Ζέρβας: «Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται μεγάλες υποδομές για να αλλάξει κατηγορία»

Ο Κώστας Ζέρβας είναι απόλυτος σε σχέση με την Αγία Σοφία: «Πέρα και πάνω όμως από τις εύλογες και δίκαιες αντιδράσεις είναι η μοναδικότητα του ίδιου του μνημείου, η ακατάλυτη αρχιτεκτονική του ομορφιά και η συμβολική ισχύς του που το καθιστούν άτρωτο και απόρθητο έναντι όλων όσων το εργαλειοποιούν και το εντάσσουν σε πολιτικούς τακτικισμούς» μας δήλωσε. Σε μια συνέντευξη με τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης τα θέματα είναι πολλά και ένα από εκείνα που ξεχωρίζουν αφορά την κατασκευή του Μετρό. Παρατηρούνται και πάλι προβλήματα και ο δήμαρχος είναι ξεκάθαρος: «Δυστυχώς, το έργο έχει καθυστερήσει και επιχειρείται και πάλι η ναρκοθέτηση της πορείας του. Η ιδεολογικοποίηση ενός δημοσίου έργου είναι βασική παράμετρος καθυστέρησής του και δυστυχώς στη Θεσσαλονίκη περισσεύουν οι ιδεοληψίες, ο διχασμός και οι εμμονές, από μικρή ευτυχώς μερίδα του κόσμου» μας δήλωσε μεταξύ άλλων.

Σκοπεύετε να προβείτε σε κάποιες δράσεις σε σχέση με την επικείμενη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, δήμαρχε;

Από την πρώτη στιγμή ενεργήσαμε στην κατεύθυνση της διεθνοποίησης του ζητήματος καθώς η μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί είναι ζήτημα και της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Απέστειλα επιστολές στους Δημάρχους όλου του δικτύου των αδελφοποιημένων πόλεων, ενημερώνοντάς τους για την εξέλιξη αυτή. Απέστειλα επίσης επιστολή στον Δήμαρχο Κωνσταντινούπολης, κ. Ιμάμογλου επισημαίνοντάς του ότι η σχεδιαζόμενη τότε ακόμη ενέργεια των τουρκικών αρχών είναι βλαπτική για όλους – και για την ίδια του την πόλη. Τέλος θα ενεργήσω ανάλογα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Δήμων και Περιφερειών/CEMR και  στο οποίο επικεφαλής της αντιπροσωπείας. Συγκάλεσα έκτακτο Δημοτικό Συμβούλιο όπου υιοθετήθηκε με μεγάλη πλειοψηφία σχετικό καταδικαστικό των ενεργειών αυτών ψήφισμα.

Πέρα και πάνω όμως από τις εύλογες και δίκαιες αντιδράσεις είναι η μοναδικότητα του ίδιου του μνημείου, η ακατάλυτη αρχιτεκτονική του ομορφιά και η συμβολική ισχύς του που το καθιστούν άτρωτο και απόρθητο έναντι όλων όσων το εργαλειοποιούν και το εντάσσουν σε πολιτικούς τακτικισμούς. Ως προς αυτό, η Αγία Σοφία άντεξε περισσότερα από 1000 χρόνια – το ίδιο θα γίνει και τώρα.

Τον τελευταίο διάστημα παρατηρούνται φαινόμενα βανδαλισμών στην περιοχή της νέας παραλίας και μάλιστα καταθέσατε και μήνυση κατά αγνώστων. Θεωρείτε πως πρέπει να ενισχυθούν οι αστυνομικές δυνάμεις και πως ο δήμος μπορεί να συνδράμει στην γενικότερη ασφάλεια της πόλης;

Η Νέα Παραλία είναι κόσμημα της Θεσσαλονίκης και προτεραιότητα της δικής μας Διοίκησης. Η συντήρησή της, η φροντίδα αλλά και η προστασία της από βανδαλισμούς είναι καθημερινή μας έγνοια.

