Βασικοί στόχοι και χρηματοδότηση της νέας ΚΑΠ – Τι να περιμένουν οι αγρότες

Η στόχευση της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) 2021-2027 και κατ΄ επέκταση ο σχεδιασμός του πλαισίου των παρεμβάσεων που θα περιλαμβάνει, αντικατοπτρίζει ουσιαστικά τον σταθερό προσανατολισμό της Ε.Ε., όπως αποτυπώθηκε και στις Στρατηγικές της Πράσινης Συμφωνίας “Από το αγρόκτημα στο πιάτο” και “Βιοποικιλότητα”, προς μια έξυπνη και ανθεκτική γεωργία, με ενίσχυση της μέριμνας για το περιβάλλον και το κλίμα και με ολοκληρωμένες αναπτυξιακές στρατηγικές τόνωσης του κοινωνικοοικονομικού ιστού των αγροτικών περιοχών.

Το τρίπτυχο αυτό της στόχευσης για οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική αειφορία, εκφράζεται μέσα από την επίτευξη συγκεκριμένων προτεραιοτήτων που αφορούν τόσο στον Πυλώνα Ι των άμεσων ενισχύσεων, όσο και στον Πυλώνα ΙΙ των επενδύσεων, και οι οποίες συνοψίζονται στις εξής:

• στήριξη του γεωργικού εισοδήματος και διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας,
• ενίσχυση του προσανατολισμού προς την αγορά και αύξηση της ανταγωνιστικότητας, με μεγαλύτερη έμφαση στην έρευνα, την τεχνολογία και την ψηφιοποίηση,
• βελτίωση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα αξίας,
• συμβολή στο μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτήν, καθώς και συμβολή στην παραγωγή βιώσιμων μορφών ενέργειας,
• προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της αποτελεσματικής διαχείρισης των φυσικών πόρων,
• συμβολή στην προστασία της βιοποικιλότητας,
• προσέλκυση νέων γεωργών και διευκόλυνση της επιχειρηματικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές,
• προώθηση της απασχόλησης, της κοινωνικής ένταξης και της τοπικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές,
• βελτίωση της ανταπόκρισης της γεωργίας στις απαιτήσεις της κοινωνίας για ασφαλή, θρεπτικά και βιώσιμα τρόφιμα, για την αποτελεσματική διαχείριση των απορριμμάτων τροφίμων, καθώς και για την καλή μεταχείριση των ζώων.

Στις προκλήσεις αυτές, έρχεται να προστεθεί ακόμα μία, η αντιμετώπιση της κρίσης της πανδημίας COVID 19, που έπληξε αιφνιδιαστικά και επώδυνα τη δημόσια υγεία, την οικονομική δραστηριότητα και την κοινωνική συνοχή.

Σκληρή διαπραγμάτευση

Η πανδημία, σε συνδυασμό με την απαίτηση ανάληψης ιδιαίτερα φιλόδοξων δράσεων από τους παραγωγούς μας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία του περιβάλλοντος, δημιουργεί αυξημένες ανάγκες χρηματοδότησης της νέας ΚΑΠ, γεγονός που αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα θέματα, σκληρής διαπραγμάτευσης της Κυβέρνησής μας με την Ε.Ε. στο ανώτατο επίπεδο, σε όλο το προηγούμενο διάστημα που μεσολάβησε από την ανάληψη της διακυβέρνησης μέχρι την πρόσφατη Συμφωνία του Συμβουλίου Κορυφής για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ 2021-2027) και το Ταμείο Ανάκαμψης (Next Generation EU).

Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, μόνο θετική μπορεί να είναι η αποτίμηση της εντατικής και επίμονης προσπάθειας που καταβλήθηκε, καθώς ικανοποιήθηκαν οι διεκδικήσεις μας στο μέγιστο δυνατό βαθμό, μέσα από α) τη διασφάλιση του συνολικού πακέτου των 72 δις ευρώ για την επόμενη επταετία και β) την αύξηση των πόρων της ΚΑΠ για τη χώρα μας, σε σχέση με την αρχική πρόταση της Ε.Ε. τον Μάιο 2018, από 18,2 σε 19,3 δις ευρώ.

Επισημαίνεται δε, ότι το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης τον τελευταίο χρόνο, οδήγησε στην διατήρηση των πόρων της ΚΑΠ για τη χώρα μας συγκριτικά με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2014-2020 και με τον επενδυτικό Πυλώνα ΙΙ αυτής να αυξάνεται κατά 4,7%, στα 4,4 από 4,2 δις €, ενισχύοντας έτσι τον μεταρρυθμιστικό προσανατολισμό της στρατηγικής μας στόχευσης Ταυτόχρονα περιορίστηκε σημαντικά ο κίνδυνος της εξωτερικής σύγκλισης των δικαιωμάτων που θα σήμαινε μεγάλες απώλειες πόρων από τον Πυλώνα Ι των άμεσων ενισχύσεων.

Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο

Οι θετικές αυτές εξελίξεις για τη χώρα μας ως προς το δημοσιονομικό σκέλος της νέας ΚΑΠ, μας επιτρέπουν πλέον να σχεδιάσουμε ακόμη πιο ρεαλιστικά και αποδοτικά το Εθνικό Στρατηγικό μας Σχέδιο για την αγροτική ανάπτυξη και τον πρωτογενή μας τομέα, το οποίο θα περιλαμβάνει το σύνολο των απαιτούμενων παρεμβάσεων και τους αντίστοιχους πόρους για την επίτευξη των στρατηγικών προτεραιοτήτων και στόχων που περιγράφηκαν παραπάνω.

Το ζητούμενο αυτή τη φορά είναι να αξιοποιήσουμε τους πόρους της νέας ΚΑΠ αποτελεσματικά τόσο για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων και διαχρονικών αδυναμιών του αγροδιατροφικού μας συστήματος, όσο και για την αποφυγή των στρεβλώσεων του παρελθόντος.

Επιβάλλεται, τέλος, να είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε μελλοντικές προκλήσεις, τολμώντας τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, μέσα από μια ολιστική επαναπροσέγγιση του αγροτικού χώρου, οι οποία θα καταστήσει τον πρωτογενή μας τομέα βιώσιμο και ανταγωνιστικό.

Ο Δρ. Κώστας Μπαγινέτας είναι Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής & Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, ΥπΑΑΤ

Γεωπόνος – Ειδικευμένος σε θέματα Αειφορικής Γεωργίας & Αγροτικής Ανάπτυξης