Η ταχύτατη πρόοδος δύο από τα πλέον υποσχόμενα εμβόλια για τον κοροναϊό, έχει αυξήσει τις ελπίδες για άμεση νίκη επί της πανδημίας. Όμως ορισμένοι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι κλινικές δοκιμές κινδυνεύουν να υπονομευτούν από την απουσία διαφορετικότητας μεταξύ των συμμετεχόντων.

Τον περασμένο μήνα, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ανέφερε ότι το εμβόλιο που αναπτύσσει σε συνεργασία με την AstraZeneca από έναν ιό χιμπατζήδων, προκάλεσε «έντονη ανοσολογική απόκριση» στα άτομα που συμμετείχαν σε μια προκαταρκτική δοκιμή. Άλλο πρόγραμμα ανάπτυξης εμβολίου, υπό την εποπτεία της αμερικανικής εταιρείας βιοτεχνολογίας Moderna, έφερε επίσης ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε μικρή προκαταρκτική δοκιμή.

Απουσία διαφορετικότητας

Οι δύο κλινικές δοκιμές που ανταγωνίζονται με περισσότερες από 140 ακόμη ομάδες στον αγώνα δρόμου για το εμβόλιο κατά του κοροναϊού, προκάλεσαν ένα σπάνιο κύμα αισιοδοξίας εν μέσω της υγειονομικής κρίσης. Όμως οι δοκιμές δεν εντυπωσιάζουν μόνο με τους γρήγορους ρυθμούς τους, αλλά και με την απίστευτη… λευκότητά τους.

Στη δοκιμή της Οξφόρδης, σε περισσότερους από 1.000 υγιείς ενήλικες, το 91% ήταν λευκοί, ενώ μόλις το 5% ήταν Ασιάτες και λιγότερο από το 1% μαύροι. Η μικρότερη δοκιμή της Moderna, σε 45 ενήλικες συμμετέχοντες, εμβολίασε 40 λευκούς κι μόλις δύο μαύρους εθελοντές.

Η απουσία διαφορετικότητας απειλεί να αφήσει τυφλά σημεία κατά την ανάπτυξη του εμβολίου για μια ασθένεια που έχει οδηγήσει στο νοσοκομείο και έχει στερήσει τη ζωή σε δυσανάλογα υψηλό αριθμό μαύρων ατόμων και ατόμων από μειονοτικές ομάδες στη Βρετανία και στις ΗΠΑ. Η χειρούργος και ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Duke, Ολουγουανταμιλόλα Φαγιάντζου, προειδοποιεί:

«Είναι απογοητευτικό, γιατί… πρόκειται για χώρες όπου έχουν σημειωθεί τεράστιες διαφορές μεταξύ των φυλών».

«Η διαφορετικότητα είναι σημαντική για να εξασφαλίσει ότι θύλακες ατόμων δεν θα παρουσιάσουν παρενέργειες. Τα άτομα που ανήκουν σε κοινότητες χρώματος έχουν δυσανάλογα πολλές συννοσηρότητες, όπως υπέρταση και διαβήτη και πρέπει να ξέρουμε τους τρόπους με τους οποίους τέτοιου είδους προβλήματα υγείας αλληλεπιδρούν με τα εμβόλια.

«Αντιλαμβάνομαι ότι αυτό το εμβόλιο είναι επείγουσα προτεραιότητα και όλοι το θέλουμε γρήγορα. Όμως δεν μπορούμε να ακολουθούμε παρακάμψεις γιατί ίσως χάσουμε κάτι σημαντικό. Προκαλούν περισσότερα εμπόδια στον εαυτό τους με το να μην φροντίζουν για τη διαφορετικότητα του δείγματος ήδη από την αρχή».

Έρευνα έχει δείξει ότι οι άνθρωποι από διαφορετικά φυλετικά περιβάλλοντα ενδέχεται να αντιδρούν διαφορετικά σε φάρμακα και θεραπείες. Άλλοι παράγοντες όπως η ηλικία είναι επίσης σημαντικοί, αφού η ανοσολογική απόκριση των ατόμων εξασθενεί καθώς μεγαλώνουν.

Γιατί συμμετέχουν μόνο λευκοί;

Παρά την ενθάρρυνση της αμερικανικής κυβέρνησης για τη διεξαγωγή δοκιμών με έμφαση στη διαφορετικότητα, οι αμερικανικές κλινικές δοκιμές συχνά κυριαρχούνται από λευκούς. Τα μαύρα άτομα αποτελούν μόλις το 5% του δείγματος των δοκιμών, λιγότερο από το μισό σε σχέση με το ποσοστό τους στο συνολικό ποσοστό των ΗΠΑ. Τα άτομα από τη Λατινική Αμερική αποτελούν περίπου το 18% του αμερικανικού πληθυσμού, όμως μόλις το 1% των συμμετεχόντων στις δοκιμές, κατά μέσο όρο.

Τα άτομα από κοινότητες χρώματος συνήθως έχουν χειρότερα ασφαλιστικά προγράμματα, τα οποία δεν καλύπτουν το χρόνο και το κόστος συμμετοχής σε δοκιμές φαρμάκων. Άλλος ένας αποθαρρυντικός παράγοντας είναι η δυσπιστία που προκύπτει από ένα παρελθόν ανήθικων και εξαναγκαστικών πειραμάτων για φάρμακα στα σώματα των μαύρων. «Υπάρχει προβληματική ιστορία, και τώρα τους αγνοούν και πάλι», εξηγεί η Φαγιάντζου.

Η Μάρτζορι Σπιρς, γενική διευθύντρια της φιλανθρωπικής οργάνωσης Clinical Research Pathways, η οποία προωθεί τις ηθικές έρευνες, τονίζει ότι είναι «απαραίτητο» οι δοκιμές να συμπεριλάβουν επαρκείς αριθμούς μαύρων και ατόμων από τη Λατινική Αμερική, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ασθένεια που μαστίζει τις μειονοτικές κοινότητες.

«Αν αποτύχουμε να συμπεριλάβουμε τις μειονότητες, δημιουργούμε μια ακόμη ανισότητα στον τομέα της υγείας. Οι μειονότητες θα εξακολουθήσουν να υποφέρουν από τον ιό, αν αποδειχθεί ότι το εμβόλιο δεν τους προστατεύει», εξηγεί.

Πηγή: www.theguardian.com

Headlines