Επιχειρησιακό και διπλωματικό μπρα ντε φερ στην ανατολική Μεσόγειο – Ποια μηνύματα ανταλλάσσουν Αθήνα – Αγκυρα – Βερολίνο

Σε οριακό σημείο βρίσκονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, μετά τον «πόλεμο» νεύρων που κλιμακώνεται στην ανατολική Μεσόγειο, τόσο σε επιχειρησιακό, όσο και σε διπλωματικό επίπεδο.

Από την μια, η παραμονή δεκάδων πολεμικών σκαφών και των δύο πλευρών στα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας τεντώνει τα νεύρα, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια σχετική ανησυχία για το ενδεχόμενο «ατυχήματος» ή έστω επακούμβησης.

Από την άλλη, η Αγκυρα ρίχνει «λάδι στη φωτιά» με προκλητικές δηλώσεις και μάλιστα από τα πλέον επίσημα χείλη, αυτά του ίδιου του τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν ή του υπουργού Αμυνας Χουλουσί Ακάρ.

Αν σε αυτά συνυπολογιστούν και τα υπόλοιπα μέτωπα που έχει ανοίξει η Τουρκία, όπως οι προσφυγικές πιέσεις στον Έβρο, η μετατροπή συμβόλων της Ορθοδοξίας σε τζαμιά, οι κινήσεις στην Αμμόχωστο, γίνεται σαφές πως η Αγκυρα έχει εκπονήσει ένα σχέδιο φθοράς της Ελλάδας, επιχειρώντας να τεστάρει τόσο τις αντοχές της Αθήνας, όσο και των συμμάχων της.

Όπως δείχνουν, δε, οι τελευταίες κινήσεις της Αγκυρας, παραδείγματος χάριν με την χρονική επέκταση της παράνομης Navtex για τις έρευνες του Oruc Reis ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η διπλωματική προσπάθεια της Γερμανίας για την έναρξη διερευνητικών επαφών, είναι φανερό ότι η διάθεση της γείτονος είναι να αυξήσει την πίεση, παρά να αποκλιμακώσει.

Η αντίδραση της Αθήνας με την αναγγελία άσκησης στην ίδια περιοχή είναι αποφασιστική και μετρημένη. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών νωρίς το απόγευμα επισήμανε ότι «η Ελλάδα με ψυχραιμία και ετοιμότητα απαντά τόσο σε διπλωματικό όσο και επιχειρησιακό πεδίο» και «με εθνική αυτοπεποίθηση κάνει ό,τι χρειάζεται για να προασπίσει τα κυριαρχικά δικαιώματά της».

Το μήνυμα της Αθήνας στο Βερολίνο

Την ίδια ώρα, η Αθήνα άδραξε την ευκαιρία για να διαμηνύσει στο Βερολίνο ότι για να ανοίξει διάλογος χρειάζεται ένας αξιόπιστος συνομιλητής και η Τουρκία αποδεικνύει πως δεν μπορεί να θεωρείται ως τέτοιος, παρά τις γερμανικές φιλοδοξίες.

«Με τέτοιες συμπεριφορές, δεν μπορείς να ξεκινήσεις διερευνητικές επαφές υπό το κράτος εκβιασμών» τονίζει η Αθήνα.

Το μήνυμα αυτό ξεκαθαρίζει την ελληνική στάση, εν όψει της συνάντησης του γερμανού υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας με τον έλληνα ομόλογό του Νίκο Δένδια την Τρίτη. Ο κ. Μάας θα μεταβεί στη συνέχεια στην Τουρκία, όπου θα έχει συνάντηση και με τον τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Απώτερος στόχος του Βερολίνου είναι να προετοιμάσει μια τριμερή συνάντηση σε επίπεδο εκπροσώπων.

Σύμφωνα με την Deutsche Welle, η Γερμανία ίσως έχει ακόμη πιο φιλόδοξα σχέδια -μια συνάντηση στο Βερολίνο των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας. Το μήνυμα της Αθήνας ότι είναι αδιανόητη η έναρξη του διαλόγου ενώ ο τουρκικός στόλος εξακολουθεί να είναι ανεπτυγμένος στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο φαίνεται να φρενάρει τη φιλόδοξη γερμανική διαμεσολάβηση.

Η αντίδραση του Βερολίνου

«Βήμα προς την λάθος κατεύθυνση» χαρακτήρισε ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, Κρίστοφερ Μπούργκερ, την παράταση της τουρκικής Navtex τονίζοντας ότι μία ενδεχόμενη κλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, θα έχει ακόμη βαρύτερες συνέπειες.

«Λυπούμαστε για αυτή την ανακοίνωση της Τουρκίας. Από την δική μας σκοπιά, η παράταση των σεισμολογικών ερευνών του τουρκικού πλοίου εκεί, αποτελεί -στην παρούσα κατάσταση- βήμα προς την λάθος κατεύθυνση, διότι αυτό που τώρα χρειαζόμαστε είναι μηνύματα αποκλιμάκωσης», δήλωσε απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την παράταση της Navtex από την πλευρά της ‘Αγκυρας μέχρι τις 27 Αυγούστου, ημέρα κατά την οποία πραγματοποιείται στο Βερολίνο το Ατυπο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ.

Σχετικά με το εάν το Βερολίνο ανησυχεί για το ενδεχόμενο στρατιωτικής σύγκρουσης στην περιοχή, ο κ. Μπούργκερ επισήμανε ότι η γερμανική κυβέρνηση λαμβάνει «πολύ σοβαρά» υπόψη της τις εντάσεις και «ανησυχεί πολύ» ότι αυτές οι εντάσεις «επιβαρύνουν ήδη τις σχέσεις μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας και ότι, εάν οι εντάσεις αυξηθούν, μια περαιτέρω κλιμάκωση θα μπορούσε να έχει ακόμη πιο βαριές συνέπειες (ενν. στις σχέσεις με την Ε.Ε.)».

Αναφερόμενος στις επαφές που θα έχει ο κ. Μάας την Τρίτη στην Αθήνα και στην Αγκυρα, ο κ. Μπούργκερ σημείωσε ότι οι προσπάθειες του Βερολίνου ήταν και παραμένουν αναγκαίες, καθώς, όπως είπε, «παραμένει από την σκοπιά μας απαραίτητος ένας απευθείας διάλογος και βήματα προς αποκλιμάκωση και από τις δύο πλευρές, προκειμένου να βρεθεί λύση στην ένταση».

Από την πλευρά του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ ανέφερε ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θεωρεί απαραίτητο να συνομιλεί και να παραμείνει σε συνομιλίες με τις δύο πλευρές.

Όπως τόνισε, πρόκειται για μια περιοχή όπου «χρειαζόμαστε σταθερότητα και όχι εντάσεις» και για αυτό η κυβέρνηση προσπάθησε και θα συνεχίσει να προσπαθεί «να έρθουν σε απευθείας διάλογο η Ελλάδα και η Τουρκία και να διαβουλευθούν τα διαφιλονικούμενα θέματά τους άμεσα ο ένας με τον άλλον».

Το βλέμμα στην ΕΕ

Την ίδια ώρα, η Αθήνα πιέζει για ευρωπαϊκές κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας. Αθήνα και Λευκωσία έχουν συμφωνήσει ότι στην ερχόμενη συνεδρίαση της άτυπης συνόδου των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ Gymnich στις 27 και 28 Αυγούστου που θα διεξαχθεί διά ζώσης στο Βερολίνο, θα ζητήσουν από τον ύπατο εκπρόσωπο Ζοζέπ Μπορέλ την παρουσίαση ενός εγγράφου με επιλογές κυρώσεων κατά της Τουρκίας.

Την εκτίμηση του ότι ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν θα συνεχίσει να προκαλεί αν δεν λάβει ένα ισχυρό μήνυμα ότι απειλείται με οικονομικές κυρώσεις από την Ευρώπη, εξέφρασε ο Κωνσταντίνος Φίλης, Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ.

«Η Τουρκία κινείται μεταξύ ένταση και διαλόγου» ανέφερε χαρακτηριστικά και σημείωσε ότι ο Ερντογάν, προδιαθέτει όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και τη Διεθνή κοινότητα για ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου ή ακόμα σύρραξης, επιθυμώντας να χρεώσει στην Ελλάδα την ευθύνη.

Ο κ. Φίλης αναφερόμενος στην στάση της Ευρώπη, είπε ότι δυστυχώς δεν υφίστανται αυτή την τη στιγμή οι συσχετισμοί που θα ήθελε η Ελλάδα για να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία. Αν η Ευρώπη δεν λειτουργήσει προς τη επιβολή κυρώσεων, δεν μπορούμε να δούμε κατά πόσο ο Ερντογάν μπλοφάρει με τις συνεχείς προκλήσεις και απειλές του.

Η Γαλλία και οι ασκήσεις

Στον αντίποδα της γερμανικής στάσης, από τη Γαλλία έχει επισημανθεί προς τους καθ’ ύλην αρμόδιους στην Ελλάδα με κάθε τρόπο, ότι υπάρχει πρόθεση για διάθεση μέσων και κάθε βοήθειας, όπου και αν αυτό ζητηθεί.

Η εκτίμηση, πάντως, είναι ότι όπως φάνηκε και από τη συνάντηση του προέδρου της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν με την καγκελάριο της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ, Παρίσι και Βερολίνο έχουν «μοιραστεί» ρόλους στη διαχείριση της ελληνικής κρίσης. Οι δύο ισχυροί της ΕΕ κρατούν στο τραπέζι τόσο τη διπλωματική δράση όσο και τη στρατιωτική ισχύ, κάτι που εκφράστηκε από τον όρο της «συμπληρωματικότητας» που χρησιμοποίησε ο κ. Μακρόν στο Φορ ντε Μπρεγκανσόν.

Αναλυτές επισημαίνουν ότι η στάση της Γερμανίας βρίσκεται σε αγαστή σύμπνοια με το Παρίσι, παρά τα επιφαινόμενα. Οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει κανένας αξιόπιστος δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στην Ευρώπη και την Τουρκία.

Σε ό,τι αφορά τη στρατιωτικη ισχύ, το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, Ελλάδα, Γαλλία, Κυπριακή Δημοκρατία και Αίγυπτος, θα διεξαγάγουν από κοινού μεγάλη στρατιωτική άσκηση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Και σε αυτή την περίπτωση ο συμβολισμός της Κρήτης και η επιλογή της 115 Πτέρυγας Μάχης στη Σούδα για τη στάθμευση ενός ζεύγους γαλλικών μαχητικών αεροσκαφών Ραφάλ, αλλά και τεσσάρων F-16 των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), χώρα με στρατηγική τοποθέτηση κατά της Τουρκίας, στέλνει σαφή μηνύματα προς τη γείτονα.