Συμφωνία για ΑΟΖ: Κίνηση – ματ για την εξουδετέρωση του τουρκολιβυκού συμφώνου – Τι περιλαμβάνει η οριοθέτηση

Με μια διπλωματική κίνηση – ματ, η οποία είχε προετοιμαστεί με ιδιαίτερη προσοχή, η Ελλάδα κατάφερε χθες να θέσει υπό έμπρακτη αμφισβήτηση το σύμφωνο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης υπογράφοντας τη -μερική- οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο.

Οι προσπάθειες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο είχαν ξεκινήσει πριν από 15 χρόνια, ωστόσο είχαν ενταθεί το τελευταίο διάστημα, μετά την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου και την προσπάθεια της Τουρκίας να σφετεριστεί ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.

Ο Νίκος Δένδιας στο ταξίδι που είχε πραγματοποιήσει στο Κάιρο στις 18 Ιουνίου, συνοδευόμενος από ομάδα εμπειρογνωμόνων, παρουσίασε στον πρόεδρο Σίσι μια προωθημένη πρόταση, η οποία ικανοποιούσε πολλές από τις απαιτήσεις της αιγυπτιακής πλευράς.

Από την ημέρα εκείνη υπήρξε ανταλλαγή παρατηρήσεων και αντιπροτάσεων μεταξύ των δύο πλευρών, ενώ προηγήθηκε και τηλεφωνική επικοινωνία του ίδιου του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο Σίσι, μέχρι να φτάσουμε στην πολυπόθητη σύγκλιση και υπογραφή της συμφωνίας.

Η ελληνική διπλωματία έριξε όλο το βάρος στις συνομιλίες με την Αίγυπτο, ιδιαίτερα μετά την υπογραφή της συμφωνίας με την Ιταλία, αναζητώντας ένα ισχυρό διαπραγματευτικό όπλο έναντι της Τουρκίας και ένα ισχυρό ισοδύναμο τετελεσμένο απέναντι σε αυτό που επιχείρησε η Τουρκία με το μνημόνιο που υπέγραψε με τη Λιβύη.

Τι περιλαμβάνει η τμηματική οριοθέτηση

Παρόλο που ακόμα δεν έχει κοινοποιηθεί το πλήρες κείμενο της Συμφωνίας, σύμφωνα με πληροφορίες η οριοθέτηση έγινε προς τα ανατολικά έως λίγο πριν τον 27ο Μεσημβρινό καλύπτοντας μόνο την μισή Ρόδο.

Αυτό συνέβη με στόχο να μην να αφεθεί εκτός της πρώτης φάσης οριοθέτησης μόνο το σύμπλεγμα του Καστελόριζου.Έτσι αποφεύγεται η απομόνωση του Καστελόριζου εν όψει της επόμενης φάσης της διαπραγμάτευσης αλλά ταυτόχρονα δεν δίνεται και η εντύπωση ότι το ελληνικό νησί εξαιρείται λόγω των αντιδράσεων της Τουρκίας.

Άλλωστε, διπλωματικές πηγές χαρακτηρίζουν τη συμφωνία τμήμα της συνολικής μεταγενέστερης οριοθέτησης μεταξύ των δύο χωρών και αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο επέκτασής της, τονίζοντας ότι η Ελλάδα δεν χάνει τα δικαιώματά της.

Επίσης φαίνεται ότι η γραμμή οριοθέτησης στην πρώτη αυτή φάση διαμορφώθηκε αφού έγινε αρχική χάραξη της μέσης γραμμής με πλήρη επήρεια των νησιών και κατόπιν η τελική οριοθέτηση έγινε με διαμοιρασμό της συνολικής θαλάσσιας ζώνης σε ποσοστό 56% για την Αίγυπτο και 44% για την Ελλάδα, με την μετακίνηση δηλαδή της γραμμής οριοθέτησης προς βορρά.

Η γραμμή οριοθέτησης βρίσκεται σε απόσταση σχεδόν 52 ν.μ. νότια της γραμμής οριοθέτησης του τουρκολυβικού Μνημονίου και επικαλύπτει πλήρως τις περιοχές που η Τουρκία έχει ήδη σπεύσει να συμπεριλάβει στην τουρκική υφαλοκρηπίδα και να τις προσφέρει για αδειοδότηση ερευνών στην τουρκική εταιρία ΤΡΑΟ.

Διπλωματικές πηγές, μιλώντας στα ΝΕΑ, κάνουν λόγο για μία κίνηση η οποία εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική διευθέτησης διμερών εκκρεμοτήτων, οικοδόμησης συμμαχιών με τρίτους με τρόπο που προωθεί τα εθνικά συμφέροντα, στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και χαρακτηρίζουν τη συμφωνία ισορροπημένη.

