Ο «ακήρυχτος πόλεμος» στη Μεσόγειο: Η Τουρκία κλιμακώνει, ΝΑΤΟ και ΕΕ δοκιμάζονται – Η ελληνική απάντηση

Το χαρτί της συνοχής του ΝΑΤΟ και της αξιοπιστίας της ΕΕ ρίχνει στο τραπέζι η ελληνική κυβέρνηση την ώρα που η Τουρκία κλιμακώνει τις προκλήσεις και τις επιθετικές της κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Δυσαρέσκεια

Μάλιστα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τα τελευταία 24ωρα από την Αθήνα αφήνεται να διαφανεί η δυσαρέσκεια που υπάρχει τόσο για το ρόλο του ΝΑΤΟ ως Πόντιου Πιλάτου στα ελληνοτουρκικά, αλλά και για το παιχνίδι των καθυστερήσεων με τις κυρώσεις της ΕΕ που αποθρασύνει την Άγκυρα.

Δεν είναι τυχαία η ομοβροντία των μηνυμάτων που έστειλαν προς την πλευρά του ΝΑΤΟ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.

Προηγήθηκε αρχικά το μήνυμα του κ. Παναγιωτόπουλου χτες το απόγευμα στη συνάντηση που είχε στο Βερολίνο με τον Γενς Στόλτενμπεργκ, στον οποίο ο Έλληνας υπουργός Άμυνας μετέφερε το μήνυμα του πρωθυπουργού πως «η πολιτική των ίσων αποστάσεων του ΝΑΤΟ είναι επιζήμια για τη χώρα μας αλλά και για τη συνοχή της Συμμαχίας και συνεπώς δεν είναι αποδεκτή».

Λίγο αργότερα χτες το βράδυ στις 8μμ ο Κυριάκος Μητσοτάκης κλήθηκε στην τηλεφωνική γραμμή από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ (ο Αμερικανός πρόεδρος είχε τηλεφωνική επικοινωνία και με τον κ. Ερντογάν) και σύμφωνα με το πρωθυπουργικό γραφείο ο κ. Μητσοτάκης «έθεσε το ζήτημα των αποσταθεροποιητικών ενεργειών της Τουρκίας, που βάζουν σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή και δοκιμάζουν τη συνοχή του ΝΑΤΟ».

Το δεύτερο τηλεφώνημα Τραμπ

Ωστόσο ακολούθησε και δεύτερη τηλεφωνική επικοινωνία του κ. Τραμπ με τον κ. Μητσοτάκη, η οποία σήμερα έγινε γνωστή και χωρίς να δίνεται καμία επί της ουσίας περαιτέρω πληροφορία από το μέγαρο Μαξίμου για το περιεχόμενο της δεύτερης συνομιλίας του κ. Τραμπ με τον Κυριάκο Μητσοτάκη που ακολούθησε μετά το τηλεφώνημα που είχε με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν.

Σε συνέχεια των παραπάνω, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας κατά τη συνάντηση που είχε νωρίτερα σήμερα στο Βερολίνο με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ κ. Στόλτενμπεργκ «κατήγγειλε τη συνεχιζόμενη τουρκική παραβατικότητα» και σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στο τετ α τετ των δύο ανδρών τονίστηκε ότι «το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να ανέχεται παρόμοιες συμπεριφορές οι οποίες παραβιάζουν τις αρχές και υπονομεύουν τη συνοχή και την αποτελεσματικότητα της συμμαχίας».

I met with @NATO Secretary General @jensstoltenberg. Focus on developments in #EasternMediterranean & Turkey's illegal actions. #Berlin pic.twitter.com/vco0kFB0UO

— Nikos Dendias (@NikosDendias) August 27, 2020

Κωλυσιεργία

Ανάλογο κλίμα αν και δεν εκφράζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο υπάρχει στην Αθήνα και σε σχέση με την κωλυσιεργία της ΕΕ και ιδιαίτερα της Γερμανίας που έχει την προεδρία της Ένωσης, για κυρώσεις και δυναμικές απαντήσεις έναντι της Άγκυρας.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος με αφορμή το γεγονός ότι σήμερα και αύριο πραγματοποιείται η άτυπη σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ σημείωσε σε αυστηρό τόνο ότι η κυβέρνηση περιμένει από τον Ζοζέπ Μπορέλ να παρουσιάσει συγκεκριμένο κατάλογο κυρώσεων.

