Έπεσαν οι υπογραφές: Συμφωνία Αθήνας – Καΐρου για ΑΟΖ

Έπειτα από πυρετώδεις διαπραγματεύσεις ενός μηνός, η Ελλάδα και η Αίγυπτος συμφώνησαν οριστικά σε – μερική – οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών τους κατά τη διάρκεια της μυστικής επίσκεψης – αστραπή την οποία πραγματοποίησε σήμερα, Πέμπτη 6 Αυγούστου, στο Κάιρο ο Νίκος Δένδιας.

Για ισορροπημένη συμφωνία κάνουν λόγο διπλωματικές πηγές, τονίζοντας πως επιβεβαιώνει την ακυρότητα του τουρκο-λιβυκού μνημονίου. Όπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά, η κυβέρνηση της Λιβύης δεν έχει καμία απολύτως νόμιμη βάση να απορρίπτει τη συζήτηση με την Ελλάδα για να ολοκληρωθεί με νόμιμο τρόπο η οριοθέτηση μεταξύ μας ΑΟΖ στην περιοχή νοτίως της Κρήτης. Η οριοθέτηση αυτή είναι η μόνη νόμιμη και εξυπηρετεί το συμφέρον αμφοτέρων των χωρών μας.

Στις πρώτες του δηλώσεις, ο Νίκος Δένδιας τόνισε πως με την υπογραφή της συμφωνίας οριοθέτησης θαλάσσιας αποκλειστικής ζώνης (ΑΟΖ) με την Αίγυπτο, το «παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο έχει καταλήξει εκεί που ανήκε, στον κάλαθο των αχρήστων».

Πώς επετεύχθη η συμφωνία

Σύμφωνα με τον διπλωματικό συντάκτη του «Βήματος» Άγγελο Αθανασόπουλο, οι συζητήσεις μεταξύ Αθήνας και Καΐρου είχαν επανεκκινήσει δυναμικά από την προηγούμενη επίσκεψη του κ. Δένδια στην Αίγυπτο και τις εκτενείς συνομιλίες του με τον αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ αλ – Σούκρι, η οποία είχε ακολουθήσει την υπογραφή της συμφωνίας για τις θαλάσσιες ζώνες με την Ιταλία στις αρχές Ιουνίου.

جانب من مراسم توقيع اتفاق حول تعيين المنطقة الاقتصادية الخالصة بين جمهورية مصر العربية وجمهورية اليونان pic.twitter.com/RGd8DdeMtu

— Egypt MFA Spokesperson (@MfaEgypt) August 6, 2020

Είχε ακολουθήσει νέα συνάντηση εμπειρογνωμόνων στην Αθήνα και στη συνέχεια είχε υπάρξει ανταλλαγή εγγράφων και χαρτών. Η ελληνική πλευρά ανέμενε την αιγυπτιακή απάντηση που έφθασε τις προηγούμενες ημέρες και έτσι προέκυψε η νέα επίσκεψη Δένδια.

Αν και οι συνομιλίες έχουν λάβει χώρα υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας, σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι δύο πλευρές κατέληξαν σε μερική οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών τους (δηλαδή της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης) με το όριο του 28ου μεσημβρινού να αποτελεί το σημείο – κλειδί για την οριστικοποίηση της συμφωνίας.

Η ύπαρξη του Μνημονίου Συναντίληψης Άγκυρας – Τρίπολης έχει επιδράσει καταλυτικά στην ελληνική σκέψη σε σχέση με προηγούμενους γύρους διαπραγματεύσεων.

Ισορροπημένη συμφωνία

Σύμφωνα με ελληνικές διπλωματικές πηγές, η συμφωνία εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική διευθέτησης διμερών εκκρεμοτήτων, οικοδόμησης συμμαχιών με τρίτους με τρόπο που προωθεί τα εθνικά συμφέροντα, στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου.

Είναι μια ισορροπημένη συμφωνία. Είναι απολύτως σύμφωνη με το δίκαιο της θάλασσας όπως έχει εφαρμοσθεί σε πρακτική και σε νομολογία. Επιβεβαιώνεται πανηγυρικά η πάγια θέση μας ότι τα νησιά έχουν κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Κατοχυρώνεται η επήρεια των νησιών μας σε θαλάσσιες ζώνες.

Στις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία, βασικά κριτήρια αποτέλεσαν οι πρόνοιες του Δικαίου της Θάλασσας και κυρίως το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες.

Η Ελλάδα δεν κάνει παράνομες συμφωνίες

Το μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση είναι πως η Ελλάδα δεν κάνει παράνομες συμφωνίες, ούτε εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες. Διαπραγματεύεται και προβαίνει σε οριοθετήσεις με βάση το δίκαιο της θάλασσας και η ορθότητα της πολιτικής μας έναντι παράνομων ενεργειών, όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο, αποδεικνύεται από το ότι το Κάιρο οριοθέτησε με την Ελλάδα, παρά τις μάταιες προσπάθειες της Τουρκίας να πλειοδοτήσει προσφέροντας στην Αίγυπτο μεγαλύτερη ΑΟΖ.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, από κάθε άποψη είναι μία μεγάλη εθνική επιτυχία που έρχεται μετά την συμφωνία με την Ιταλία και κλείνει μία περίοδο αδράνειας και δισταγμών στην εξωτερική πολιτική.

