Γιορτές

Ο Εμφύλιος έληξε στις 30 Αυγούστου 1949, όταν ο εθνικός στρατός κατέλαβε τον Γράμμο. Πολλοί εναπομείναντες κομμουνιστές διέφυγαν στις ανατολικές χώρες.

Εβδομήντα ένα χρόνια αργότερα συμβαίνουν τα εξής.

• η «σπουδάζουσα» της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ οργανώνει στον Γράμμο «αγωνιστικό κάμπινγκ».
• το ΚΚΕ οργανώνει επίσης στον Γράμμο «διήμερο εκδηλώσεων τιμής στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας» – τον στρατό των κομμουνιστών, δηλαδή.
• η Ενωση Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού διοργανώνει εκδήλωση «υπέρ των πεσόντων του ελληνικού στρατού» στον Γράμμο και το Βίτσι.

Πολύς Γράμμος έπεσε καλοκαιριάτικα.

Προσωπικά η κουβέντα δεν με ενδιαφέρει.

Θεωρώ ότι η Ιστορία ανήκει στους ιστορικούς κι ότι η λήθη αποτελεί συστατικό στοιχείο της συμφιλίωσης. Διαφορετικά οι εμφύλιοι διαιωνίζονται.

Θα μου επιτρέψετε μια προσωπική αναφορά. Ο πατέρας μου υπηρέτησε στα ΛΟΚ και πολέμησε στον Γράμμο. Ηταν παρών στις τελευταίες μάχες του Εμφυλίου.

Αν και νικητής όμως ποτέ δεν μιλούσε για «τότε». Επρεπε να πιεστεί πολύ να διηγηθεί δυο κουβέντες, πάντα μετριοπαθείς και καθόλου ηρωικές. Ο πόλεμος είχε λήξει γι’ αυτόν. Εκανε το καθήκον του προς την πατρίδα, γύρισε σπίτι, τέλος.

Αλλά φυσικά έχουμε δημοκρατία. Ο καθένας μπορεί να τα βλέπει όπως θέλει και να τιμά ό,τι θέλει. Τον Γράμμο, την Παναγία Σουμελά ή το έπος του Γουέμπλεϊ.

Με μια διευκρίνιση: η δημοκρατία δεν έχει δύο μέτρα και δύο σταθμά.

Αν οι ηττημένοι του Εμφυλίου αρέσκονται να γιορτάζουν την ήττα, τότε και οι νικητές δικαιούνται να γιορτάζουν τη νίκη.

Αν ισχύουν τα περί «εμφυλιοπολεμικού κλίματος» και «γιορτών μίσους», τότε αφορούν και τις δύο πλευρές. Οχι μόνο τη μία.

Κι αν ένας πολιτικός διαπράττει «πολιτικό ολίσθημα πρώτου μεγέθους» όταν τιμά τους νικητές («ΕφΣυν», 24/8), τότε το ίδιο ολίσθημα ιδίου μεγέθους διαπράττουν όσοι χειροκροτούν τους ηττημένους.

Στον Εμφύλιο άλλωστε δεν νίκησαν οι «ακροδεξιοί». Νίκησε όλη η Ελλάδα πλην κομμουνιστών.

Στο ίδιο στρατόπεδο βρέθηκαν ο βασιλιάς κι ο Παπάγος, ο Πλαστήρας κι ο Σοφοκλής Βενιζέλος, ο Παπανδρέου κι ο Κανελλόπουλος, ο Καρτάλης κι ο Ζέρβας.

Αλλά έχω και μια πρόσθετη απορία. Καταλαβαίνω γιατί οι νικητές τιμούν την επιτυχία τους.

Για ποιον λόγο όμως οι ηττημένοι μαζοχίζονται να δοξάζουν μια ήττα που τους εξαφάνισε για εξήντα χρόνια από τον πολιτικό χάρτη;

Υποθέτω επειδή κολακεύονται να νομίζουν ότι πολέμησαν για «καλό σκοπό».

Αλλά ούτε αυτό ισχύει. Πολέμησαν για έναν άθλιο σκοπό με άθλιες μεθόδους και άθλια ηγεσία.

Και τα τρία τα έχει κρίνει η Ιστορία. Και τα τρία τα έχουν κρίνει ακόμη κι οι ίδιοι. «Ευτυχώς ηττηθήκαμε σύντροφοι!» είναι δική τους παραδοχή.

Τι γιορτάζουν λοιπόν;