Όπως τονίζουν δε με αυτή την κίνηση η Ελλάδα στέλνει μήνυμα ότι δεν κάνει παράνομες συμφωνίες και δεν εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες. Υπογραμμίζουν δε ότι ύστερα από μία περίοδο αδράνειας και δισταγμών στην εξωτερική πολιτική, η χώρα αυξάνει σημαντικά το κυριαρχικό της αποτύπωμα και κατοχυρώνει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και τη δικαιοδοσία της, δημιουργώντας ένα κεκτημένο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν.

Διεθνής κατοχύρωση

Μόλις η συμφωνία με την Αίγυπτο επικυρωθεί και κατατεθεί στα Ηνωμένα Έθνη θα είναι ισχυρή στο διεθνές σύστημα, σε αντίθεση με το τουρκολυβικό Μνημόνιο του οποίου αμφισβητείται η νομιμότητα τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη διαδικασία σύναψης και επικύρωσης του από την λιβυκή πλευρά.

Σημαντικά οφέλη από τη συμφωνία αποκομίζει και η Αίγυπτος καθώς αποτελεί μια ισχυρή απάντηση στην επιθετική στάση της Τουρκίας εναντίον του προέδρου Σίσι και της απειλής που εγείρει για την ανατροπή του με όχημα του Αδελφούς Μουσουλμάνους.

Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι η σύναψη της συμφωνίας με την Αίγυπτο ήταν επιβεβλημένη για τη χώρα μας καθώς το ενδεχόμενο αλλαγής καθεστώτος στην Αίγυπτο με επιστροφή στην εξουσία των Αδελφών Μουσουλμάνων είναι βέβαιο πως θα οδηγούσε στη δραματική για την Ελλάδα εξέλιξη της υπογραφής συμφωνίας μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας που σε συνδυασμό με το τουρκολυβικό Μνημόνιο θα περιόριζε την Ελλάδα σε θαλάσσιες ζώνες ίσες με τα χωρικά ύδατα των νησιών στην ανατολική Μεσόγειο.

Έντονη αντίδραση της Άγκυρας

Η αντίδραση της Τουρκίας ήταν άμεση και οργισμένη. Με ανακοίνωσή του το τουρκικό ΥΠΕΞ κάνει λόγο για ανύπαρκτα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας για την ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου.

«Δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Οι αποκαλούμενες περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας, όπως περιγράφονται στη συμφωνία οριοθέτησης που υπογράφηκε σήμερα, δεν αποτελούν νόμο για την Τουρκία. Αυτό θα αποδειχθεί στο μέτωπο και στο τραπέζι» αναφέρει.

Επίσης, υποστηρίζει πως η συγκεκριμένη περιοχή βρίσκεται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, η οποία, όπως αναφέρει, έχει δηλωθεί στα Ηνωμένα Έθνη.

«Η Αίγυπτος, η οποία εγκατέλειψε τα 11.500 km2 της με τη συμφωνία που υπέγραψε με την Ελληνοκυπριακή Κυβέρνηση το 2003, χάνει επίσης τη θαλάσσια δικαιοδοσία της με αυτήν τη αποκαλούμενη συμφωνία με την Ελλάδα. Με αυτήν τη συμφωνία, προσπαθούν να σφετεριστούν τα δικαιώματα της Λιβύης», τονίζει.

Πάντως η αντίδραση της Τουρκία σε διπλωματικό επίπεδο ήταν άμεση καθώς ήδη από χτες στη Λιβύη βρίσκεται ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μ. Τσαβούσογλου, την ώρα που συνάντηση με τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων θα έχει τις επόμενες ημέρες ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε μια κίνηση περαιτέρω ενίσχυσης του ψευδοκράτους.

Εκτός αυτού η Τουρκία μετά την υπογραφή της συμφωνίας δεν άργησε να εκδώσει NAVTEX με την οποία γνωστοποιείται η διεξαγωγή ασκήσεων με χρήση πραγματικών πυρών σε θαλάσσια περιοχή ανάμεσα σε Ρόδο και Καστελόριζο, ενώ η άσκηση θα πραγματοποιηθεί 10-11 Αυγούστου.

Πάντως την ίδια τακτική ακολουθούν και τα φιλοκυβερνητικά τούρκικα ΜΜΕ τα οποία επιμένουν να μιλούν για ανύπαρκτα θαλάσσια σύνορΑ.

Μάλιστα από την πλευρά της Yenisafak επέλεξε τον λακωνικό τίτλο «δεν υπάρχει» κατηγορώντας και τις δύο πλευρές για τη σύναψη συμφωνίας.