Το ίδιο βέβαια πράττουμε σε όλο το αστικό περιβάλλον με συνεχείς δράσεις καθαρισμού, περιποίησης, με επισκευές και αποκαταστάσεις πλατειών, γειτονιών και δρόμων. Προ ημερών μάλιστα η Δημοτική Αστυνομία σε συνεργασία με την ΕΛ.ΑΣ επέβαλε πρόστιμο σε κάποιους που βανδάλιζαν με γκράφιτι.

Η προσπάθεια αυτή είναι διαρκής, αέναη όμως για να υπάρξουν εμφανή αποτελέσματα πρέπει να αλλάξει και η κουλτούρα των ανθρώπων, να υπάρχει σεβασμός τους δημοσίου χώρου.

Σε ότι αφορά στην ασφάλεια της πόλης, συνεργαζόμαστε με την ΕΛ.ΑΣ, δημιουργήσαμε ένα κοινό συντονιστικό κέντρο με τη Δημοτική Αστυνομία αλλά το βασικότερο όλων είναι πως επιχειρούμε με συστηματικό τρόπο μέσα από εκδηλώσεις και «καλές χρήσεις» να εκδιώξουμε την παραβατικότητα και την ανασφάλεια από περιοχές που είχαν επικρατήσει. Σε αυτά ο Δήμος μπορεί να συμβάλει – φωτισμός, καθαριότητα, εμπορική κίνηση, εκδηλώσεις είναι ανασταλτικοί παράγοντες για την μικροεγληματικότητα και την παραβατικότητα .

Πιστεύετε πως επί της θητείας σας το Μετρό θα έχει ξεκινήσει τις διαδρομές του στην Θεσσαλονίκη; Αν μάλιστα δεν ολοκληρωθεί ως το 2023 θα πρέπει να επιστραφούν 800 εκατομμύρια ευρωπαϊκών κεφαλαίων. Κύριε Ζέρβα υπήρξε και νέα προσφυγή κατά του έργου. Είναι δικαιολογημένο κάποιοι συμπολίτες σας να αντιδρούν σε αυτό το έργο και γιατί;

Η δέσμευση της Κυβέρνησης, της Αττικό Μετρό και του ανάδοχου ορίζει ως καταληκτική ημερομηνία και έτος λειτουργίας το 2023. Το Μετρό Θεσσαλονίκης είναι αναμφίβολα εκείνο το έργο υποδομής που θα μεταβάλει ουσιωδώς την κυκλοφορία της πόλης, θα βελτιώσει δραστικά την ποιότητα ζωής και θα «ξεκλειδώσει» πολλές άλλες επιλογές που σχετίζονται με τη βιώσιμη αστική κινητικότητα.

Δυστυχώς, το έργο έχει καθυστερήσει και επιχειρείται και πάλι η ναρκοθέτηση της πορείας του. Η ιδεολογικοποίηση ενός δημοσίου έργου είναι βασική παράμετρος καθυστέρησής του και δυστυχώς στη Θεσσαλονίκη περισσεύουν οι ιδεοληψίες, ο διχασμός και οι εμμονές, από μικρή ευτυχώς μερίδα του κόσμου.

Το πρόβλημα με το σταθμό στη Βενιζέλου – που είναι το μείζον- θα ξεπεραστεί με την αποδεδειγμένα παγκοσμίως ρεαλιστική και τεχνικά πρόσφορη μέθοδο της απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων σε ποσοστό 92%. Με το πέρας των εργασιών όλοι οι χρήστες του Μετρό θα μπορούν να απολαύσουν έναν μοναδικής ομορφιάς αρχαιολογικό χώρο χρησιμοποιώντας ένα υπερσύγχρονο μέσο μεταφοράς, σε έναν σταθμό 100% λειτουργικό και ασφαλή, χωρίς νέες δυσθεώρητες οικονομικές νέες επιβαρύνσεις.

