Αμηχανία και διαπραγμάτευση

Στη συζήτηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων χρειάζεται μια δόση ακριβολογίας. Για παράδειγμα, η φράση «τουρκικά σκάφη εισήλθαν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα» δεν στέκει ακριβώς. Εννοια «εισόδου σε υφαλοκρηπίδα» δεν υπάρχει, εφόσον τα ύδατα που υπέρκεινται της έκτασης που θεωρούμε ότι αντιστοιχεί στην ελληνική υφαλοκρηπίδα παραμένουν διεθνή ύδατα.

Αντίστοιχα, αντί της φράσης «παραβίαση της εθνικής μας κυριαρχίας» είναι προτιμότερο να πούμε «ενδεχόμενη αμφισβήτηση κυριαρχικού δικαιώματος μέσω σεισμικών ερευνών προς αναζήτηση κοιτασμάτων», γιατί η υφαλοκρηπίδα δεν εντάσσεται στη στενή έννοια της εθνικής κυριαρχίας (όπως είναι τα χωρικά ύδατα), αλλά στην ευρύτερη έννοια των κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Πώς, όμως, ορίζεται αυτό το κυριαρχικό δικαίωμα; Πλην του Ιονίου Πελάγους, όπου έχει γίνει οριοθέτηση με την Ιταλία και της μερικής οριοθέτησης με την Αίγυπτο, η Ελλάδα δεν έχει προχωρήσει σε οριοθέτηση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, αλλά οχυρώνεται πίσω από το διεθνές δίκαιο που ορίζει την υφαλοκρηπίδα ως δικαίωμα εξ υπαρχής και αυτοδικαίως. Ταυτόχρονα, έχει δεχτεί ότι τα όρια της υφαλοκρηπίδας αποτελούν αντικείμενο προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Δηλαδή, ενώ προβάλλεται ένα κυριαρχικό δικαίωμα στην πλήρη έκταση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, όπως θα προσδιοριζόταν με βάση την αρχή ότι τα νησιά (του Καστελλόριζου συμπεριλαμβανομένου) έχουν αυτοτελή υφαλοκρηπίδα, υπάρχει η παραδοχή ότι μια απόφαση διεθνούς δικαιοδοτικού οργανισμού (ή μια επιτυχής διαπραγμάτευση) θα περιόριζε την έκτασή της. Η παραδοχή ενός εξ υπαρχής δικαιώματος που ταυτόχρονα αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης συμπυκνώνει μια πάγια αμηχανία.

Δεν υποτιμώ την τουρκική επιθετικότητα που πυρήνα έχει μια συνολικότερη «αναθεωρητική» προβολή ισχύος, συμπεριλαμβανομένης της ένοπλης παρουσίας εκτός συνόρων, και όχι απλώς την προσπάθεια να μη βρεθεί «αδικημένη».

Ομως, με δεδομένα τα όρια (και τους κινδύνους) της αναζήτησης «αντιτουρκικών» αξόνων, της «μεσολάβησης» άλλων δυνάμεων, της κατοχύρωσης συσχετισμού manu militari ή του συναγωνισμού ως προς «τετελεσμένα», η συζήτηση για τους όρους μιας έστω και δύσβατης διαπραγμάτευσης είναι προτιμότερη της διαρκούς αγωνίας για το πότε η προσπάθεια παρενόχλησης των σεισμικών ερευνών θα εξελιχθεί σε θερμό επεισόδιο.