Ο κόντρα τενόρος Νίκος Σπανάτης μιλάει στο in.gr για την «Κιβωτό του Νώε»

Πώς τραγουδά κανείς τις επιθυμίες και τους φόβους του; Πόσο «φύση» και πόσο «πνεύμα» είναι ο άνθρωπος; Πώς επιδρά η συνύπαρξη με τα ζώα, πόσο μας απελευθερώνει;

Από τα πιο δυναμικά ελληνικά σχήματα λυρικού θεάτρου, η Ομάδα Ραφή επανέρχεται στο Φεστιβάλ, μαζί με την πρωτοποριακή ομάδα περφόρμανς Nova Melancholia, αυτή τη φορά στη Μικρή Επίδαυρο (21/7-1/8), με το μπαρόκ κομψοτέχνημα του Σικελού Μικελάντζελο Φαλβέττι Η κιβωτός του Νώε. Το ορατόριο του τολμηρού ιερωμένου, που ανεβαίνει πρώτη φορά στην Ελλάδα, προκάλεσε σάλο στην εποχή του καθώς, αντί βιβλικών προσώπων, πρωταγωνιστούν στοιχεία της φύσης: το νερό, η φωτιά, ο αέρας…

Η σκηνοθεσία φέρνει στο προσκήνιο επίκαιρα ζητήματα και διεκδικήσεις,ενώ μας παρασύρει σε μια σαγηνευτική σύνθεση, που επιστρατεύει από ήχους παλαιών οργάνων και ανατολίτικα μακάμια έως θορύβους ζώων, με τους δεξιοτέχνες Μιχάλη Σιγανίδη και Χάρη Λαμπράκη σε ρόλο σύγχρονων τροβαδούρων, να αυτοσχεδιάζουν και να μας απογειώνουν.

Ο κόντρα τενόρος Νίκος Σπανάτης μας μιλήσει για αυτό το συναρπαστικό ταξίδι.

Σε ποια πνευματική κατάσταση σας βρήκε το φετινό καλοκαίρι, μετά την πανδημία και το lockdown; Τι σας φόβισε περισσότερο στην εποχή του εγκλεισμού.

Την περίοδο του lockdown ήμουν πολύ φοβισμένος, βίωσα δύσκολες στιγμές, και άκουγα με προβληματισμό και θλίψη καθημερινά τις εκατοντάδες ανθρώπινες απώλειες στις γειτονικές μας χώρες. Ήταν για όλους μας κάτι το πρωτόγνωρο, και η ακούσια παραμονή μας στο σπίτι, χωρίς φως στον ορίζοντα και με ανασφάλεια, όσον αφορά στη δημόσια υγεία, πολύ δυσάρεστη. Στο φετινό καλοκαίρι προβληματίζομαι για το μέλλον, όμως αισιόδοξα και με διάθεση για μελέτη.

Επιστροφή στα καλλιτεχνικά δρώμενα με μια εμφάνιση στη μικρή Επίδαυρο και αργότερα στο θέατρο της Δωδώνης. Ένα μπαρόκ κομψοτέχνημα ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και εσείς στο ρόλο της «Θείας Δίκης».
Η δυναμική και δραστήρια «Ομάδα Ραφή» παρουσιάζει στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου το μπαρόκ αριστούργημα – performance «Η Κιβωτός του Νώε» του Φαλβέττι, πλαισιωμένη από τους Nova Melacholia: τον Βασίλη Νούλα και τον Κώστα Τζημούλη (διασκευή, σκηνοθεσία, σκηνικά, κοστούμια και φωτισμοί) και με τους ανατρεπτικούς δεξιοτέχνες Μιχάλη Σιγανίδη και Χάρη Λαμπράκη να αυτοσχεδιάζουν δημιουργώντας ένα σπουδαίο συγκερασμό ετερόκλητων ήχων με το μπαρόκ ensemble, υπό τη μουσική διεύθυνση του εξαίρετου τσεμπαλίστα Πάνου Ηλιόπουλου. Επί σκηνής τραγουδώ με αγαπημένους συνάδελφους τραγουδιστές – performers, όπως τον τενόρο Γιάννη Φίλια (Νώε & Φωτιά), την υψίφωνο Λητώ Μεσσήνη (Νερό & Ανθρώπινη Φύση), τον βαθύφωνο Γιώργο Ρούπα (Θεός & Θάνατος) και τη μεσόφωνο Αναστασία Κότσαλη (Ραδ & Αέρας). Ως «Θεία Δίκη» εμφανίζομαι στον πρόλογο της «Κιβωτού», σε ένα ρόλο απαιτητικό και πολύ ενδιαφέροντα, καθώς με εντυπωσιάζει η βιβλική υπόσταση του χαρακτήρα, που παρεμβαίνει με οργή και θυμό στην ιστορία του σύμπαντος, καλώντας τα στοιχεία της φύσης να υπακούσουν στις διαταγές της, δημιουργώντας τις συνθήκες για τη σκληρή και δίκαιη τιμωρία της ασεβούς και ανυπάκουης ανθρωπότητας.
Ως άνθρωπος πιστεύετε στη Θεία Δίκη;

Η Θεία Δίκη επιφέρει τιμωρία και ποινή. Όταν έχουμε πληγεί άδικά από συμπεριφορές άλλων, θυμώνουμε και προσμένουμε τη δικαίωση. Θεωρώ πως η Θεία Δίκη υπάρχει και λυτρώνει.

