Οι γεωπολιτικές προτεραιότητες της Τουρκίας και το Καστελόριζο

Το μήνυμα του Άγκυρας μέσω του τούρκου πρέσβη στην Αθήνα πρόσφατα ήταν πως η Τουρκία κάνει αυτό που λέει και κάνει ότι λέει. Γεγονός είναι σε κάθε περίπτωση ότι η Τουρκία κινείται μεθοδικά και με σχέδιο.

Κύριο χτύπημα ή παρελκυστική τακτική;

Αυτό που μένει να φανεί είναι αν η τουρκική Navtex που εκδόθηκε περισσότερο από δύο 24ωρα πριν με ισχύ έως τις 2 Αυγούστου για να πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες το Oruc Reis ανοιχτά του Καστελόριζου είναι το κύριο «χτύπημα» που σχεδιάζει η Άγκυρα στην Μεσόγειο ή αν είναι μια παρελκυστική κίνηση ενός ευρύτερου σχεδιασμού στην περιοχή.

Με δύο λόγια μένει να αποδειχτεί αν η προκλητικότητα της Τουρκίας επικεντρώνεται στις διεκδικήσεις της που αμφισβητούν κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας ή αν τελικά αυτή η επιθετικότητα της γειτονικής χώρας υπερβαίνει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Παραμένει στο λιμάνι της Αττάλειας

Προς ώρας οι τελευταίες πληροφορίες λένε πως το Oruc Reis και τα συνοδευτικά του πλοία Ataman και Cengiz Han, παραμένουν στο λιμάνι της Αττάλειας.

Η σιγή που επικρατεί αυτές τις 48 ώρες από την κοινοποίηση της εν λόγω Navtex προκαλεί εντύπωση. Το τουρκικό πλοίο μέχρι και το απόγευμα της Πέμπτης βρίσκεται ακριβώς εκεί που βρισκόταν και πριν την έκδοση την Navtex. Ανοιχτά του λιμανιού της Αττάλειας.

Ωστόσο, την ίδια στιγμή, το τουρκικό πρακτορείο Anadolu αναφέρει πως το πλοίο είναι έτοιμο να ξεκινήσει. Συγκεκριμένα, τουρκικό πρακτορείο, αναφέρει πως το Oruc Reis έπειτα από τις απαραίτητες προετοιμασίες του, ετοιμάζεται να ξεκινήσει νέες σεισμικές έρευνες.

Ακόμα, το δημοσίευμα, κατά το οποίο -μεταξύ άλλων- παρουσιάζονται οι δυνατότητες του πλοίου, αναφέρει ότι το Oruc Reis είχε πραγματοποιήσει παλαιότερα έρευνες στη Μαύρη Θάλασσα και τον Μαρμαρά και από τότε συνεχίζει τις δραστηριότητές του στη Μεσόγειο. Οι τελευταίες του έρευνες είχαν γίνει στο σημείο Δυτική Αμμόχωστος-2.

Σύμφωνα, δε, με δημοσίευμα της Γενί Σαφάκ το ερευνητικό πλοίο συνοδεύεται από δύο βοηθητικά σκάφη, το Ataman και το Cengiz Han ενώ το προστατεύουν πολεμικά πλοία, drones και μαχητικά F-16.

Οι προτεραιότητες

Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι το γεγονός στην Τουρκία σε επίπεδο δημόσιας συζήτησης το κλίμα είναι υποτονικό, την ώρα που η Ελλάδα βρίσκεται σε επιφυλακή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προτεραιότητες της Τουρκίας όπως αποτυπώθηκαν στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας υπό τον Ερντογάν έχουν διαφορετική ιεράρχηση από αυτή που γίνεται στην Ελλάδα.

Στο ανακοινωθέν που εκδόθηκε εξέχουσα θέση καταλαμβάνει η «μάχη κατά της τρομοκρατίας» εντός και εκτός συνόρων. Έπεται το λιβυκό ζήτημα όπου διαμηνύεται η στήριξη στο καθεστώς Σάρατζ και η απειλή προς τρίτες χώρες –προφανώς σε αυτές περιλαμβάνεται η Αίγυπτος – πως η Τουρκία δεν θα διστάσει να κάνει κάθε αναγκαίο βήμα σε όσους θελήσουν μια λύση διαφορετική από αυτή που επιδιώκει η ίδια.

Διαβεβαιώνεται παράλληλα ότι η Τουρκία θα προστατεύσει τα συμφέροντά της στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ γίνεται αναφορά και στο Κυπριακό.

