Η οικονομία μετά τον covid-19

Ο αόρατος φονικός covid-19 και οι συνέπειες του σε όλο το φάσμα της οικονομικής και κοινωνικής ζωής λειτουργεί πλέον ως η μεγάλη πρόκληση για να γυρίσει για τα καλά ο «διακόπτης» του παραγωγικού μοντέλου.

Η πανδημία, δίχως άλλο, έφερε μαζί της νέα πρωτοφανέρωτα δεδομένα για το όλο φάσμα της καθημερινής ζωής και της οικονομικής δραστηριότητας. Τίποτα δεν είναι και δεν μπορεί να είναι το ίδιο.

Το εμπόριο, η εργασία, οι συναλλαγές έχουν πια ως βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα την …απόσταση. Όλα γίνονται και θα συνεχίσουν να γίνονται εξ αποστάσεως!

Την ίδια στιγμή που το μαζικό μοντέλο των μεταφορών (ιδιαίτερα ως προς το σκέλος των ιδιωτικών μετακινήσεων), του τουρισμού, της ψυχαγωγίας και της διασκέδασης υφίσταται κραδασμούς και ρωγμές στον ιδρυτικό του πυρήνα και το μέλλον κάθε άλλο παρά ευοίωνο είναι…

Αλλά, ας γυρίσουμε στον «διακόπτη» μιας και υπάρχει ένα καταλυτικό στοιχείο που επιτρέπει ή και προτρέπει για το «γύρισμα» του. Το στοιχείο αυτό δεν είναι άλλο από το πακέτο πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης plus.

Όπως δήλωσε στις αρχές του μήνα ο Κυριάκος Μητσοτάκης «τo συνολικό ποσό το οποίο θα κληθεί να διαχειριστεί η χώρα, τα 72 δισεκατομμύρια ευρώ δηλαδή, που αποτελούν το άθροισμα των νέων πόρων του ταμείου ανάκαμψης και των τακτικών πόρων του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου ουσιαστικά συγκροτούν την μεγαλύτερη σε καιρούς ειρήνης και δημοσιονομικής ομαλότητας χρηματοδότηση που είχε ποτέ η χώρα μας».

Οι πόροι των δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ μπορούν να λειτουργήσουν ως επένδυση σποράς για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο όπου η φάμπρικα της καινούργιας ψηφιακής εποχής όπου η εξωστρεφής παραγωγική δραστηριότητα συνδυάζεται με τις «δημιουργικές βιομηχανίες» θα πρέπει να είναι η βασική προτεραιότητα.

Ταυτόχρονα, οι επενδύσεις που αφορούν έργα υποδομής με ισχυρό οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα σε τοπικές και περιφερειακές αγορές θωρακίζουν την υπόθεση της ανάπτυξης.

Έργα υποδομής με την σύμπραξη ιδιωτών που αναλαμβάνουν ρίσκο και έχουν τη δυνατότητα να μοχλεύουν στο πολλαπλάσιο κεφάλαια από την Ελλάδα και το εξωτερικό διευρύνοντας τον αναγκαίο και απαραίτητο δημοσιονομικό χώρο θα πρέπει να είναι στη πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος για τους τομείς της Υγείας, της Εκπαίδευσης, των Μεταφορών, των Δικτύων κλπ.

Την ίδια στιγμή, τα έργα αυτά θα πρέπει να έχουν δύο βασικά στοιχεία: Να αντιλαμβάνονται και να ανταποκρίνονται στη διευρυμένη έννοια της Πολιτικής Προστασίας αλλά και της προστασίας του Περιβάλλοντος.

Για παράδειγμα, ένα κρίσιμο στοιχείο για την κατασκευή ενός δρόμου ή μιας γέφυρας δεν μπορεί να είναι όπως συμβαίνει συχνά η εντοπιότητα του εργολάβου αλλά η εμπειρία σε ολοκληρωμένα έργα – κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση- που λαμβάνουν υπόψη τον αυξημένο κίνδυνο από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Το ίδιο, χρειάζεται και ως προς την ανασύσταση καλλιεργειών που έχουν «ρίζες» σε ένα τόπο και προωθούν και προβάλλουν την ιδιαιτερότητα του.

Το κλειδί σε όλα αυτά είναι η συστηματική διαμόρφωση ολοκληρωμένων προγραμμάτων σε επίπεδο Περιφερειών – για παράδειγμα, αντί για ένα πρόγραμμα για επαρχιακούς δρόμους μέσω Προγράμματος Δημοσίων Έργων θα μπορούσε να υπάρχει ένα ΣΔΙΤ ανά Περιφερειακή Ενότητα που θα αφορά σε βάθος χρόνου όλο το οδικό δίκτυο της – κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση για μια 20ετια.

Μια τέτοια χρονική διάρκεια εξασφαλίζει, πέραν όλων των άλλων, το στοιχείο της πολιτικής ευθύνης ανεξαρτήτων των δεσμεύσεων μιας διοίκησης τετραετίας. Είπαμε, ούτε ένα σεντ χαμένο…