ΗΠΑ: «Αναγκαίο κακό» η δουλεία για ρεπουμπλικανό γερουσιαστή

Ο γερουσιαστής της πολιτείας του Άρκανσο, γερουσιαστής Τομ Κότον, αποκάλεσε τη δουλεία, στην οποία εξαναγκάστηκαν για αιώνες εκατομμύρια αφρικανοί «το αναγκαίο κακό πάνω στο οποίο χτίστηκε το [αμερικανικό] έθνος».

Η δήλωση αυτή μάλιστα, στην εφημερίδα Arkansas Demokrat-Gazette, λαμβάνει σημαντικότατες διαστάσεις, καθώς όπως αναφέρει ο Guardian, ο Τζον Κότον θεωρείται από πολλούς ως πιθανός υποψήφιος των ρεπουμπλικανών στις προεδρικές εκλογές του 2024.

Το «Πρόγραμμα 1619»

O Kότον επιχειρηματολογούσε υπέρ του σχεδίου νόμου που υπέβαλε ο ίδιος την περασμένη Πέμπτη και που ως κεντρικό στόχο έχει να εμποδίσει τη χρήση ομοσπονδιακής χρηματοδότησης για τη διδασκαλία του «Προγράμματος 1619», μιας πρωτοβουλίας των New York Times  που επαναπροσεγγίζει την αμερικανική ιστορία με κέντρο τον Αύγουστο του 1619 και την άφιξη πλοίων που μετέφεραν αφρικανούς σκλάβους στις αμερικανικές ακτές για πρώτη φορά.

Όπως αναφέρει το εισαγωγικό κείμενο των New York Times για το πρόγραμμα αυτό:

«Τον Aύγουστο του 1619, ένα πλοίο εμφανίστηκε σε αυτόν τον ορίζοντα, κοντά στο Πόιντ Κόμφορτ, ένα λιμάνι στην αγγλική αποικία της Βιρτζίνια. Μετέφερε πάνω από 20 σκλαβωμένους αφρικανούς, που πουλήθηκαν στους αποικιοκράτες. Καμία πτυχή της χώρας που θα γεννιόταν εδώ έμεινε ανέπαφη από τα χρόνια της δουλείας που ακολούθησαν. Στην τετρακοσιαστή επέτειο αυτής της μοιραίας στιγμής, είναι επιτέλους καιρός να διηγηθούμε την ιστορία μας με αλήθεια»

Τι ζητά ο Κότον

Ο νόμος του Κότον με τίτλο «Σώζοντας την Αμερικανική Ιστορία», ζητά «την απαγόρευση χρήσης ομοσπονδιακών κονδυλίων για την διδασκαλία του ‘Προγράμματος 1619’ στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης».

«Η και πραγματικά και ιστορικά λανθασμένη υπόθεση που κάνουν οι New York Times με το ‘Πρόγραμμα 1619’ είναι ότι η Αμερική είναι με βάση τις ρίζες της, μια συστημικά και ανεπανόρθωτα ρατσιστική χώρα ως τον πυρήνα της», δήλωσε στην Democrat-Gazette, o Kότον προσθέτοντας, «Απορρίπτω και αυτή τη ρίζα και το κλαδί. Η Αμερική είναι μια σπουδαία και ευγενής χώρα που ιδρύθηκε πάνω στην πρόταση ότι ολόκληρη η ανθρωπότητα δημιουργήθηκε ίση. Πάντοτε παλεύαμε να ζούμε με βάση αυτήν την υπόσχεση, αλλά καμία χώρα δεν έκανε περισσότερα για να το πετύχει»

Ο ρεπουμπλικανός γερουσιαστής συνέχισε υποστηρίζοντας πως «Θα πρέπει να μελετήσουμε την ιστορία της δουλείας και τον ρόλο της στην ανάπτυξη της χώρας μας, καθώς διαφορετικά δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε τη χώρας μας. Όπως είπαν ο ιδρυτές – πατέρες μας, ήταν το αναγκαίο κακό πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε η Ένωση, όμως η Ένωση δομήθηκε με έναν τρόπο, όπως το αναφέρει ο Αβραάμ Λίνκολν, για να οδηγηθεί η δουλεία σε εξαφάνιση»

