Κοροναϊός – Ιταλία : Ένα ανεπαρκές σχέδιο, μια έκθεση που εξαφανίστηκε και οι πολιτικές ευθύνες για τη φρίκη

Το εξαιρετικά απαρχαιωμένο σχέδιο για την πανδημία ενδέχεται να συνέβαλε σε χιλιάδες θανάτους από κοροναϊό στην Ιταλία, σύμφωνα με έκθεση που πρόκειται να παρουσιαστεί στους εισαγγελείς που διερευνούν τις καταγγελίες για λάθη στους χειρισμούς των ιταλικών αρχών.

Η Ιταλία είχε μόνο «ένα απαρχαιωμένο και ανεπαρκές σχέδιο» που «δεν κάνει καμία αναφορά σε σενάρια και υποθέσεις σχεδιασμού», σύμφωνα με την έκθεση 65 σελίδων που συγκρότησε ο συνταξιοδοτημένος αρχηγός του στρατού, Πιερ Πάολο Λουνέλι, και στοιχεία για την οποία δημοσίευσε ο Guardian.

Έως και 10.000 θα μπορούσαν να έχουν σωθεί

Ο Λουνέλι υπολογίζει ότι έως και 10.000 από τους 35.000 θανάτους στην Ιταλία, θα μπορούσαν να αποδοθούν στην απουσία επαρκών πρωτοκόλλων καταπολέμησης της πανδημίας.

Οι ιταλικές αρχές φέρονται να απέτυχαν να επικαιροποιήσουν το σχέδιο της χώρας για την πανδημία το 2017, όταν ο ΠΟΥ και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (ECDC) όρισαν νέες κατευθυντήριες γραμμές.

Ένα απαρχαιωμένο σχέδιο

Ένα «σχέδιο πανδημίας Γρίπης» που έχει δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα του ιταλικού υπουργείου υγείας, δείχνει ότι η τελευταία επικαιροποίηση πραγματοποιήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου του 2016. Ωστόσο, τα στοιχεία του αρχείου δείχνουν ότι στην πραγματικότητα έχει συνταχθεί από τον… Ιανουάριο του 2016.

«Όταν κάνεις αλλαγές σε ένα αρχείο, καλό είναι να αλλάζεις και τον τίτλο», εξηγεί ο Λουνέλι, ειδικός πυρηνικού, βιολογικού και χημικού πολέμου και επιχειρήσεων σχεδιασμού, μιλώντας στον Guardian. «Υπάρχει περίπτωση η Ιταλία να μην έχει επικαιροποιήσει το σχέδιό της από το 2006».

Στην έκθεσή του, ο Λουνέλι συγκρίνει το σχέδιο της Ιταλίας με εκείνο που ακολούθησαν άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

«Δεν είμαστε οι μόνοι που είχαμε παλιό σχέδιο», τονίζει. «Η διαφορά μας είναι ότι ήμασταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που χτυπήθηκε από τον ιό, ενώ άλλες είχαν χρόνο να προετοιμαστούν».

Τα καλύτερα σχέδια είχαν… ΗΠΑ και Βρετανία

Η Βρετανία είχε ένα «παραδειγματικό» σχέδιο καταπολέμησης πανδημιών, και θα έπρεπε να ήταν σε θέση να ελέγξει τον ιό καλύτερα από τη Γερμανία. Η Βρετανία θεωρούνταν ηγέτιδα στον σχεδιασμό για τις πανδημίες, έχοντας βρεθεί πέρσι στη δεύτερη θέση στον κόσμο, αμέσως μετά… τις ΗΠΑ, στον Παγκόσμιο Δείκτη Υγειονομικής Ασφάλειας, για την στρατηγική βιολογικής ασφάλειας που είχε δημοσιεύσει το 2018. Όμως, όπως συνέβη και με τις ΗΠΑ, η απόσταση θεωρίας και πράξης αποδείχθηκε χαώδης.

Η Ιταλία ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που χτυπήθηκε από την πανδημία στα τέλη Φεβρουαρίου, όταν τέθηκαν σε καραντίνα 10 πόλεις στη Λομβαρδία και μία στο Βενέτο, μετά τα πρώτα επιβεβαιωμένα κρούσματα από μετάδοση εντός της κοινότητας.

Στις 9 Μαρτίου επιβλήθηκε καραντίνα σε ολόκληρη τη χώρα, καθώς ο αριθμός των νεκρών και των κρουσμάτων αυξήθηκε ραγδαία και τα νοσοκομεία δέχθηκαν αφόρητες πιέσεις. Η πλειοψηφία των θανάτων στην Ιταλία συνέβησαν στη Λομβαρδία, όπου διενεργείται έρευνα μετά από αίτημα μιας ομάδας συγγενών των θυμάτων, η οποία επιδιώκει να εντοπίσει πιθανές ενδείξεις εγκληματικής αμέλειας των αρχών.