Μνεία γίνεται στην κρίση του Καυκάσου μετά την πρόσφατη ανάφλεξη στα σύνορα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν κοντά στο σημείο διέλευσης των αγωγών που συνδέουν το Μπακού με την Τουρκία μέσω Γεωργίας. Αυτή η σύγκρουση επιβαρύνει τις σχέσεις της Τουρκίας και Ρωσίας.

«Συζητήσαμε όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με τη γειτονιά μας, από τη Λιβύη και τη Συρία έως το Ιράκ, το Αζερμπαϊτζάν και τη Μεσόγειο, στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, και επαναλάβαμε την ακλόνητη δέσμευσή μας στις πολιτικές ασφαλείας του έθνους μας για να διασφαλίσουμε την επιβίωσή του» αναφέρει ο Φαρεντίν Αλτούν, ξεκαθαρίζοντας πως η Τουρκία δεν πρόκειται να αλλάξει εξωτερική πολιτική.

The Republic of Turkey is determined to transform its spiritual geography into a realm of stability by promoting security not just at home but also in a broad region between the Balkans and Central Asia to the Gulf and the Strait of Gibraltar.

— Fahrettin Altun (@fahrettinaltun) July 22, 2020

Υπερβολική αντίδραση (!)

Υπ’ αυτή την έννοια η ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που προκαλεί η Τουρκία φαντάζει παρελκυστική σε σχέση με τις βασικές της στοχεύσεις στην ευρύτερη περιοχή.

Αξίζει να επισημανθεί ότι ο εκπρόσωπος του Ερντογάν Ιμπραήμ Καλίν, ο οποίος είχε υποστηρίξει λίγο πριν την έκδοση της τουρκικής Navtex πως ο ελληνοτουρκικός διάλογος και μάλιστα εφ’ όλης της ύλης έχει ξεκινήσει και πως στην μυστική τριμερή Ελλάδας Τουρκίας και Γερμανίας στο Βερολίνο «είχαν ληφθεί και κάποιες αποφάσεις», σε νεότερες δηλώσεις του χαρακτηρίζει «υπερβολική» την αντίδραση της Ελλάδας.

Μάλιστα έκανε λόγο για «μαξιμαλιστική» ερμηνεία του διεθνούς δικαίου από πλευράς Ελλάδας σημείωσε πως η «ενεργειακή διαφωνία» μπορεί να επιλυθεί και να διευθετηθεί με διαπραγματεύσεις.

Ο Τούρκος αξιωματούχος αναφερόμενος στις δραστηριότητες του ερευνητικού σκάφους Oruc Reis, υπογράμμισε πως: «πιστεύουμε ότι η Ελλάδα αντιδρά υπερβολικά. Δεν θέλουμε καμία στρατιωτική ή πολιτική ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο».

Δεν θα δεχτεί κυρώσεις

Μάλιστα, ο κ. Καλίν κάλεσε την Ελλάδα να «εγκαταλείψει τις μαξιμαλιστικές της απόψεις» και να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου, καθώς η Τουρκία είναι έτοιμη να συζητήσει για όλα τα ζητήματα με την Ελλάδα όπως τα θαλάσσια σύνορα και την ΑΟΖ.

Τέλος, ο εκπρόσωπος του Ερντογάν ανέφερε πως: «όλοι θέλουμε να μοιραστούν δίκαια οι φυσικοί πόροι στην Ανατολική Μεσόγειο», ενώ πρόσθεσε ότι: «εμείς θέλουμε μόνο να προστατεύσουμε τα δικαιώματά μας» και «δεν θα δεχτούμε απειλές ή κυρώσεις».

Επιπλέον προειδοποιούσε πως η Τουρκία δεν θα δεχθεί «ποτέ» την απειλή των κυρώσεων καλώντας την ΕΕ να γυρίσει σελίδα στις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Ωστόσο, δεν μπορεί να περνάει απαρατήρητο το γεγονός ότι ο αντιναύαρχος και πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού και ο φερόμενος ως ο «πατέρας» της «Γαλάζιας Πατρίδας», αλλά και εμπνευστής του τουρκολιβυκού συμφώνου, Τζιχάτ Γιαϊτζί, προτείνει την αλλαγή της ονομασίας του Αιγαίου!

Σύμφωνα με την τουρκική ιστοσελίδα Ahval, ο οποίος επικαλείται το Veryansın news, ο Γιαϊτζί προτείνει την αλλαγή της ονομασίας του Αιγαίου Πελάγους, καθώς όπως λέει αυτή είναι ελληνική.