Μάλιστα ο κ. Πέτσας τόνισε ότι ο ύπατος εκπρόσωπος Εξωτερικών της ΕΕ «έχει δεσμευτεί» και «έχει εντολή» για να παρουσιάσει αυτό τον κατάλογο των κυρώσεων λέγοντας πως «σε κάθε περίπτωση ο δρόμος είναι σαφής: Είτε θα επέλθει αποκλιμάκωση, είτε κυρώσεις».

Ενόχληση

Μάλιστα με τη φράση «κρείττον του λαλείν το σιγάν» ο κυβερνητικός εκπρόσωπος εξέφρασε την ενόχληση του μεγάρου Μαξίμου για το διάλογο του κ. Μπορέλ με την Γερμανίδα υπουργό Άμυνας που κατέγραψαν τα ανοιχτά μικρόφωνα, όπου ο κ. Μπορέλ υποστηρίζει πως η Τουρκία είναι εκνευρισμένη με τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για την ΑΟΖ και δεν θεωρεί τους Έλληνες αξιόπιστους.

Βεβαίως αποφάσεις για κυρώσεις δεν μπορούν να παρθούν στη σημερινή και αυριανή συνεδρίαση των ΥΠΕΞ της ΕΕ εξαιτίας του άτυπου χαρακτήρα της συνόδου ωστόσο το γεγονός ότι είτε υποβαθμίζεται το ζήτημα από τις Βρυξέλλες είτε μετατίθεται συνεχώς αυτό προκαλεί ενόχληση στην ελληνική κυβέρνηση.

Την ίδια στιγμή που η Τουρκία οξύνει επικίνδυνα την ένταση και προχωράει σε ενέργειες που συντηρούν χρονικά την έκρυθμη κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, η Γερμανία συνεχίζει εμμονικά να μιλάει για διάλογο και αποκλιμάκωση αποφεύγοντας να σηκώσει τους τόνους κατά της Τουρκίας.

Να μην φθάσουμε σε …στρατιωτική αντιπαράθεση

Σε αυτό το πλαίσιο ο Χάικο Μάας μια μέρα μετά το ναυάγιο της γερμανικής διαμεσολάβησης -και σε ανάλογο κλίμα με τις δηλώσεις του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ– εξέφρασε ανησυχία για την κατάσταση στην περιοχή και μίλησε για τον κίνδυνο «στρατιωτικής αντιπαράθεσης» προσερχόμενος στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ.

«Εξακολουθούμε να είμαστε πολύ ανήσυχοι για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, για την κλιμάκωση και τις προκλήσεις που υπάρχουν εκεί. Στις συνομιλίες μου στην Αθήνα και στην Άγκυρα ζήτησα αποκλιμάκωση. Θα δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στο τέλος αυτού του μήνα, προς τα πού θα κινηθούν τα πλοία, και θα ζητήσουμε επίσης και εδώ να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε η Τουρκία και η Ελλάδα να λύσουν τα προβλήματα απευθείας και να συνεισφέρουμε το παν προκειμένου να μην φθάσουμε σε στρατιωτική αντιπαράθεση», δήλωσε ο κ. Μάας.

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, πρόσθεσε ακόμη ότι «κανείς δεν θέλει να λύσει αυτή τη διένεξη στην Ανατολική Μεσόγειο με πολεμικά πλοία. Πρέπει να διεξαχθούν και συνομιλίες απευθείας μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Η κατάσταση παραμένει πολύ δύσκολη. Οι προϋποθέσεις για αυτές τις συνομιλίες είναι να τερματιστούν οι κινήσεις που υπάρχουν στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτό μπορεί κάθε πλευρά να συνεισφέρει και έτσι να δημιουργήσει χώρο για διπλωματικές συνομιλίες. Διότι σίγουρα οι πλευρές δεν θα καθίσουν στο τραπέζι, εάν βρίσκονται πολεμικά πλοία το ένα απέναντι στο άλλο στην Ανατολική Μεσόγειο».

