Συγκρίσεις και συμπεράσματα

Το γεγονός «σηκώνει» δύο αναγνώσεις: Για να δημιουργηθεί ο ESM, που αποτέλεσε τον βασικό ευρωπαϊκό βραχίονα διάσωσης της Ελλάδας κατά την προηγούμενη υπερδεκαετή κρίση της, χρειάστηκε να περάσουν τέσσερα χρόνια. Για να συσταθεί το Ταμείο Ανάκαμψης, που θα λειτουργήσει τώρα ως ο βασικός βραχίονας για τη διάσωση των ευρωπαϊκών οικονομιών από την πανδημία του κορωνοϊού, χρειάστηκαν κάπου τέσσερις εβδομάδες. Και μια τετραήμερη Σύνοδος Κορυφής, που αν δεν έβρισκε λύση, απλώς, δεν θα τελείωνε.

Αν κάνουμε τη σύγκριση, προκύπτει το διττό συμπέρασμα:
– ‘Η η ελληνική περίπτωση, που αποδείχθηκε εκ των πραγμάτων τραγική, από πολλές απόψεις, λειτούργησε ως παράδειγμα προς αποφυγή και με βάση την πολύτιμη εμπειρία που αποκτήθηκε τότε, αποφεύχθηκε τώρα το ίδιο κακό

– ‘Η τελικώς η Ελλάδα ήταν εξαρχής ένας μικρός συστημικός κίνδυνος για την ΕΕ, που «σήκωνε» αναβολές ως προς την οριστικοποίηση μιας βιώσιμης λύσης, που θα διασφάλιζε τη διάσωσή της. Μέση διαπίστωση, μάλλον, δεν υπάρχει.

Προς επίρρωση όλων των παραπάνω, να σημειώσουμε εδώ και κάτι ακόμα. Σχεδόν την επομένη της συμφωνίας στην τελευταία Σύνοδο, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ξεκίνησε τις διαδικασίες για να συσταθεί και να λειτουργήσει μια ειδική task force, η οποία θα εγκατασταθεί δίπλα στο γραφείο της, με έναν και μοναδικό σκοπό: Να παρακολουθεί την υλοποίηση της συμφωνίας. Προσοχή. Η διαρροή για την task force (στο Politico) έγινε μέσα σε λιγότερο από 24 ώρες από τη στιγμή που έγιναν οι επίσημες ανακοινώσεις στις Βρυξέλλες για το Ταμείο.

Το συμπέρασμα; Θα ήταν απλούστευση να πει κανείς ότι οι Ευρωπαίοι «έπαιξαν» ή «πειραματίστηκαν» στην περίπτωση της Ελλάδας. Ηταν μια πρωτόγνωρη κατάσταση, που κανείς δεν μπορούσε να διαχειριστεί by the book για τον απλό λόγο ότι… δεν υπήρχε book.

Με άλλα λόγια, η Ελλάδα δημιούργησε προηγούμενο ή για να χρησιμοποιήσουμε νομικούς όρους έφτιαξε νομολογία. Ωστόσο, δεν μπορεί κανείς να παραγνωρίσει και το γεγονός ότι οι Βρυξέλλες και οι μηχανισμοί της άργησαν, και σε ορισμένες περιπτώσεις χαρακτηριστικά, για να πάρουν αποφάσεις. Είτε επειδή, λόγω μεγέθους, η Ελλάδα – επαναλαμβάνουμε – δεν θα προκαλούσε συστημικό πρόβλημα, είτε για οποιονδήποτε άλλο λόγο.

Αλλωστε, αποδείχθηκε και τότε στην πράξη: Οταν ο κόμπος έφτασε στο χτένι, μέσα σε μια νύχτα και μετά από μια πολύωρη διαπραγμάτευση και πάλι σε μια και μοναδική Σύνοδο, κράτησαν τη χώρα στην ευρωζώνη.