Μια πολύ καλή πρωτοβουλία κατά τη γνώμη μας είναι η δημιουργία Διεθνούς Κέντρου Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Ψηφιακών Δεξιοτήτων στη Θεσσαλονίκη. Πείτε μας για τους σκοπούς του έργου και γενικότερα ποιες οι ενέργειες σας ώστε να μετατραπεί η Θεσσαλονίκη σε μια «έξυπνη» πόλη.

Ο μετασχηματισμός της Θεσσαλονίκης σε smart city, με την υιοθέτηση και αξιοποίηση διαθέσιμων τεχνολογιών είναι μία στρατηγική επιλογή αναβάθμισης όλων των λειτουργιών της πόλης με πολλά πλεονεκτήματα. Είναι μία επιλογή που μπορεί να υλοποιηθεί γρήγορα και με μικρό κόστος αλλά είναι σε θέση να αλλάξει άρδην το τοπίο. Σκεφτείτε ότι ένα μεγάλο έργο υποδομής χρειάζεται μία δεκαετία ενώ ο μετασχηματισμός της πόλης υποπολλαπλάσιο χρόνο. Με τους κατάλληλους συμμάχους μπορούμε να το καταφέρουμε.

Με τη δημιουργία του κέντρου αυτού εντάσσουμε τη Θεσσαλονίκη σε ένα προνομιακό κλαμπ 15 έξυπνων πόλεων του πλανήτη δίπλα σε πόλεις όπως η Σιγκαπούρη, η Βαρκελώνη, το Μιλάνο, το Σύδνεϋ  κ.α

Είναι στόχος φιλόδοξος που έχει και εκπαιδευτική διάσταση καθώς στο Κέντρο αυτό θα μπορεί όποιος ενδιαφέρεται – μαθητής, φοιτητής, εργαζόμενος- να αποκτά ψηφιακές δεξιότητες που θα τον βοηθήσουν στο νέο ψηφιακό κόσμο.

Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα που προετοιμάζετε κ. Ζέρβα;

Θα επιθυμούσα με την ανάληψη των καθηκόντων μου, πριν ένα έτος, να βρίσκαμε μελέτες ώριμες για έργα που θα αναβάθμιζαν την καθημερινή λειτουργία της πόλης. Από την πρώτη στιγμή προσπαθήσαμε να εκμεταλλευτούμε κάθε διαθέσιμο πόρο, να εντάξουμε έργα σε χρημοτοδοτήσεις πέραν του προϋπολογισμού του Δήμου και να αξιοποιήσουμε κάθε πιθανό χρηματοδοτικό εργαλείο. Διαμορφώσαμε ένα φιλόδοξο τεχνικό πρόγραμμα και επικεντρώνουμε τις προσπάθειές μας ώστε να φτάσουμε σε κάθε γειτονιά της πόλης.

Ασφαλτοστρώσεις, αστικός εξοπλισμός, φωτισμός, αναπλάσεις, περιποίηση του δημοσίου χώρου και του πρασίνου, αποτελούν βασική στοχοθεσία. Πέραν αυτών σχεδιάζουμε και μία σειρά μεγάλων παρεμβάσεων – αναφέρω ενδεικτικά : αποπεράτωση της πλατείας Διοικητηρίου, της πλατείας Ελευθερίας, δημιουργία ξύλινου deck διαπλάτυνσης της Παλιάς Παραλίας, την ανάπλαση των παλιών στάβλων Παπάφη με τη δημιουργία ενός υπερσύγχρονου κτιριακού συμπλέγματος αστικών χρήσεων κ.α

Ταυτόχρονα παρακολουθούμε στενά και άλλα projects που τρέχουν παράλληλα στην πόλη και ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει αναλάβει έναν ρόλο συντονιστικό και βοηθητικό ώστε αυτά να ολοκληρωθούν το συντομότερο δυνατό με τις λιγότερες οχλήσεις στην καθημερινή λειτουργία της πόλης.

Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα. Σε μεγάλες πόλεις κρίνεται πλέον επιτακτική η ανάγκη να διαμορφωθούν νέες συνθήκες πιο φιλικές προς τον πολίτη. Ο δικός σας σχεδιασμός τι προβλέπει δήμαρχε;

Η Θεσσαλονίκη έχει έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα που επιτείνεται από την έλλειψη αξιόπιστων αστικών συγκοινωνιών. Σε αυτή τη φάση που βρισκόμαστε η ανάταξη του ΟΑΣΘ και η ολοκλήρωση του Μετρό είναι τα δύο σημεία που μπορούν να αλλάξουν την εικόνα και να δημιουργήσουν τον «απαραίτητο χώρο» για μία σειρά άλλων παρεμβάσεων.

Εμείς προχωρήσαμε ήδη στην επέκταση του δικτύου ποδηλατοδρόμων, καθώς και λόγω κορωνοϊού οφείλουμε να διασφαλίσουμε εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης για τους πολίτες εκείνους που είτε δεν διαθέτουν όχημα, είτε δεν επιθυμούν τη χρήση των ΜΜΜ λόγω ακριβώς της υγειονομικής επισφάλειας.

Από εκεί και πέρα ενεργούμε καθημερινά στην κατεύθυνση της ρύθμισης, της ομαλοποίησης της καθημερινής κυκλοφορίας.

Όμως το τονίζω για μία ακόμη φορά – η ολοκλήρωση των μεγάλων έργων υποδομής είναι αυτή που θα αλλάξει τις δυνατότητες της πόλης και θα δημιουργήσει προϋποθέσεις για σειρά άλλων παρεμβάσεων.

Συζήτηση για το παρόν αλλά και το μέλλον είναι τα θέματα περιβάλλοντος. Μειώσατε το ενεργειακό σας αποτύπωμα και με ποιους τρόπους; Τώρα που ο κάθε δήμος είναι υπεύθυνος για τα απορρίμματα που παράγει θα αλλάξει κάτι στο τρόπο που τα διαχειρίζεστε;

Στόχος μας είναι να ενισχύσουμε την ανακύκλωση και να διατηρήσει η Θεσσαλονίκη την πρωτιά που έχει στον τομέα αυτό. Απώτερος στόχος είναι η μετάβαση στην κυκλική οικονομία, στην ορθολογικότερη χρήση των απορριμμάτων.

Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες υστερεί σημαντικά, όμως διαπιστώνω με χαρά πως όλοι έχουν αντιληφθεί ότι το χάσμα αυτό πρέπει να καλυφθεί. Οι ευρωπαϊκοί και εθνικοί στόχοι που έχουν τεθεί είναι φιλόδοξοι, όμως εκτιμώ ότι εφόσον το ζήτημα αυτό έχει τεθεί ψηλά στις προτεραιότητες της Πολιτείας, τα αποτελέσματα θα είναι μεσοπρόθεσμα θετικά.

Σε αυτήν την προσπάθεια δίνω ιδιαίτερη σημασία στην ευαισθητοποίηση των πολιτών και στην αλλαγή πρακτικών, αλλαγή νοοτροπίας και αντίληψης. Τα απορρίμματα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως πρώτη ύλη, ως μία πηγή εθνικού εισοδήματος και η ορθολογική τους διαχείριση ως υποχρέωση απέναντι στο περιβάλλον και τις νέες γενιές. Εδώ ο Δήμος μπορεί να παίξει έναν τέτοιο ρόλο, να βάλει το ζήτημα σε κάθε σπίτι και να οδηγήσει την κοινωνία στην υιοθέτηση καλών πρακτικών.

Θεωρείτε πως αν θεσμοθετηθεί ένα σύστημα μητροπολιτικής διακυβέρνησης στις μητροπολιτικές περιφέρειες αλλά και στις μεγάλες πόλεις θα είχε καλά αποτελέσματα; Μην λησμονούμε πως σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες ισχύει.

