Χαρά από καθήκον

Τον Αύγουστο του 1970 κατέφθασε ο Στιβ. Εστησε τη σκηνή του κάτω από ένα αρμυρίκι και κοιμήθηκε. Ολη μέρα βουτούσε στη θάλασσα. Είχε ξανθωπά γένια και μακριά μαλλιά. Ενας πιο ατημέλητος Λάκης Κομνηνός. Η πουριτανική και αντικομουνιστική χωροφυλακή είχε μια ιδιότυπη ανεκτικότητα στον σκηνίτη. Το βραδάκι πήγαινε στο καφεζυθεστιατόριον, έπινε ρετσίνα και έτρωγε ντοματοσαλάτα με πατάτες τηγανητές. Σε λίγες μέρες ήρθε με το πλοίο και η κοπέλα του. Κοντά 20 ώρες το ταξίδι Πειραιάς – Καρλόβασι Σάμου. Ηταν οι πρώτοι τουρίστες. Το 1974, όταν έγινε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, το Λιμάνι έγινε σαν μικρή Δουνκέρκη. Ουρές αυτοκινήτων, συνωθούμενοι πεζοί. Ο κόσμος έφευγε άρον άρον για την Αθήνα.

Μικρά Φιατάκια, Πεζό, Σκαραβαίοι με σχάρα οροφής, τίγκα στις καρό βαλίτσες και τα καλάθια με αβγά και αμπελοφάσουλα. Επέστρεφαν στα Πατήσια, στην Κυψέλη, στο Παγκράτι. Ο τουρισμός ακόμα ήταν «ελληνικός», διανθισμένος με λίγους ξένους που προσχωρούσαν στο ούζο. Από τις 15 Αυγούστου και μετά, ερήμωνε ο τόπος. Ενας θερινός χειμώνας άρχιζε. Αυτή την ερημιά συναντά κανείς σήμερα. Αδειες παραλίες, καμιά ταβερνούλα με κοκκινιστό, επανεθνικοποίηση του τουρισμού. Αραγμένα τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα, κλειστά τα περισσότερα ξενοδοχεία. Χάθηκε η χρονιά. Ανόρεχτος τρύγος, αγωνία πολλών νέων να προσληφθούν ως συνοριοφύλακες, παρά να ασχοληθούν με τα αγροτικά.

Η μόνη διαφορά από την κατάρρευση του 2009-2010 είναι ότι δεν σε βρίζει όλη η Ευρώπη ως τεμπέλη, χαραμοφάη. Κατά τα υπόλοιπα, όλα «κανονικά». Παραβιάσεις του εναέριου χώρου, φοβισμένος, εύφλεκτος κόσμος. Αναρωτιούνται πού θα βρεθούν τα επιδόματα; Πώς θα αποφευχθεί, εκτός από τον κοροναϊό, η ένδεια; «Υγεία να έχουμε», είναι το τελευταίο άλλοθι μιας θνήσκουσας χώρας. Οταν ο κόσμος αποφάσισε να αντικαταστήσει τον Τσίπρα με τον Μητσοτάκη, ουσιαστικά μεταχειριζόταν ανεστραμμένη την προηγούμενη επιλογή του, δηλαδή να αντικαταστήσει τον Σαμαρά με τον Τσίπρα. Ανάλογο πολιτικό δακτυλισμό χρησιμοποίησε.

Σήμερα βλέπει τους τριπλάσιους πρόσφυγες, βλέπει τη σκληρότερη δοκιμασία της μέρας (αυτή του σουπερμάρκετ), παγώνει την άδεια οικοδομής που μετά πολλά χρόνια εξέδωσε, μπλοκάρει την παραγγελιά του αυτοκινήτου. Ο,τι βγάζεις τα πολλά τελευταία χρόνια, το πληρώνεις σε άμεσους, έμμεσους φόρους και ανελαστικές υποχρεώσεις. Ο κόσμος δεν μπορεί ούτε να εκλογικεύσει, ούτε να χαρεί, ούτε να ελπίσει, ούτε να μετανιώσει, ούτε να οργισθεί, ούτε να αλλάξει. Γυρίζει πλευρό, παίζει ηλεκτρονικά τζόγο, σηκώνεται ιδρωμένος. Ξαναπέφτει. Τα παιδιά, οι νέοι ανατρέπουν αυτή την ιδρωμένη και παχύσαρκη κατάθλιψη. Ελπίζουν, θα ανοίξουν όμως τα Πανεπιστήμια, «να νοικιάσουμε τώρα ή αργότερα»; Τα παιδιά μαυρίζουν από τον ήλιο αχόρταγα, πειράζονται, ωρύονται. Ευτυχώς. Είναι όμως τόσο ολιγάριθμα.

Ξέχασα να πω, ότι ο ταβερνιάρης του Στιβ ήταν παλαιός ανταρτοφάγος. Το 1970 είχαμε 20 χρόνια από τον πολεμικό εμφύλιο και ζούσαμε τη χουντική εκδοχή του. Ο λιτοδίαιτος Στιβ απολάμβανε τη φτηνή και παρθένα χώρα, γρατζούνιζε μπαλάντες στην κιθάρα, θήτευε σε ένα καθήκον χαράς. Η χώρα μετεωρίστηκε ανάμεσα στο θερινό και το χειμερινό, ιστορικό, παραγωγικό και πολιτικό της, πρόσωπο. Παραμένει αναποφάσιστη και ασύνδετη.