Ο «Δράκος» βρυχάται – Η Κίνα προετοιμάζεται για… παγκόσμια κυριαρχία

Στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου συχνά οι δυτικοί αναλυτές προσπαθούσαν να κατανοήσουν τυχόν αλλαγές στους εσωτερικούς συσχετισμούς στην ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης με βάση το πώς κάθονταν τα ηγετικά στελέχη στις μεγάλες παρελάσεις στην Κόκκινη Πλατεία.

Στη μελέτη των εξελίξεων στη σύγχρονη Κίνα, χώρα όπου επίσης οι διαβουλεύσεις της ηγεσίας καλύπτονται από ένα σχετικό πέπλο μυστικότητας, προκύπτουν άλλα ερωτήματα, όπως για παράδειγμα εάν πραγματοποιήθηκε η ετήσια συνάντηση της κινεζικής ηγεσίας στο θέρετρο της Μπεϊντάιχε, που παραδοσιακά θεωρείται μια ευκαιρία να χαλαρώσουν αλλά και να συζητήσουν το μέλλον της πολυπληθέστερης χώρας του πλανήτη. Καθόλου τυχαία θεωρείται η πιο σημαντική άτυπη περίσταση στο πολιτικό ημερολόγιο της Κίνας.

Οι ειδικοί πάντως επιμένουν ότι μάλλον έγινε και φέτος η σχετική συνάντηση, αφού μετά την τελευταία συνεδρίαση του πολιτικού γραφείου του ΚΚΚ και την τελετή εκκίνησης του δορυφορικού συστήματος πλοήγησης  BeiDou στις 31 Ιουλίου τόσο ο Σι Τζινπίνγκ όσο και τα υπόλοιπα στελέχη του πολιτικού γραφείου δεν είχαν πολλές δημόσιες παρουσίες για τις επόμενες δύο εβδομάδες, ενώ και τα μέτρα ασφαλείας γύρω από την Μπεϊντάιχε ήταν αυξημένα. Ωστόσο, αυτή τη φορά δεν υπήρξαν οι προσεκτικά χορογραφημένες συναντήσεις της ηγεσίας με τους κορυφαίους επιστήμονες, λογίους, γιατρούς και δασκάλους. Επίσης φέτος στο θέρετρο πήγαν λιγότεροι από τους ηλικιωμένους βετεράνους της ηγεσίας, πιθανώς και εξαιτίας της ανησυχίας για την πανδημία.

Από την άλλη το γεγονός ότι ήδη από τη συνεδρίαση του πολιτικού γραφείου στα τέλη Ιουλίου είχε ανακοινωθεί η σύγκλιση της ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΚ, του βασικού δηλαδή οργάνου σχεδιασμού πολιτικής, για τον Οκτώβρη σημαίνει για τους αναλυτές ότι ήδη έχει επιτευχθεί ένας βαθμός συναίνεσης πάνω στις βασικές κατευθύνσεις της πολιτικής που θα ακολουθηθεί στην Κίνα για τα επόμενα χρόνια. Και αυτό γιατί συνήθως η ανακοίνωση της ημερομηνίας σύγκλιση της Κεντρικής Επιτροπής γινόταν ένα μήνα πριν.

Οι αποφάσεις της συνεδρίασης του πολιτικού γραφείου

Με βάση τις επίσημες ανακοινώσεις η συνεδρίαση του πολιτικού γραφείου της 30^ης Ιουλίου επικεντρώθηκε στον οικονομικό σχεδιασμό για το δεύτερο μισό του 2020.

Η κινεζική ηγεσία προσανατολίζεται σε πολύ μεγαλύτερη έμφαση στην εσωτερική αγορά και τη δυναμική της εσωτερικής κατανάλωσης αλλά και στην αναβάθμιση των τεχνολογικών δυνατοτήτων. Αυτό αποτυπώνεται στο στόχο να τονωθεί τόσο η πλευρά της κατανάλωσης όσο και των εφοδιαστικών αλυσίδων, με σκοπό τον περιορισμό της εξάρτησης από την εισαγωγή τεχνολογιών, στο πλαίσιο της αποσύνδεσης Κίνας και ΗΠΑ. Η εξωτερική ζήτηση παραμένει σημαντική παράμετρος όπως και οι ροές κεφαλαίων και οι ξένες επενδύσεις αλλά η εσωτερική δυναμική αποκτά αυξημένη βαρύτητα. Άλλωστε, πρόσφατα είναι τα αμερικανικά μέτρα που αποσκοπούν στην αποκοπή μεγάλων κινεζικών εταιρειών όπως η Huawei από εξαρτήματα υψηλής τεχνολογίας, ιδίως ημιαγωγούς.

