Μπορεί ο Τραμπ να αναβάλει τις εκλογές; Τι προβλέπει το Σύνταγμα των ΗΠΑ

Ηχηρές αντιδράσεις έχουν ξεσπάσει τις τελευταίες ώρες στις ΗΠΑ μετά την πρόταση που κατέθεσε ο αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, για αναβολή των εκλογών του Νοεμβρίου.

Παρ’ ότι ο εκπρόσωπος του «πλανητάρχη» επιχείρησε να υποβαθμίσει το ζήτημα, κάνοντας λόγο για «απλώς ένα ερώτημα» που έθεσε μέσω Twitter, το θέμα μονοπωλεί το ενδιαφέρον του αμερικανικού Τύπου, ενώ στενοί συνεργάτες του Τραμπ αποδοκιμάζουν την πρότασή του και επιμένουν για τη διεξαγωγή εκλογών στις 3 Νοεμβρίου.

Μάλιστα, αυτή έρχεται τη στιγμή που οι δημοσκοπήσεις τον δείχνουν να υστερεί πολύ από τον Τζο Μπάιντεν σχεδόν σε όλες τις πολιτείες.

Μπορεί όμως ο πρόεδρος των ΗΠΑ να αναβάλει τις εκλογές; Κατά πόσο είναι εφικτό και τί προβλέπει το αμερικανικό σύνταγμα;

Το αμερικανικό σύνταγμα

Όπως σπεύδουν να επισημάνουν αμερικανικά ΜΜΕ επικαλούμενα ειδικούς αναλυτές, ο Τραμπ δεν έχει την εξουσία να καθυστερήσει τις εκλογές, δικαιοδοσία την οποία διαθέτει μόνο το Κογκρέσο.

Ειδικότερα, το άρθρο II του Συντάγματος εξουσιοδοτεί το Κογκρέσο να επιλέγει το χρόνο των προεδρικών εκλογών. Ένας ομοσπονδιακός νόμος του 1845 προβλέπει ότι οι προεδρικές εκλογές πρέπει να πραγματοποιούνται κάθε τέσσερα χρόνια και συγκεκριμένα «την Τρίτη που ακολουθεί την πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου».

Έτσι, λοιπόν, για φέτος προκύπτει ότι οι εκλογές πρέπει να διεξαχθούν την 3η Νοεμβρίου.

«Μόνο το Κογκρέσο μπορεί να αλλάξει την ημερομηνία των εκλογών μας, και σε καμία περίπτωση δεν θα εξετάσουμε το ενδεχόμενο να καλύψουμε την ανίκανη και τυχαία απάντηση του προέδρου στην πανδημία του κοροναϊού» δήλωσε η εκπρόσωπος Ζόε Λόφγκρεν, Δημοκρατική και πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής που επιβλέπει τις εκλογές.

Εάν οι Ρεπουμπλικανοί θέλουν να αλλάξουν αυτό το νόμο, θα πρέπει να μπορούν να τον περάσουν από τη Βουλή που ελέγχεται από τους Δημοκρατικούς.

Η 20η Τροπολογία επιπλέον ορίζει ότι «το νέο Κογκρέσο πρέπει να ορκιστεί στις 3 Ιανουαρίου και ότι η θητεία του προέδρου και του αντιπροέδρου τελειώνει το μεσημέρι της 20ής Ιανουαρίου» μετά την Ημέρα των Εκλογών. Επομένως, ακόμα και εάν με κάποιο τρόπο αναβληθούν ή ματαιωθούν οι εκλογές, η θητεία του Τραμπ και του Πενς θα τελειώσει, όπως προβλέπει το Σύνταγμα.

Σε κάθε περίπτωση, αυτές οι ημερομηνίες δεν μπορούν να αλλάξουν μόνο με την έγκριση της κανονικής νομοθεσίας.

Μπορεί ο πρόεδρος να ακυρώσει ή να αναβάλει εκλογές με εκτελεστική εντολή;

Όπως αναφέρουν οι New York Times, η απάντηση στο ερώτημα είναι αρνητική. Ο πρόεδρος διαθέτει μεγάλη εξουσία, ωστόσο όταν πρόκειται για εκλογές, οι δυνατότητες του είναι πολύ περιορισμένες.

Ενώ η ημερομηνία των προεδρικών εκλογών ορίζεται από τον ομοσπονδιακό νόμο, οι διαδικασίες ψηφοφορίας ελέγχονται σε επίπεδο πολιτείας, εξ’ ου και το σύστημα είναι αρκετά περίπλοκο.

Σύμφωνα με ομοσπονδιακό νόμο «οι εκλέκτορες για τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο θα ορίζονται από κάθε Πολιτεία την Τρίτη μετά την πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου». Ωστόσο, δεν υπάρχει συνταγματική πρόβλεψη ότι οι Πολιτείες θα πρέπει να αποφασίσουν τους εκλέκτορες τους μέσω της διεξαγωγής εκλογών.

«Κάθε Πολιτεία θα ορίζει με τέτοιο τρόπο όπως ορίζει το νομοθετικό της σώμα, ένα αριθμό εκλεκτόρων, αντίστοιχο με τον αριθμό των Γερουσιαστών και Βουλευτών που δικαιούται να στείλει στο ομοσπονδιακό Κογκρέσο» σημειώνεται χαρακτηριστικά στο αμερικανικό σύνταγμα.

Επομένως, θεωρητικά μπορεί ένα πολιτειακό κοινοβούλιο να επιλέξει μόνο του τους εκλέκτορες, ερήμην του εκλογικού σώματος.

Σε κάθε περίπτωση, το ενδεχόμενο να αναβληθεί η διαδικασία κρίνεται εξαιρετικά απίθανο και αρκετά υποτιμητικό για το κύρος των ΗΠΑ, οι οποίες την τελευταία φορά που ανέβαλαν εκλογές σε πολιτειακό και τοπικό επίπεδο ήταν το 2001 λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων στις 11 Σεπτεμβρίου, ενώ το 2017 δημοτικές εκλογές στη Φλόριντα καθυστέρησαν λόγω του τυφώνα Irma.