Η Κυβέλη…

Στο μυθιστόρημα του Στέφανου Δάνδολου «Φλόγα και άνεμος» – που μέσα από τον συγκερασμό μυθοπλασίας και αρχειακού υλικού «ζωντανεύει» τη θυελλώδη σχέση της Κυβέλης με τον Γιώργο Παπανδρέου – υπάρχει ένα κεφάλαιο με τίτλο «Βαλεντίνη». Πρόκειται για τη δισεγγονή της θρυλικής ηθοποιού που ο συγγραφέας την περιγράφει ως «Μια Ντολόρες ντελ Ρίο των Αθηνών».

Η Βαλεντίνη Ποταμιανού είναι, όντως, μια φιγούρα βγαλμένη, λες, από μυθιστόρημα. Σαν συναρπαστικό μυθιστόρημα όμως είναι και το γενεαλογικό της δένδρο. Ξεκινάει από την προγιαγιά της, κυριολεκτικά όμως αφού κάποιο χειμωνιάτικο βράδυ του 1888, ένας αθηναίος τσαγκάρης, ο Αναστάσης Αδριανός, βρήκε στο κατώφλι του σπιτιού του μια καλαθούνα με ένα μωρό που έκλαιγε. Στον λαιμό του φορούσε έναν σταυρό που είχε επάνω του χαραγμένο το όνομα «Κυβέλη».

Στα 16 της η Κυβέλη βγήκε στο θέατρο, σε ένα ραντεβού με τη μοίρα της, την Τέχνη, τη λάμψη. Στη Νέα Σκηνή του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου συνάντησε τον σπουδαίο ηθοποιό Μήτσο Μυράτ. Τον παντρεύτηκε και μαζί του απέκτησε δύο παιδιά. Τον Αλέξανδρο (πατέρα του γνωστού μαέστρου) και τη Μιράντα. Οταν γνώρισε τον θεατρικό παραγωγό Κώστα Θεοδωρίδη, χώρισε τον Μυράτ και ακολούθησε τον δεύτερό σύζυγό της στο Παρίσι. Μαζί του απέκτησε μία κόρη, την, επίσης ηθοποιό, Αλίκη. (Εν τω μεταξύ ο Μυράτ παντρεύτηκε τη μία από τις δίδυμες αδελφές της Μαρίκας Κοτοπούλη, τη Χρυσούλα.)

Ομως ο μεγάλος έρωτας έρχεται στη ζωή της το 1920 όταν φθάνει, για μια παράσταση, στη Χίο. Γενικός διοικητής του νησιού είναι ένας νέος πολιτικός, για τον οποίο όλοι λένε ότι τον περιμένει «πεδίον δόξης λαμπρόν». Ο Γεώργιος Παπανδρέου. Η γνωριμία τους είναι επεισοδιακή, η σχέση τους θυελλώδης και, αρχικά, παράνομη – ήταν και οι δύο παντρεμένοι. Καρπός αυτού του έρωτα και του γάμου που ακολούθησε, αφού πήραν και οι δύο διαζύγιο (ο Παπανδρέου από τη Σοφία Μινέικο), ήταν ο Γιώργος που πέθανε προχθές.

…η Βαλεντίνη…

Η κόρη της Κυβέλης και του Μυράτ, η Μιράντα, ήθελε από τα 14 χρόνια της να βγει στο θέατρο, η μητέρα της όμως την απότρεπε. Ετσι, εκείνη στράφηκε στη Μαρίκα Κοτοπούλη, στον θίασο της οποίας έκανε την πρώτη της εμφάνιση. Η Μιράντα παντρεύτηκε τον γοητευτικό μπον βιβέρ Πειραιώτη Σπύρο Θεοχάρη και μαζί του απέκτησε την «Κυβελίτσα». Η Κυβέλη Θεοχάρη εμφανίστηκε στο θέατρο και στον κινηματογράφο, δίπλα σε μεγάλους πρωταγωνιστές, αλλά εγκατέλειψε τον χώρο και δούλεψε για αρκετά χρόνια στο γραφείο του Ανδρέα Παπανδρέου. Κόρη της «Κυβελίτσας» είναι η υπέροχη Βαλεντίνη Ποταμιάνου.

…και η Σύρος

Το 1904, ο Χρηστομάνος παρουσίασε, από τη σκηνή του θεάτρου «Απόλλων», στο απαιτητικό κοινό της Σύρου, τη 16χρονη, τότε, Κυβέλη. Η μεγάλη μας ηθοποιός αγάπησε το νησί στο οποίο επανερχόταν κάθε τόσο. Εκατό, σχεδόν, χρόνια μετά η δισεγγονή της Βαλεντίνη αγόρασε ένα σπίτι, πίσω από την εμβληματική εκκλησία του Αγίου Νικολάου στην Ερμούπολη. Που το ονόμασε «σπίτι της Κυβέλης» – έτσι το ξέρουν στη γειτονιά. Κι εκεί συγκέντρωσε και στεγάζει αυτά που η ίδια ονομάζει «ενθύμια από τέσσερις γενιές γυναικών». Αναμνηστικά αντικείμενα, ρούχα, αξεσουάρ, βιβλία, φωτογραφίες, επιστολές, κείμενα, έπιπλα, χαλιά, πίνακες που «στόλισαν» τη ζωή της προγιαγιάς, της γιαγιάς, της μητέρας της και τη δική της. Ενα άτυπο μικρό μουσείο της οικογένειάς της που αποτελεί όμως ένα κομμάτι της Ιστορίας του ελληνικού θεάτρου. Ενα αρχοντικό συριανό σπίτι που είναι σαν να κατοικούν σε αυτό οι γυναίκες «…που με γεμίζουν με τη ζωή και τις σκιές τους» όπως λέει η Βαλεντίνη.