Φαντασιώσεις πνιγμένες στον βυθό

Μετά την υπογραφή του ελληνοαιγυπτιακού συμφώνου ο νέος κύκλος διερευνητικών επαφών μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας μοιάζει να τέλειωσε πριν αρχίσει. Οχι ότι αν άρχιζε θα άλλαζε κάτι. Αυτές οι επαφές διεκδικούν το βραβείο της πιο ατελέσφορης διπλωματικής διαδικασίας στη διεθνή διπλωματική ιστορία. Εχουν κλείσει περισσότερους από εξήντα γύρους και έχουν κρατήσει τόσα χρόνια ώστε στελέχη που είχαν ξεκινήσει στις δύο αντιπροσωπείες νέα έχουν πλέον πάρει σύνταξη, όπως, άλλωστε, είχαν πάρει για καιρό και οι ίδιες οι συνομιλίες μέχρι την πρόσφατη απόπειρα νεκρανάστασής τους.

Ουδείς πιστεύει σε αυτή τη διαδικασία. Ακόμα κι αν τελικά ο Ερντογάν δεν τη σταματήσει δεν θα αποδώσει το παραμικρό. Οχι μόνον λόγω του βεβαρημένου ιστορικού της, αλλά κυρίως επειδή αυτά που απαιτούν οι Τούρκοι η Ελλάδα είναι αδιανόητο να τα δώσει, ενώ οι Τούρκοι δεν σταματάνε να επιχειρούν να τα επιβάλλουν. Από την εποχή που είχαν ξεκινήσει οι πρώτες τέτοιες επαφές μέχρι σήμερα ο κατάλογος των απαιτήσεων της Τουρκίας έχει πολλαπλασιαστεί και δεν σταματά να μεγαλώνει. Δεν υπάρχει, ούτε θα υπάρξει, ελληνική κυβέρνηση η οποία να μπορέσει να διαπραγματευθεί τέτοιου είδους απαιτήσεις εις βάρος της Ελλάδας όσο κι αν οι Τούρκοι πιστεύουν ότι μπορούν να εκβιάσουν κάτι τέτοιο.

Φαίνεται ότι ο Ερντογάν δεν έχει αντιληφθεί ακόμα τι ακριβώς συνέβη στις 21-22 Ιουλίου. Και γι’ αυτό απειλεί εκ νέου σήμερα με νέα κλιμάκωση. Δεν κατάλαβε, ή ίσως ενώ το είδε δεν το πίστεψε, ότι η Ελλάδα που θα βρει μπροστά του δεν θα είναι εκείνη που φαντάζεται και που είχε συνηθίσει. Από μία άποψη δεν έχει άδικο: από τα Ιμια και έπειτα οι τουρκικές κυβερνήσεις έχουν κακοσυνηθίσει στη λάθος ιδέα ότι βρίσκονται σε τέτοια θέση ισχύος ώστε η Ελλάδα να τρέμει.

Ο Ερντογάν δεν κατάλαβε μέχρι στιγμής ότι αυτή η περίοδος έχει παρέλθει πλέον οριστικά. Οσο κι αν φωνάζει, όσο κι αν απειλεί, σήμερα πια φέρνει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από εκείνο που προσδοκούσε – και που εν μέρει επί χρόνια κατάφερνε αρκετά καλά να πετυχαίνει. Οι ιαχές του δεν γεννούν πλέον φόβο, αλλά αποφασιστικότητα. Το παράκανε τόσο που αυτό το όπλο κάηκε.

Αν λοιπόν επιχειρήσει πράγματι να περάσει στην πράξη, θα βρεθεί αντιμέτωπος με το ενδεχόμενο ισχυρότατου πλήγματος. Και κινδυνεύει πολύ σοβαρά να δει την «αυτοκρατορία» του να θυμίζει εκείνη του 19ου αιώνα πολύ περισσότερο και πολύ διαφορετικά από ό,τι φαντάζεται. Θέλει να ταυτίζεται με τους πρώτους ισχυρούς οθωμανούς αυτοκράτορες, αλλά η μοίρα που επικρέμαται από πάνω του είναι εκείνη των έσχατων. Οχι εκείνων που διοικούσαν μία κραταιή αυτοκρατορία, αλλά αυτών στην εποχή της διάλυσής της. Μπορεί πράγματι να καταφέρει να επιστρέψει στον 19ο αιώνα, αλλά μάλλον δεν έχει συνειδητοποιήσει τι ακριβώς σημαίνει αυτό.

Αν οι φαντασιώσεις δεν υπερίσχυαν της πραγματικότητας στο μυαλό του τούρκου προέδρου θα είχε δει καθαρά ότι βρισκόμαστε εδώ και καιρό σε μία νέα περίοδο, στην οποία όλα αυτά που ήξερε δεν περνάνε πια. Αρχή αυτής της περιόδου ήταν η εξαιρετικά επιτυχής απόκρουση της μεγάλης παραστρατιωτικής επιχείρησης μαζικής εισβολής μεταναστών στο ελληνικό έδαφος, στον Εβρο.

Τότε ήταν που η Ελλάδα πέτυχε την πρώτη παταγώδη ακύρωση των τουρκικών σχεδιασμών. Τώρα, στα τέλη Ιουλίου, έγινε κάτι αντίστοιχο. Αλλά αυτή τη φορά αιχμή του δόρατος δεν ήταν οι μετανάστες που η Τουρκία θέλησε να μετατρέψει σε ανθρώπινο όπλο. Τώρα ήταν ο τουρκικός στόλος που αναγκάστηκε σε περίπου άτακτη αναδίπλωση. Την τρίτη φορά, μπορεί οι φαντασιώσεις να βρεθούν στον βυθό.