Αναφέρονται τέσσερα βασικά σημεία:

• Η χώρα μας αυξάνει σημαντικά το κυριαρχικό της αποτύπωμα και κατοχυρώνει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και τη δικαιοδοσία της.
• Η χώρα υλοποιεί μια στρατηγική εθνικής ολοκλήρωσης κατοχυρώνοντας τον απόλυτο σεβασμό του διεθνούς δικαίου και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών στην ανατολική Μεσόγειο.
• Η χώρα δημιουργεί στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου ένα κεκτημένο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν. Δρέπει τους καρπούς (στην πράξη και όχι στα λόγια) μιας πολιτικής αρχών που στηρίζεται στη συνεργασία και το Διεθνές Δίκαιο.
• Είναι μία συμφωνία μεταξύ χωρών που δεν αμφισβητούν η μία τα δικαιώματα της άλλης, δεν εκβιάζουν, δεν απειλούν.

Ακυρότητα του τουρκολιβυκού συμφώνου

Όπως αναφέρεται, επιβεβαιώνει την ακυρότητα του τουρκο-λιβυκού Μνημονίου.

Η συμφωνία συνομολογήθηκε με το Κάιρο μετά από 13 γύρους διαπραγματεύσεων και 15 χρόνια μετά την έναρξη τους καθώς και 8 μήνες μετά τη συμφωνία Άγκυρας-Τρίπολης. Πλέον, πέραν της έμπρακτης επιβεβαίωσης της ακυρότητας του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, κατοχυρώνουμε τα νόμιμα δικαιώματά μας, σε συμφωνία με μια γειτονική χώρα. Ενισχύεται ακόμη περισσότερο η διπλωματική μας θέση, αναδεικνύοντας με απόλυτη σαφήνεια ότι οι τουρκικές αξιώσεις είναι απολύτως παράνομες και ανεδαφικές.

Η Λιβύη πλέον βρίσκεται μεταξύ δύο απολύτως νόμιμων οριοθετήσεων (Ελλάδα-Ιταλία και Ελλάδα-Αίγυπτος). Η κυβέρνηση της Λιβύης δεν έχει καμία απολύτως νόμιμη βάση να απορρίπτει την συζήτηση με την Ελλάδα για να ολοκληρωθεί με νόμιμο τρόπο η οριοθέτηση μεταξύ μας ΑΟΖ στην περιοχή νοτίως της Κρήτης. Η οριοθέτηση αυτή είναι η μόνη νόμιμη και εξυπηρετεί το συμφέρον αμφοτέρων των χωρών μας.

Επιβεβαιώθηκε ότι η τήρηση του δικαίου της θάλασσας αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών των χωρών στην περιοχή. Ευχόμαστε η Τουρκία και η Λιβύη αντιληφθούν και να εναρμονιστούν με αυτή την πραγματικότητα ώστε να καταστεί δυνατή η διευθέτηση όλων των συναφών εκκρεμοτήτων. Αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά η παράνομη απόπειρα της Τουρκίας να οριοθετήσει ΑΟΖ απευθείας με την Αίγυπτο παραβιάζοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών σε θαλάσσιες ζώνες.

Η παρούσα οριοθέτηση είναι τμηματική, δηλαδή αποτελεί τμήμα συνολικής μεταγενέστερης οριοθέτησης μεταξύ των δύο χωρών.

Δένδιας: Ιστορική συμφωνία – Το τουρκολιβυκό μνημόνιο καταλήγει στον κάλαθο των αχρήστων

Ιστορική χαρακτήρισε τη σημερινή ημέρα «γιατί πριν από λίγο υπογράψαμε τη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ των χωρών μας» ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου στο Κάιρο με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι.

«Η σημερινή μας συμφωνία επιβεβαιώνει και κατοχυρώνει το δικαίωμα και την επήρεια των νησιών μας σε υφαλοκρηπίδα και σε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη» τόνισε ο κ. Δένδιας και έστειλε το μήνυμα ότι από σήμερα οι σχέσεις της Ελλάδας και της Αιγύπτου περνούν σε μια νέα φάση στενότερων επαφών.

Αναδεικνύοντας τη σημασία της συμφωνίας, ο κ. Δένδιας τη χαρακτήρισε υποδειγματική και σημαντική για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και αμοιβαία επωφελής, αλλά κυρίως δίκαιη.