Τι είναι για εσάς «θυμός» και τι «αγάπη»;

Ο θυμός είναι ένα ισχυρό συναίσθημα συσσωρευμένης λύπης. Είναι τραύμα, αυτοκαταστροφή και πολλές φορές γίνεται άδικος πληγώνοντας σχέσεις και ανθρώπους. Αυτός που θυμώνει είναι εκείνος που αληθινά υποφέρει, και αντιδρά, κατ’ουσίαν, ενάντια στον εαυτό του, τον τιμωρεί. Ο θυμωμένος λυτρώνεται, όταν αποδεχθεί με τόλμη τα συναισθήματα που τον έφεραν σε αυτή την ευάλωτη κατάσταση και έχει τη δύναμη να μετανιώσει και να ζητήσει συγχώρεση. Τότε γαληνεύει και ο θυμός γίνεται αγάπη προς τον εαυτό του και προσμονή για συνύπαρξη με τον άνθρωπο που του προκάλεσε εκείνη τη λύπη. Η αγάπη, άλλωστε, στο τέλος πάντα κερδίζει. Δεν περιγράφεται με λέξεις και είναι «μέσα» μας. Έχει αλήθεια, γίνεται πανίσχυρη δύναμη και μόνο εκείνη είναι σε θέση να συγχωρεί κάποιον για τα όποια λάθη του, τις πράξεις του, ακόμα και για μια χείριστη συμπεριφορά. Η αγάπη είναι σπουδαία, έχει μεγαλείο και ανιδιοτέλεια, γεμίζει την καρδιά, επουλώνει τον πόνο της ψυχής, και η δύναμη της μεταμορφώνει τα πάντα σε φως. Η αγάπη είναι θυσία, πληρότητα, χάρισμα και φέρνει τους ανθρώπους και πάλι κοντά.

Στο έργο πρωταγωνιστούν τα στοιχεία της φύσης. Προκύπτουν μηνύματα που θα μπορούσαν να προβληματίσουν το κοινό;

Οι πρωταγωνιστές στην «Κιβωτό του Νώε» του Σικελού συνθέτη δεν είναι κυρίως πρόσωπα της Βίβλου, αλλά τα τέσσερα στοιχεία της φύσης: το νερό, η φωτιά, ο αέρας και η γη, δημιουργώντας ιδιαίτερη αίσθηση για την εποχή του. Στην εξέλιξη της πλοκής συναντούμε και τους ρόλους του Θανάτου, του Θεού, του Νώε και της αγαπημένης του Ραδ. Η σκηνοθεσία του έργου, θέτει στοχευμένα πολλά μηνύματα για την εποχή μας, προβληματίζοντας με θέματα ζωντανά και επίκαιρα όπως, ποιες αξίες οφείλουμε να υπερασπιστούμε, ποια είναι τα απειλούμενα «είδη» που πρέπει να σώσουμε πάση θυσία στη δική μας κιβωτό. Μια υβριδικότητα στη συνύπαρξη, στη διεκδίκηση, στη μουσική, στον πολιτισμό. Το ουράνιο τόξο μετά τον τρομερό κατακλυσμό δεν παραμένει μια οφθαλμαπάτη, αλλά η ζωντανή ελπίδα της αξίωσης ενός ειρηνικού και πολύχρωμου κόσμου.

Θα μας συστήσετε την ομάδα Ραφή;

Η ομάδα Ραφή ιδρύθηκε το 2010 από τις λυρικές τραγουδίστριες Αναστασία Κότσαλη (μεσόφωνο) και Λητώ Μεσσήνη (υψίφωνο) και θεωρείται από τις πιο δραστήριες ομάδες μουσικού θεάτρου στην Ελλάδα. Είχα την χαρά να συνεργαστώ, τον Δεκέμβριο του 2017 στην οπερέτα «Ο Μικάδος» του Γκίλμπερτ και Σάλλιβαν στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στον ρόλο του Που-μπα, σε σκηνοθεσία Ακύλλα Καραζήση και μουσική διεύθυνση Μιχάλη Παπαπέτρου. Η ομάδα Ραφή έχει παρουσιάσει έργα στην Εθνική Λυρική Σκηνή, στο Φεστιβάλ Αθηνών, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο Θέατρο Οδού Κυκλάδων, στο Θέατρο Πόρτα, Ίδρυμα Κακογιάννη, κ.α. και τα περισσότερα είναι σε πρώτη πανελλήνια παρουσίαση. «Η κιβωτός του Νώε» του Μικελάντζελο Φαλβέττι είναι ένα μπαρόκ διαμάντι που σπάνια ανεβαίνει διεθνώς και στην Έλλαδα θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά ως performance από την «Ομάδα Ραφή» σε σκηνοθεσία των Nova melancholia (Βασίλη Νούλα και Κώστα Τζημούλη).