Η Παιδεία πρέπει να ανασάνει

Η συζήτηση για τα μέτρα προστασίας απέναντι στην πανδημία στα σχολεία επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στη δυνατότητα αραίωσης των μαθητών  στις σχολικές τάξεις μέσα από βήματα που θα εξασφαλίζουν την παρουσία μικρότερου αριθμού μαθητών σε κάθε σχολική τάξη. Παρότι η συζήτηση έγινε κυρίως με το κριτήριο της ασφάλειας και του περιορισμού της διασποράς του ιού, εντούτοις επανέφερε στο προσκήνιο ένα κρίσιμο αίτημα: τη μείωση του αριθμού των παιδιών ανά τμήμα ως μέσο για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος.

Δεν θέλω να σταθώ στη συζήτηση για τις στατιστικές και όλα τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργεί η εικόνα ενός μέσου όρου που ακριβώς επειδή είναι το αποτέλεσμα ενός στατιστικού υπολογισμού δύσκολα συμβαδίζει με την πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν γονείς και μαθητές. Κυρίως θέλω να σταθώ στο πώς την τελευταία δεκαετία οι πολιτικές λιτότητας είδαν τον χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης κυρίως υπό την παράμετρο του κόστους λειτουργίας, με ιδιαίτερη έμφαση στην προσπάθεια να μειωθούν οι ανάγκες για προσωπικό. Μάλιστα, ως έναν βαθμό η ανάγκη περιορισμού των αναγκών σε διορισμούς έγινε σημαντική παράμετρος του συνολικού εκπαιδευτικού σχεδιασμού.

Ομως, γνωρίζουμε καλά ότι το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα έχει έλλειμμα και όχι πλεόνασμα εκπαιδευτικού προσωπικού. Αυτό δεν αποτυπώνεται μόνο στα κενά που καταγράφονται στην έναρξη της σχολικής χρονιάς αλλά και στην πραγματικότητα των τάξεων και στον αριθμό των παιδιών στην τάξη. Μικρότερα τμήματα σημαίνουν μεγαλύτερη ενασχόληση του εκπαιδευτικού με κάθε μαθητή, καλύτερη επικοινωνία, περισσότερη συμμετοχή, προσπάθεια να μην υπάρχουν μαθησιακά ελλείμματα (και να μη χρειάζεται καταφυγή στα φροντιστήρια με την ανισότητα που συνεπάγεται). Οσο σημαντική και εάν είναι η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη ζωντανή επικοινωνία στην τάξη. Το αίτημα για «μέχρι 15 μαθητές ανά τμήμα» οφείλει να αντιμετωπιστεί ως στοιχείο εκπαιδευτικής προόδου και ως επένδυση στο μέλλον. Ως κρίσιμο βήμα να ανασάνει ξανά η Παιδεία στον τόπο μας.