Περαιτέρω υπογράμμισε πως η συμφωνία έχει συναφθεί στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και πως σέβεται τις πρόνοιες του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας. «Σέβεται επίσης τις σχέσεις καλής γειτονίας. Συμβάλλει στη σταθερότητα και στην ασφάλεια στην περιοχή μας. Επιλύει μια χρονίζουσα εκκρεμότητα. Είναι μια συμφωνία μεταξύ δύο φιλικών, γειτονικών χωρών που σέβονται την ιστορία τους» προσέθεσε.

Επισήμανε πως η συμφωνία Ελλάδας και Αιγύπτου είναι το απολύτως αντίθετο του παράνομου, άκυρου και νομικά ανυπόστατου μνημονίου κατανόησης μεταξύ της Τουρκίας και της Τρίπολης και διαμήνυσε ότι μετά την υπογραφή της σημερινής συμφωνίας μας, το ανύπαρκτο μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης έχει καταλήξει εκεί όπου ανήκει από την πρώτη στιγμή, στον κάλαθο των αχρήστων.

Επίσης, διαμήνυσε την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να συνεχίζει να κινείται με την ίδια αποφασιστικότητα, με στόχο τις οριοθετήσεις και με τις υπόλοιπες συνορεύουσες χώρες, στο πλαίσιο όμως πάντοτε του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Ειδικότερα, τόνισε πως η Ελλάδα καλεί όποια άλλη χώρα της περιοχής το επιθυμεί να ακολουθήσει το παράδειγμα της σημερινής συμφωνίας και της αντίστοιχης με την Ιταλία.

Η τελετή της υπογραφής

Τη συμφωνία υπογράφουν ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, και ο αιγύπτιος ομόλογός του, Σάμεχ Σούκρι.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε ανάρτησή του στο Twitter ο εκπρόσωπος του αιγυπτιακού ΥΠΕΞ: «Μέρος της τελετής υπογραφής συμφωνίας για τον καθορισμό αποκλειστικής οικονομικής ζώνης μεταξύ της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου και της Δημοκρατίας της Ελλάδας», ενώ ανήρτησε και σχετικές φωτογραφίες.

جانب من مراسم توقيع اتفاق حول تعيين المنطقة الاقتصادية الخالصة بين جمهورية مصر العربية وجمهورية اليونان. pic.twitter.com/wcTURCSz2J

— Egypt MFA Spokesperson (@MfaEgypt) August 6, 2020

Η προσέγγιση Ελλάδας – Αιγύπτου

Η Αθήνα αναζητούσε τρόπους αντίδρασης στο τουρκολιβυκό σύμφωνο, που θα είναι αποτελεσματικοί και θα αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος που άφησαν εκτεθειμένη την Ελλάδα.

Οσο περνούσε ο καιρός δημιουργούταν όλο και πιο ευνοϊκό έδαφος για να εμπεδωθεί το τουρκικό τετελεσμένο και περιορίζονταν οι ελληνικές επιλογές. Ο στρατηγός Χαφτάρ, στον οποίο επένδυσε η Αθήνα, θεωρώντας ότι θα μπορούσε -αν όχι να ανατρέψει τον Σάρατζ- τουλάχιστον να επιβάλει σε μια μεταβατική περίοδο την αποστασιοποίηση από την Τουρκία και τις δύο συμφωνίες που υπέγραψαν οι Ερντογάν και Σάρατζ, είχε αποδυναμωθεί.

Έτσι, για την Αθήνα η βασική επιλογή ήταν η επιδίωξη ολοκλήρωσης των συνομιλιών με την Αίγυπτο και σύναψη συμφωνίας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών. Μόνο έτσι θα προβαλλόταν η ελληνική και η αιγυπτιακή υφαλοκρηπίδα που θα επικαλυπτόταν ένα σημαντικό τμήμα της περιοχής που θέλησε να υφαρπάξει μέσω της συμφωνίας οριοθέτησης με τη Λιβύη η Τουρκία, δημιουργώντας τετελεσμένα στην περιοχή.

Η επίσκεψη Δένδια στο Κάιρο

Στο πλαίσιο αυτό, ο Νίκος Δένδιας είχε πραγματοποιήσει επίσκεψη στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα στις 18 Ιουνίου, όταν υπήρξε ανταλλαγή προτάσεων από τις δύο πλευρές, με τις οποίες έληξε το τεχνικό κομμάτι των διαπραγματεύσεων.

Μετά την επίσκεψή του στην Αίγυπτο, τον Ιούνιο, ο κ. Δένδιας είχε δηλώσει ότι: «Η Αίγυπτος είναι μια φιλική χώρα προς την Ελλάδα. Είναι μια χώρα που υπό την ηγεσία του Προέδρου Σίσι βλέπει, διαβάζει την πραγματικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη περιοχή με τον ίδιο τρόπο που τον διαβάζει και η Ελλάδα».

Μάλιστα, προ ημερών ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας είχε κάνει λόγο, μιλώντας στο MEGA, για μεγάλη πρόοδο μεταξύ των δύο πλευρών στο θέμα της οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών.