Επικίνδυνες ισορροπίες στα ελληνοτουρκικά: Σήματα αποκλιμάκωσης υπό τον κίνδυνο ατυχήματος

Σήματα αποκλιμάκωσης της έντασης εκπέμπονται τις τελευταίες ώρες από την Άγκυρα στον απόηχο των νέων τηλεφωνικών επικοινωνιών της γερμανίδας καγκελαρίου, Άνγκελα Μέρκελ, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ταγίπ Ερντογάν, καθώς και μετά από παρεμβάσεις των ΗΠΑ και της Γαλλίας.

Παρά το γεγονός ότι το τουρκικό ερευνητικό σκάφος Oruc Reis συνεχίζει να βρίσκεται για ακόμη μια ημέρα εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, κάνοντας ελιγμούς και αλλάζοντας διαρκώς πορεία, η κατάσταση φαίνεται να βαίνει προς εκτόνωση και ο Ερντογάν να επιλέγει τον «δρόμο» των διερευνητικών επαφών με την Αθήνα.

Τα τελευταία 24ωρα, ο τούρκος πρόεδρος απευθύνθηκε σε κορυφαίους παράγοντες της ευρωπαϊκής σκηνής -στην Άνγκελα Μέρκελ και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου-, αλλά και και στο εσωτερικό του κόμματος και της χώρας του με ρητορική υπέρ της επίλυσης των διαφορών με την Ελλάδα μέσω της διαδικασίας του διαλόγου.

Ωστόσο, συνεχίζοντας την επίδειξη δύναμης για τα μάτια των Τούρκων πολιτών κυρίως, και υπό το φόβο να θεωρηθεί ότι υποχωρεί δεν παρέλειψε να εξαπολύσει και νέες απειλές, στέλνοντας προειδοποιήσεις σε Ευρώπη και Ελλάδα και επαναλαμβάνοντας ότι οποιαδήποτε παρενόχληση του Oruc Reis δεν θα μείνει αναπάντητη και ότι δεν θα υποχωρήσει μπροστά σε κυρώσεις και απειλές.

Την αλλαγή ρότας του «σουλτάνου» επιχείρησε να διασφαλίσει το Βερολίνο κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξ’ ου και οι αντιδράσεις για τις τουρκικές ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν «χλιαρές», προκαλώντας τη δυσαρέσκεια της Αθήνας.

Πληροφορίες μάλιστα γερμανικών Μέσων Ενημέρωσης τοποθετούν την έναρξη των διερευνητικών επαφών αμέσως μετά τις 23 Αυγούστου, δηλαδή μετά την ολοκλήρωση των παράνομων δραστηριοτήτων του Oruc Reis, ημερομηνία άλλωστε κατά την οποία ο Ταγίπ Ερντογάν -όπως έχει ο ίδιος προαναγγείλει- θα έχει τηλεφωνική επικοινωνία με την Άνγκελα Μέρκελ.

Το θέμα είναι μην τους προλάβουν οι εξελίξεις…

Το κρίσιμο ερώτημα βέβαια σε αυτό το σημείο είναι πώς θα έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου μέχρι τότε, με τον κίνδυνο ατυχήματος να ελλοχεύει καθημερινά, δεδομένων και των επικίνδυνων ελιγμών που πραγματοποιούν τα τουρκικά πολεμικά πλοία. Άλλωστε το πρόσφατο παράδειγμα της φρεγάτας «Kemal Reis», αποτελεί απόδειξη ότι το λάθος δεν είναι δύσκολο να γίνει. Και τίποτα δεν εγγυάται ότι την επόμενη φορά το όποιο περιστατικό θα λήξει σχετικά γρήγορα με τεχνικές μόνο ζημιές και κάποια προπαγανδιστικά άρθρα του τουρκικού Τύπου. Σημειώνεται ότι η φρεγάτα Kemal Reis σύμφωνα με πληροφορίες κατευθύνεται στον ναύσταθμο του Ακσαζ για επισκευή, κάτι που αν ισχύει δικαιώνει πλήρως την ελληνική θέση για το τι συνέβη.

Όπως υπογράμμισε στο in.gr ο εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, Κωνσταντίνος Φίλης, «δέκα ημέρες με τεντωμένα τα νεύρα είναι πολλές».

«Ο διεθνής παράγοντας θα πρέπει να λάβει τα μέτρα του και να γνωρίζει πως αυτό το δεκαήμερο -αν και εφόσον επιτρέψει στην Τουρκία να ενεργεί πάνω στην ελληνική υφαλοκρηπίδα- όλα μπορεί να συμβούν» πρόσθεσε.

Ο ρόλος «γεφυροποιού» της Γερμανίας

Με δεδομένο ότι η Γερμανία δεν επιθυμεί σε καμιά περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, ειδικά τώρα που ασκεί την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την αρχή ανέλαβε δράση.

Και όπως φαίνεται κρίσιμο ρόλο στην επαναπροσέγγιση Αθήνας – Άγκυρας ούτως ώστε να υπάρξει δυνατότητα οι δύο πλευρές να ξεκινήσουν διερευνητικές επαφές έπαιξε η εν γένει στάση του Βερολίνου και η πρωτοβουλία της Άνγκελα Μέρκελ να συνομιλήσει με τους κ.κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν.

Η γερμανική πλευρά επιμένει να κρατά ίσες αποστάσεις και ζητά να διεξαχθεί «απευθείας διάλογος» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. «Οι προκλήσεις πρέπει να τερματιστούν. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια πολιτική λύση, μέσω απευθείας διαλόγου μεταξύ των εμπλεκομένων πλευρών» δήλωσε τις προηγούμενες ημέρες ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Χάικο Μάας.

Στο πλαίσιο αυτό, δε, μπορεί να ενταχθεί η άρνηση του Βερολίνου να υιοθετηθεί από το Συμβούλιο των ΥΠΕΞ της ΕΕ σκληρή στάση κατά της Άγκυρας για τις παράνομες ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο, υπό τον φόβο ότι μια τέτοια απόφαση θα τορπίλιζε τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης.

Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, ήταν στο χέρι των υπουργών Εξωτερικών να αποφασίσουν στη χθεσινή τους τηλεδιάσκεψη μέτρα κατά της Τουρκίας. Ήδη, τον Ιούλιο ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, είχε ανακοινώσει κυρώσεις σε περίπτωση που η Άκυρα συνέχιζε τις «παράνομες», όπως τις είχε χαρακτηρίσει, γεωτρήσεις.

Κανάλια επικοινωνίας

Σύμφωνα με πληροφορίες, γέφυρες επικοινωνίας αναμένεται να υπάρξουν σε πρώτη φάση σε επίπεδο συμβούλων.

Συγκεκριμένα, όπως συνέβη και κατά την τριμερή του Βερολίνου, καθοριστικό ρόλο θα παίξουν η διπλωματική σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη, Ελένη Σουρανή, από την ελληνική πλευρά και ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραχίμ Καλίν, από την άλλη.

Όπως αναφέρουν πηγές, αναμένεται τηλεφωνική επικοινωνία ανάμεσά τους μέσα στο επόμενο διάστημα, ενώ στην παρούσα φάση δεν προβλέπεται δια ζώσης συνάντηση. Πάντως, η ελληνική πλευρά συνεχίζει να θέτει συγκεκριμένες προϋποθέσεις για διάλογο: Να μην εξαντλήσει η Τουρκία τον χρόνο της NAVTEX και να αποσυρθεί το Oruc Reis και ο στρατιωτικός στολίσκος που το συνοδεύει.