Η απάντηση των Νew York Times

Η Νικόλ Χάνα – Τζόουνς, που για την εισαγωγική εργασία της πάνω στο «Πρόγραμμα 1619» για τους New York Times, βραβεύθηκε με βραβείο Πούλιτζερ σχολίασε: «Αν η δια μέσου των γενεών, μόνιμη και με βάση τη φυλή, δουλεία στα πλαίσια της οποίας ήταν νόμιμο να βιάζεις, να βασανίζεις και να πουλάς ανθρώπους για το κέρδος – ήταν ένα «αναγκαίο κακό- όπως δηλώνει ο Τομ Κότον, είναι δύσκολο να φανταστείς τι δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από τη στιγμή που αποτελεί το μέσο για κάποιον σκόπο.

»Φαντάζομαι ότι μια μη διχαστική διδασκαλία είναι να λες σε μαύρα παιδιά ότι η αγοραπωλησία των προγόνων τους, ο βιασμός, τα βασανιστήρια και η καταναγκαστική εργασία τους για το ΚΕΡΔΟΣ, ήταν απλά ένα ‘αναγκαίο κακό’ για τη δημιουργία της πιο ‘ευγενούς’ χώρας που αντίκρυσε ποτέ ο κόσμος. Οπότε, υπήρξε η δουλεία θεμελιώδης για την Ένωση ή όχι; Το ακούσατε από τον ίδιο τον Τομ Κότον»

Ο Κότον απάντησε: «Κι άλλα ψέματα από το απομυθοποιημένο ‘Πρόγραμμα 1619’. Το να περιγράφεις τις απόψεις των Ιδρυτών και το πώς έθεσαν τον κακό θεσμό στην πορεία της εξαφάνισης, ένα σημείο που συχνά έθιγε ο Λίνκολν, δεν είναι προώθηση ή δικαιολόγηση της δουλείας. Δεν προκαλεί έκπληξη ότι το ‘Πρόγραμμα 1619’ δεν εκλαμβάνει σωστά τα γεγονότα»

O Kότον και το Black Lives Matter

Ο Τομ Κότον πάντως, που κατά τραγική ειρωνεία το επίθετό του παραπέμπει στο προϊόν που η παραγωγή του για αιώνες συνδέθηκε με τον βασανισμό εκατομμυρίων αφρικανών δούλων, το βαμβάκι, είχε ξαναπασχολήσει πολύ πρόσφατα την κοινή γνώμη και τους New York Times.

Στις αρχές Ιουνίου, ο γερουσιαστής του Άρκανσο, με άρθρο του στους New York Times,  υποστήριξε ότι ενάντια στους διαδηλωτές για τη δολοφονία του αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ από λευκό αστυνομικό, θα έπρεπε να «κατέβει» ο αμερικανικός στρατός. Το άρθρο είχε τίτλο «Στείλτε τον στρατό» και προκάλεσε τέτοια θύελλα αντιδράσεων που τελικά οδήγησε στην παραίτηση του αρμόδιου αρχισυντάκτη των New York Times, Τζέιμς Μπένετ.

Η συγκυρία των 400 + 1 χρόνων από την «γέννηση» της δουλείας στις ΗΠΑ και η δολοφονία του αφροαμερικανού Τζόρτζ Φλόιντ έχουν φέρει στο προσκήνιο της παγκόσμιας συζήτησης τον συστημικό ρατσισμό και τη δουλεία.

Οι χώρες που βάσισαν τις οικονομίες αλλά και την ίδια την ύπαρξη τους  στον απάνθρωπο αυτόν θεσμό, αντιμετωπίζουν τη συζήτηση για τον συστημικό ρατσισμό αν όχι με ενοχές, με μεγάλη αμηχανία. Από την άλλη όμως, σε άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα και τη δική μας, ανακύπτει η εξής παγίδα: Η ελλειψη σχέσης με τη δουλεία του 17ου, του 18ου και του 19ου αιώνα να εκλαμβάνεται εξαρχής ως  ικανή μαρτυρία έλλειψης ρατσισμού και φυλετικών διακρίσεων.

Το ότι μια κοινωνία όμως δεν βασίστηκε, τους προηγούμενους αιώνες, στο δουλεμπόριο και την καταπίεση αναρίθμητων γενεών Αφρικανών, δεν σημαίνει αυτομάτως ότι εκλείπουν από το παρόν της ισχυρές ρατσιστικές απόψεις και αντιλήψεις.