Ξεχάστηκε η φοροδιαφυγή;

Η νέα έξαρση του κορωνοϊού στέλνει μηνύματα άκρως ανησυχητικά για την οικονομία. Η ύφεση βαθαίνει, τα φορολογικά έσοδα μειώνονται, το έλλειμμα εκτοξεύεται σε ανεπίτρεπτα για άλλες εποχές επίπεδα και το δημόσιο χρέος τραβά, ξανά, την ανηφόρα. Η απότομη βουτιά στην οικονομία που προκαλεί η πανδημία συρρικνώνει τα φορολογικά έσοδα του κράτους, ενώ επιδεινώνει την οικονομική κατάσταση των ασφαλιστικών ταμείων, την ίδια ώρα που οι υποχρεώσεις τους αυξάνονται λόγω των μέτρων στήριξης των πληττομένων και των αναδρομικών που πρέπει να καταβάλουν τους επόμενους μήνες στους συνταξιούχους.

Στις «μαύρες τρύπες» που ανοίγει ο κορωνοϊός στα δημόσια οικονομικά θα πρέπει να προστεθεί το κόστος των φοροελαφρύνσεων που ετοιμάζει η κυβέρνηση. Είναι κοινή παραδοχή ότι αυτές αποτελούν μονόδρομο για να μειωθούν τα υψηλά φορολογικά βάρη στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις και να δοθεί ώθηση στην ανάπτυξη. Βεβαίως, τα 32 δισ. ευρώ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης που αναλογούν στην Ελλάδα θα είναι μια μεγάλη ανάσα, αν καταφέρουμε να τα εισπράξουμε στο σύνολό τους. Θα ενισχύσουν την ανάπτυξη, αλλά μεσοπρόθεσμα. Το ερώτημα είναι πώς σε αυτό το μεσοδιάστημα η ελληνική οικονομία θα καταφέρει να ισορροπήσει μεταξύ των υψηλών δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του υψηλού δημόσιου χρέους που θα έχει κληρονομήσει από τον κορωνοϊό, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την επαναφορά της σταδιακά σε συνθήκες κανονικότητας, χωρίς να ξαναμπεί στο μάτι του κυκλώνα των διεθνών αγορών. Μπορεί η νέα έξαρση του κορωνοϊού να μεταθέτει για αργότερα τις αποφάσεις στην ευρωζώνη, για την επαναφορά των αυστηρών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας για τα ελλείμματα, αλλά αργά ή γρήγορα κάτι τέτοιο θα συμβεί. Και αν συμβεί χωρίς η Ελλάδα να έχει, εκ των προτέρων, λάβει τα μέτρα της, το «ατύχημα» θα είναι δύσκολο να αποσοβηθεί.

Μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν. Τα κουκιά είναι μετρημένα στα οικονομικά. Η επιστροφή σε συνθήκες δημοσιονομικής σταθερότητας απαιτεί μειώσεις δαπανών ή αυξήσεις εσόδων, είτε και τα δύο μαζί. Είναι αλήθεια ότι μειώσεις δαπανών θα υπάρξουν ούτως η άλλως την επόμενη μέρα του κορωνοϊού, εφόσον αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η πανδημία. Η οικονομική ζωή θα επιστρέψει στην κανονικότητα και θα εκλείψουν οι λόγοι για μέτρα στήριξης των δισεκατομμυρίων ευρώ προς τους πληττομένους. Τα έσοδα; Με ποιον τρόπο μπορούν να αυξηθούν για να καλύψουν και το κόστος των φοροελαφρύνσεων που έχει ανάγκη η οικονομία και για να καλύψουν τη μεγάλη δημοσιονομική «τρύπα» που θα έχει αφήσει η πανδημία;

Είναι αυτονόητο ότι περιθώρια για νέες αυξήσεις φόρων δεν υπάρχουν την ώρα που δίνουμε μάχη για να μειωθεί η υπερφορολόγηση που γονατίζει τους ειλικρινείς φορολογουμένους και την οικονομία. Από την άλλη, όμως, εξακολουθεί να οργιάζει το πάρτι της φοροδιαφυγής και του μαύρου χρήματος που στερεί δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο από τα δημόσια ταμεία. Με τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν και οι φόροι να μειωθούν, και τα εισοδήματα να ενισχυθούν, και η δημοσιονομική ισορροπία να αποκατασταθεί. Αλλη λύση δεν υπάρχει. Πολιτική βούληση χρειάζεται και σχέδιο δράσης για να μην μπούμε σε νέες περιπέτειες.