεν πρέπει να δεχτούμε να απειλείται ο θαλάσσιος χώρος ενός κράτους μέλους της ΕΕ», είναι το μήνυμα του Γάλλου προέδρου, ενώ τονίζει ότι «η Ευρώπη οφείλει να προασπίσει την κυριαρχία της» και υπογραμμίζει:

«Ας μην αφήσουμε την ασφάλειά μας στη Μεσόγειο στα χέρια άλλων παραγόντων».

Οι διευκρινίσεις των Αμερικανών και το Καστελόριζο

Σε ότι αφορά τον αμερικανικό παράγοντα και την προβληματισμό που προκάλεσε στην Αθήνα η αρχική αντίδραση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για «αμφισβητούμενα ύδατα», υπήρξαν διευκρινίσεις από τον τον πρέσβη των ΗΠΑ, Τζέφρι Πάιατ, αλλά και νεότερη δήλωση από το Στέιτ Ντιπάρτεμεντ στην ίδια κατεύθυνση.

«Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι ο όρος «αμφισβητούμενα» αναφέρεται απλώς σε περιοχές όπου περισσότερες από μία χώρες προβάλλουν θαλάσσιες διεκδικήσεις», τόνισε ο Τζέφρι Πάιατ, στο περιθώριο εκδήλωσης στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης για την υποδοχή και προώθηση δυνάμεων της 101ης Αερομεταφερόμενης Ταξιαρχίας των ΗΠΑ στο πλαίσιο της ΝΑΤΟϊκής άσκησης «Atlantic Resolve», επίκεντρο της οποίας είναι η Ρουμανία.

Ο κ. Πάιατ πρόσθεσε ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες γενικά δεν παίρνουν θέση σε διαφορές θαλάσσιων συνόρων άλλων κρατών, αλλά ως ζήτημα μιας μακροπρόθεσμης πολιτικής ενθαρρύνουμε τα κράτη να επιλύουν τις διαφορές τους ειρηνικά και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Έχω επίσης επισημάνει πολλές φορές και θα το επαναλάβω και σήμερα, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες τηρούν τις αρχές του διεθνούς ναυτικού δικαίου, βάσει των οποίων τα νησιά, συμπεριλαμβανομένου του Καστελόριζου, έχουν ακριβώς την ίδια υφαλοκρηπίδα και δικαιώματα ΑΟΖ όπως και κάθε περιοχή στην ηπειρωτική χώρα» ανέφερε ο κ. Πάιατ.

Ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, υποδέχτηκε τις δηλώσεις Πάιατ ως «λεκτική βελτίωση (σ.σ. από αμερικανικής πλευράς)» και τόνισε ότι «είναι σαφές πλέον ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στέλνει μήνυμα ότι σε όλη αυτή την υπόθεση το πρόβλημα είναι η Τουρκία. Η Τουρκία αμφισβητεί, η Τουρκία είναι το πρόβλημα και αυτό ξεκαθαρίζει πλέον το κείμενο».

Διεκδικούν δικαιοδοσία

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου και σχολιάζοντας τις δηλώσεις Πάιατ ο Αμερικανός υφυπουργός Φίλιπ Ρίκερ είπε:

«Όπως έχετε ακούσει, οι ΗΠΑ ανησυχούν σημαντικά για τα δηλωμένα σχέδια της Τουρκίας που αφορούν έρευνες για φυσικούς πόρους σε περιοχές όπου η Ελλάδα και η Κύπρος διεκδικούν (assert) την δικαιοδοσία στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ανησυχούμε για ενέργειες που είναι προκλητικές και αυξάνουν τις εντάσεις στην περιοχή. Η ανάπτυξη των πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο είναι κάτι που πρέπει να προωθήσει τη συνεργασία.

Αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να προσφέρει τα θεμέλια για διαρκή ευημερία στους τομείς της ενέργειας, της ασφάλειας και της οικονομίας σε ολόκληρη την περιοχή.

Σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ

Γνωρίζετε, όπως και εγώ, ότι αυτός είναι ένας πολύπλοκος στρατηγικός χώρος. Θέλουμε οι φίλοι και οι σύμμαχοί μας στην περιοχή – αρκεί να θυμηθούμε ότι η Τουρκία, η Ελλάδα και οι ΗΠΑ είναι όλοι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ – να προσεγγίζουν αυτά τα ζητήματα με πνεύμα συνεργασίας.

Θα επαναλάβω το μήνυμα που έχουμε στείλει από την Ουάσιγκτον, καθώς και από αλλού στην Ευρώπη, προτρέποντας τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν επιχειρήσεις που αυξάνουν τις εντάσεις. Θα συνεχίσουμε να στέλνουμε αυτό το μήνυμα. Μπορεί να έχουμε δει σήμερα σχόλια από τον πρέσβη Πάιατ στην Αλεξανδρούπολη. Διατηρούμε, λοιπόν, επαφή με τις πρεσβείες μας στην Αθήνα και στην Άγκυρα, παρακολουθώντας στενά την κατάσταση».

Δεν υπάρχει ακόμα επικοινωνία Μητσοτάκη – Τραμπ

Αυτό πάντως που πρέπει να τονιστεί είναι το γεγονός πως ενώ ο κ. Μητσοτάκης έχει επικοινωνίες με την Γερμανίδα καγκελάριο, τον Γάλλο πρόεδρο αλλά και τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, εντούτοις δεν έχει ανακοινωθεί κάποια επικοινωνία του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ μετά την τουρκική Navtex.

«Οι επικοινωνίες του Πρωθυπουργού με ξένους ηγέτες ανακοινώνονται όταν πραγματοποιούνται. Δεν θα ήθελα να σχολιάσω κάτι άλλο σε αυτή τη χρονική συγκυρία» περιορίστηκε να σχολιάσει ο Στέλιος Πέτσας ερωτηθείς σχετικά με τον Ντόναλντ Τραμπ κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών.

Ρωσικό μήνυμα για αποχή από απερίσκεπτες ενέργειες

Μετά την επικοινωνία του κ. Μητσοτάκη με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, σήμερα υπήρξε και παρέμβαση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών.

Την ανησυχία της για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά τις τελευταίες προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας, εξέφρασε η Μόσχα, μέσω της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα.

«Παρατηρούμε προσεκτικά (και) με αγωνία μια ακόμη αύξηση της έντασης στην ανατολική Μεσόγειο. Προτείνουμε να επιλυθούν οι διαφορές μέσω διαπραγματεύσεων, βάσει των κοινώς αναγνωρισμένων κανόνων διεθνούς δικαίου», δήλωσε η Ζαχάροβα, σύμφωνα με το Sputnik, όταν ρωτήθηκε για τη γνώμη της Μόσχας σχετικά με τις ενέργειες της Τουρκίας.

Σημείωσε, δε, ότι η Ρωσία προτρέπει να «απέχουν από απερίσκεπτες ενέργειες» και να επιλυθούν τα ζητήματα που προκύπτουν στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.