Είναι μία επίκαιρη συζήτηση αυτή της καθιέρωσης Μητροπολιτικών Δήμων, ταυτόχρονα όμως είναι μία σύνθετη και απαιτητική διαδικασία που αγγίζει πολλά πεδία της διοικητικής διάρθρωσης. Τυχόν υιοθέτηση αυτού του μοντέλου αλλάζει σημαντικά την αρχιτεκτονική της διακυβέρνησης.

Για να πετύχει μία τέτοια μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία πρέπει να υπάρξει πρόνοια αλλαγών σε σειρά παραμέτρων. Αρμοδιότητες, οικονομικοί πόροι και διοικητική επάρκεια είναι τα σημεία στα οποία δίνω ιδιαίτερη βαρύτητα ώστε ένα πιθανό τέτοιο εγχείρημα να στεφθεί με επιτυχία και να μην οδηγήσει σε περαιτέρω γραφειοκρατική επιβάρυνση ή χαμηλή αποτελεσματικότητα.

Σίγουρα η ευρωπαϊκή και παγκόσμια εμπειρία δείχνει ότι μία τέτοια προσέγγιση είναι προσφορότερη – ειδικά για τα ζητήματα των μεγάλων πόλεων. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι θεσμός που οφείλει εκ των πραγμάτων να εξελίσσεται και να παρακολουθεί τις ανάγκες κάθε ιστορικής, πολιτικής και οικονομικής περιόδου.

Στην Ευρώπη οι νέες μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες αφορούν διάφορα πεδία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτό που για εμάς αποτελεί πρόκληση για το μέλλον, έχει να κάνει με την τάση μετατροπής των δήμων σε ευέλικτα ανοικτά οικονομικά συστήματα. Είναι εφικτό να βιώσουμε στο μέλλον αυτοτέλεια των δήμων σε θεσμικό και ρυθμιστικό ρόλο;

Το παγκόσμιο περιβάλλον είναι μεταβαλλόμενο και γεγονότα όπως η οικονομική κρίση ή η σημερινή πανδημία επιτείνουν και επιταχύνουν ακόμα περισσότερο τις αλλαγές. Από το 2008 – έτος ξεσπάσματος της κρίσης- μέχρι σήμερα οι εξελίξεις είναι δραστικές και ουσιώδεις. Μέχρι το 2030 το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού  θα κατοικεί σε  πόλεις και η ραγδαία αυτή αστικοποίηση δημιουργεί δημογραφικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις. Τα περισσότερα προβλήματα και προκλήσεις είναι στην ουσία αστικά προβλήματα. Η πόλη έχει αναχθεί σε σημείο αναφοράς, βασική μονάδα σχεδιασμού του νέου μοντέλου ανάπτυξης και ο ρόλος της διευρύνεται συνεχώς. Αποτελεί πόλο ανάπτυξης του τριτογενούς τομέα και παραγωγής καινοτομίας και μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.

Για να καταφέρουμε στην Ελλάδα να παρακολουθήσουμε αλλά και να ακολουθήσουμε τις εξελίξεις αυτές πρέπει να οπλίσουμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση με αρμοδιότητες, με διοικητικές δυνατότητες και κυρίως με πόρους, ως το θεσμό εκείνο με τη μεγαλύτερη εγγύτητα προς τον πολίτη.

Όπως προείπα, πανευρωπαϊκά η τάση είναι προς αυτήν την κατεύθυνση και σε αυτήν πρέπει και εμείς να κινηθούμε ώστε να ενισχυθεί η διασύνδεση των ελληνικών πόλεων με όλα τα δίκτυα της οικονομίας, της παραγωγής, της καινοτομίας. Πρέπει να υπερβούμε την ελληνική διοικητική παράδοση του υπερσυγκεντρωτισμού με αυτοπεποίθηση να σχεδιάσουμε μία νέα αρχιτεκτονική, κατάλληλη να απαντήσει στις νέες προκλήσεις αλλά και δυνατότητες.