Μετά και από την έκθεση του Λουνέλι, η ομάδα, η οποία έχει ήδη καταθέσει περισσότερα από 150 νομικά παράπονα σε εισαγγελείς, θα καταθέσει και ένα παράπονο εναντίον όλων των πρωθυπουργών και των υπουργών υγείας της Ιταλίας από το 2013 και έπειτα, για την αποτυχία τους να επικαιροποιήσουν το σχέδιο για τις πανδημίες.

«Δυστυχώς, το ιταλικό λεωφορείο ανετράπη»

Ο Λουνέλι, ο οποίος δηλώνει πρόθυμος να καταθέσει ενώπιον εισαγγελέα, έγραψε στην έκθεσή του ότι η απουσία αποτελεσματικού σχεδίου είχε σφοδρές συνέπειες στον αριθμό των θυμάτων αλλά και στην οικονομική καταστροφή.

«Η αντιμετώπιση μιας πανδημίας χωρίς κατάλληλο σχέδιο, με ανεπαρκείς δεξιότητες εντατικής φροντίδας ασθενών και με ελλιπή αποθέματα συσκευών υγειονομικής προστασίας, είναι σαν να οδηγείς λεωφορείο, σε δρόμο στο βουνό, εν μέσω ξαφνικής και σφοδρής χιονόπτωσης, χωρίς αλυσίδες», έγραψε χαρακτηριστικά.

«Δυστυχώς, το ιταλικό λεωφορείο ανετράπη, με σφοδρές επιπτώσεις σε όρους άμεσων και έμμεσων θυμάτων αλλά και με την οικονομική καταστροφή περιοχών που συμβάλλουν περισσότερο από όλες στο ΑΕΠ της χώρας».

Μια «εξαφανισμένη» έκθεση

Στις 13 Μαΐου, ο ΠΟΥ δημοσίευσε μια ανεξάρτητη έκθεση που εξέταζε τι συνέβη στην αρχή της πανδημίας στην Ιταλία. Στόχος ήταν να βοηθηθούν άλλες χώρες, ώστε να αποφύγουν την καταστροφή που βίωσε η Λομβαρδία. Είχε τίτλο: «Μια πρόκληση χωρίς προηγούμενο: Η πρώτη αντίδραση της Ιταλίας στον κοροναϊό».

Όμως την επόμενη ημέρα, η έκθεση αφαιρέθηκε από την ιστοσελίδα του ΠΟΥ, ενώ διαγράφηκε κάθε αναφορά σε αυτή. Σύμφωνα με στοιχεία του Guardian, αυτό συνέβη μετά από αίτημα του Δρ. Ρανιέρι Γκέρα, του αναπληρωτή επικεφαλής του ΠΟΥ για τις πρωτοβουλίες στρατηγικής.

Η έκθεση, που είχε συνταχθεί από την Ομάδα Έκτακτης Ανάγκης για τον Κοροναϊό, στο Ευρωπαϊκό Γραφείο του ΠΟΥ για την Επένδυση στην Υγεία και την Ανάπτυξη στη Βενετία, αναφέρει ότι το σχέδιο αντιμετώπισης πανδημιών της Ιταλίας χρονολογείται στο 2006, ως συνέπεια του Sars.

Ο Δρ. Γκέρα ήταν γενικός διευθυντής σε ζητήματα πρόληψης στο ιταλικό υπουργείο υγείας και αρχίατρος της Ιταλίας από το 2014 – επικεφαλής του γραφείου που ήταν υπεύθυνο για την οποιαδήποτε επικαιροποίηση.

«Η Ιταλία δεν ήταν πλήρως ανέτοιμη για μια επιδημία, όταν έφτασαν οι πρώτες ειδήσεις για τον ιό στην Κίνα», έλεγε η διαγραμμένη έκθεση του ΠΟΥ. «Το 2006, μετά την πρώτη επιδημία Sars, το ιταλικό υπουργείο υγείας ενέκρινε πανεθνικό σχέδιο προετοιμασίας και αντίδρασης σε περίπτωση πανδημίας γρίπης, το οποίο επιβεβαιώθηκε εκ νέου το 2017, με κατευθυντήριες γραμμές για τα σχέδια των επιμέρους περιοχών».

Ο Γκέρα αρνήθηκε να σχολιάσει την υπόθεση στον Guardian.