Ως προς το πακέτο τόνωσης της κινεζικής οικονομίας, η οποία έχει επιστρέψει σε ρυθμούς ανάπτυξης, επιμένουν στην γραμμή ότι δεν θα ακολουθήσουν τη γραμμή του 2008-9 θεωρώντας ότι οδήγησε στη δημιουργία φουσκών. Η έμφαση πλέον είναι σε ένα είδος βιώσιμης ανάπτυξης με επικέντρωση στην υψηλή τεχνολογία.

Σχεδιασμός με βάθος χρόνου

Σε αντίθεση με τη Δύση όπου συχνά οι σχεδιασμοί είναι αρκετά βραχυπρόθεσμοι, η κινεζική ηγεσία επιμένει στα μακρόχρονα σχέδια. Για παράδειγμα η στρατηγική «μία ζώνη – ένας δρόμος» έχει χρονικό ορίζοντα έως το 2049, ενώ και η συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του Οκτωβρίου σκοπό έχει τη συζήτηση του 14^ου πεντάχρονου πλάνου (2021-2025) αλλά και τους στόχους μέχρι το 2035 δηλαδή ένα πλάνο 15ετίας.

Οι βασικές παράμετροι αυτού του σχεδιασμού ήδη φαίνονται να δρομολογούνται:

• Η Κίνα επιδιώκει να μπορέσει σταδιακά να έχει ένα βιομηχανικό σύστημα που να μην εξαρτάται από εισαγωγές τεχνολογίας, με πιο άμεση πρόκληση αυτή που αφορά τους ημιαγωγούς.
• Η Κίνα θα επιμείνει στο δικό της υβριδικό οικονομικό μοντέλο, ένα συνδυασμό κρατικού καπιταλισμού με έναν ιδιωτικό τομέα, θεωρώντας ότι επιτρέπει αποτελεσματικότερο σχεδιασμό και διαχείριση πόρων.
• Η έμφαση στην καλλιέργεια ενός αισθήματος κινεζικού πατριωτισμού θα ενισχυθεί, σε μια προσπάθεια να δίνεται διαρκώς το μήνυμα ότι απέναντι σε απειλή θα υπάρξει η μέγιστη συσπείρωση. Καθόλου τυχαίοι ότι τέτοιοι τόνοι χρησιμοποιήθηκαν και στην διάρκεια της μάχης κατά της πανδημίας.
• Η Κίνα θα επιμείνει στην ενίσχυση της αμυντικής της ικανότητας, κάνοντας ταυτόχρονα σαφές ότι δεν επιδιώκει να προβάλλει το «κινεζικό μοντέλο» ως λύση για όλο τον κόσμο

Από εκεί και πέρα δεν είναι τυχαίο ότι η Κίνα αφήνει να κυκλοφορήσουν ως πιθανές πολιτικές επιλογές της και ορισμένα πιο τολμηρά βήματα ως την αποσύνδεση κυρίως από τις ΗΠΑ, χωρίς ωστόσο να είναι σαφές εάν πρόκειται να κινηθεί αποφασιστικά σε αυτή την κατεύθυνση ή εάν απλώς δοκιμάζει αντιδράσεις: Περιορισμούς στην είσοδο νέων αμερικανικών επιχειρήσεων στην Κίνα, σταδιακό περιορισμό της επένδυσης σε ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, έμφαση στη διεθνοποίηση του γιουάν, ακόμη μεγαλύτερη επένδυση στις ένοπλες δυνάμεις.

Οι συνομιλίες για την εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ

Πάντως οι συνομιλίες με τις ΗΠΑ για την εμπορική συμφωνία και υπήρξε πρόσφατη επικοινωνία του αντιπροέδρου της κινεζικής κυβέρνησης Λιου Χε, με τον εκπρόσωπο εμπορίου των ΗΠΑ Ρόμπερτ Λάιτθιζερ και τον υπουργό Οικονομικών Στήβεν Μνούτσιν  σε θετικό κλίμα.

Ας μην ξεχνάμε ότι οι ΗΠΑ μπορεί να κλιμακώνουν την πολιτική πίεση προς την Κίνα όμως οικονομικά εξαρτώνται από τις συναλλαγές με την Κίνα, συμπεριλαμβανομένης της σημασίας των κινεζικών εισαγωγών αμερικανικών προϊόντων.