Ο Ερντογάν και o στόλος του

Στην έκτακτη τηλεσύνοδο κορυφής για τη Λευκορωσία, η Ανγκελα Μέρκελ αναζωπύρωσε τις προσδοκίες ότι μπορεί να υπάρξει μια γερμανική πρωτοβουλία για έναν νέο κύκλο διαλόγου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας – συνεπώς και για «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο. Διπλωμάτες και επιτελικά στελέχη των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, ωστόσο, αμφιβάλλουν εάν ο κύκλος της έντασης που έχει ανοίξει με υπογραφή Ερντογάν για τις θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο θα κλείσει. Στην πραγματικότητα αμφιβάλλουν και για το κατά πόσο η Αγκυρα θα κινηθεί με στόχο την εκτόνωση της έκρυθμης κατάστασης, ακόμη κι αν πάρει θέση στο τραπέζι των διερευνητικών συζητήσεων. Πρωτίστως, εκτιμούν, γιατί η ένταση είναι βασική παράμετρος της στρατηγικής που έχει χαράξει ο Ερντογάν εντός κι εκτός Τουρκίας.

Οι επιλογές που έχει στα χέρια του για να τορπιλίσει το κλίμα, χωρίς τυπικώς να σηκωθεί από το τραπέζι του διαλόγου, δεν είναι λίγες. Τι θα συμβεί, για παράδειγμα, εάν μεταφέρει το παιχνίδι των ωμών προκλήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, όπως άλλωστε έχει προαναγγελθεί, την ώρα που η Αθήνα θα έχει ξεκινήσει τις συζητήσεις που και η ίδια επιζητούσε; Θα σηκωθεί η ελληνική διπλωματική αντιπροσωπεία και θα αποχωρήσει από το τραπέζι, διαμαρτυρόμενη για τη νέα «εισβολή» σε μια χώρα της ΕΕ; Ή θα θεωρήσει ότι ένταση και προκλήσεις υπάρχουν μόνον όταν το τουρκικό σεισμογραφικό πλέει εντός των ελληνικών ορίων; Το δόγμα «άλλο Ελλάδα και άλλο Κύπρος», που είχε αναδείξει και ο μέχρι προχθές σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Αλέξανδρος Διακόπουλος, θα υπαγορεύει και τις ελληνικές κινήσεις στις συνομιλίες; Τι θα συμβεί, επίσης, εάν η τουρκική πλευρά απαιτήσει να μην κυρωθεί από την ελληνική Βουλή η συμφωνία για την τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου, στο πλαίσιο ενός μορατόριουμ που θα πρέπει να καλύπτει τη φάση των διμερών συζητήσεων;

Τα προφανή διλήμματα για τις κινήσεις και τα χαρτιά που μπορεί να τραβήξει η Αγκυρα αποτελούν ήδη βασικό θέμα συζήτησης στα διπλωματικά γραφεία. Κυρίως επειδή έχουν σχεδόν όλοι κατασταλάξει στο ότι όσα διαδραματίζονται τους τελευταίους μήνες νοτιοανατολικά της Κρήτης δεν είναι μια συγκυριακή κατάσταση, ούτε συνδέονται αποκλειστικά με την ανάγκη του τούρκου προέδρου να τονώσει την εικόνα του στο εσωτερικό μέτωπο. Ο «αναθεωρητής» Ερντογάν βλέπει την τουρκική λίρα να βυθίζεται, αλλά την ίδια ώρα «διαγράφει» τον ιστορικό ρόλο του Κεμάλ Ατατούρκ και επιχειρεί να αμφισβητήσει όλες τις Συνθήκες που διαμόρφωσαν τα όρια της σημερινής Τουρκίας. Αυτό που σχεδιάζεται στο Ακ Σαράι είναι μεγαλύτερο από τον πόλεμο των NAVTEX και τον ενισχυμένο περιφερειακό ρόλο που προσδοκά για την Τουρκία ο Ερντογάν.

Η αμφισβήτηση επί δεκαετίες από την Αγκυρα του Διεθνούς Δίκαιου της Θάλασσας έχει περάσει σε άλλο στάδιο και σχεδόν προεξοφλείται ότι η τουρκική πολιτική δεν πρόκειται να επιστρέψει στην προηγούμενη αφετηρία. Οι τουρκικές φωνές, ενίοτε κραυγές, για την ασφυξία που προκαλούν τα ελληνικά νησιά, πολύ περισσότερο το Καστελλόριζο, δεν είναι προσχηματικές. Αν δεν αρκεί το ντόμινο των προκλήσεων της τελευταίας τριετίας, που κορυφώθηκε με το τουρκολιβυκό σύμφωνο και τις συνεχείς παραβιάσεις της κυπριακής ΑΟΖ, σε «Πεντάγωνο» και ΥΠΕΞ δείχνουν πλέον ένα άλλο στοιχείο που φανερώνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται όντως αντιμέτωπη με ένα νέο σκηνικό: η Τουρκία διαθέτει πλέον έναν στόλο από δύο σεισμογραφικά και τρία πλωτά γεωτρύπανα. Δίπλα στα ερευνητικά πλοία «Ορούτς Ρέις» και «Μπαρμπαρός» στοιχίζονται για γεωτρήσεις το «Φατίχ», το «Γιαβούζ» και από τον περασμένο Φεβρουάριο το μεγαλύτερο από όλα, το «Κανουνί». Δεν τα πήρε για να τα βλέπει, ούτε επειδή ο Ερντογάν θέλει να κάνει συλλογή…