Με τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ, @JosepBorrellF και τον Υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας, @HeikoMaas, στην άτυπη Συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ. Στo επίκεντρο οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. #EU2020DE #Berlin #Gymnich #EU #HRVP #Germany pic.twitter.com/18QbdNqzBu

— Nikos Dendias (@NikosDendias) August 27, 2020

Μηχανισμός πρόληψης συγκρούσεων

Την ίδια στιγμή ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, μιλώντας στο Reuters, δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ αναζητεί τρόπος για να αποφύγει συγκρούσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ υποστηρίζει τις διπλωματικές προσπάθειες της Γερμανίας να κατευνάσει την αυξανόμενη ένταση για τα ενεργειακά αποθέματα στην περιοχή.

Ειδικότερα ο κ. Στόλτενμπεργκ έκανε λόγο για έναν μηχανισμό για την πρόληψη και την καταστολή εντάσεων, έτσι ώστε να προληφθούν «ναυτικά ατυχήματα» και περιστατικά στην περιοχή, αν και δεν μπήκε σε λεπτομέρειες.

«Διερευνώ τις δυνατότητες, ώστε το ΝΑΤΟ να αναπτύξει μηχανισμούς πρόληψης επεισοδίων και ατυχημάτων, μια δέσμη μηχανισμών πρόληψης συγκρούσεων», ανέφερε χαρακτηριστικά.

«Το γεγονός ότι υπάρχουν τόσα πλοία στην περιοχή, τόσες στρατιωτικές δυνάμεις σε τόσο περιορισμένη περιοχή, είναι ένας λόγος ανησυχίας», είπε ο Στόλτενμπεργκ.

Διέψευσε

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας ερωτηθείς κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, διέψευσε δημοσίευμα του γερμανικού SPIEGEL σύμφωνα με το οποίο ο πρωθυπουργός δεν συμφώνησε με κυρώσεις προς την Τουρκία σε αντίθεση με τη θέση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια.

«Δεν υπάρχει καμία τέτοιου είδους διαφωνία, όπως παρουσιάστηκε στο ξένο δημοσίευμα και δεν απηχεί καθόλου την πραγματικότητα της συζήτησης με τον κ. Μάας, στην οποία ήμουν παρών» τόνισε ο κ. Πέτσας.

Μέσα σε αυτό το κλίμα όπου οι «μεσολαβητές» μιλούν για τον κίνδυνο «στρατιωτικής αντιπαράθεσης» τηρώντας ουσιαστικά ίσες αποστάσεις και αποφεύγοντας να επιρρίψουν ευθέως στην Τουρκία την αποκλειστική ευθύνη για την ένταση και τον κίνδυνο μιας πολεμικής εμπλοκής, ο Νίκος Δένδιας επανέλαβε προς τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ ότι «η Ελλάδα επιδεικνύει ψυχραιμία, αλλά παράλληλα θα υπερασπιστεί την κυριαρχία της και τα κυριαρχικά της δικαιώματα».

Σε αυτό την κατεύθυνση εντάσσεται και η προετοιμασία για την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια νοτίως της Κρήτης σε συνέχεια των ανακοινώσεων που έγιναν για το Ιόνιο.

Αποδεικνύεται ποιος προκαλεί

Πάντως η γραμμή άμυνας της κυβέρνησης προς την πίεση του διεθνούς παράγοντα για διάλογο αποτυπώθηκε στη φράση του κ. Μητσοτάκη στη βουλή πως «σταματούν οι προκλήσεις, αρχίζουν οι συζητήσεις» και αυτό το μήνυμα μετέφερε και προς τον Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ ξεκαθαρίζοντας πως δεν είναι η Ελλάδα αυτή που προκαλεί την ένταση στη Μεσόγειο.

Με αυτό το πνεύμα άλλωστε σχολίασαν διπλωματικές πηγές τις σημερινές επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας: «Για άλλη μια φορά αποδεικνύεται ποιος επιθυμεί την αποκλιμάκωση και ποιος όχι. Ποιος καλεί προσχηματικά σε διάλογο και ποιος τον εννοεί πραγματικά».