Λέων Τολστόι : Ένας βίος μεγάλων αντιθέσεων

Ο Λέων Τολστόι, κορυφαίος μυθιστοριογράφος και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ρωσικής λογοτεχνίας, γνωστός στο ευρύ κοινό προπάντων για τα έργα του «Πόλεμος και Ειρήνη» και «Άννα Καρένινα», γεννήθηκε στις 28 Αυγούστου 1828 (9 Σεπτεμβρίου με το νέο ημερολόγιο), στη Yasnaya Polyana (στο κτήμα της οικογενείας του) της ρωσικής επαρχίας Tula.

Η ζωή του Τολστόι χαρακτηρίστηκε από μεγάλες αντιθέσεις, καθώς τα πρώτα άσωτα χρόνια της αριστοκρατίας τα διαδέχτηκε η ριζοσπαστική μεταστροφή του προς την άρνηση του πλούτου, τη φιλανθρωπία και προς έναν ιδιόμορφο ειρηνιστικό και χριστιανικό αναρχισμό, που έτυχε θαυμασμού από προσωπικότητες όπως ο Γκάντι και επισφραγίστηκε με τον αφορισμό της Ρωσικής Εκκλησίας.

Η στροφή αυτή στην κοσμοθεωρία του άρχισε να συντελείται μετά την απογοήτευση που γεύτηκε πολεμώντας με το Ρωσικό Στρατό σε διάφορα μέτωπα έως το 1856, όταν και έγραφε τα πρώτα του έργα, αυτοβιογραφικά σε μεγάλο βαθμό.

Ο πόλεμος γυμνός, χωρίς πατριωτικά πλουμίδια, σκιαγραφήθηκε στα «Διηγήματα της Σεβαστούπολης» (1855).

Λίγο μετά ο Τολστόι αφοσιώθηκε στα κτήματά του, γράφοντας παράλληλα τους «Κοζάκους» (1863) και τον «Πολικούσκα» (1863), έκφραση αφενός της γοητείας που του ασκούσε ο χωριάτικος τρόπος ζωής και αφετέρου της αποστροφής του για την αριστοκρατική τάξη πραγμάτων, της οποίας ο καθωσπρεπισμός στηλιτεύτηκε στην «Άννα Καρένινα» (1875-1877).

Στον «Πόλεμο και Ειρήνη» (1865-1869), έργο που βασίστηκε σε ιστορικές μαρτυρίες και ντοκουμέντα, όπως τα επεξεργάστηκε η πολιτική σκέψη του Τολστόι, επιχειρήθηκε η ανατροπή της ιστορικής μυθοπλασίας, η αποκαθήλωση των ηγετικών μορφών και η ανάδειξη του ρόλου των απλών στρατιωτών.

Στα τελευταία έργα του, όπως είναι «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» (1886), «Η σονάτα του Κρόιτσερ» (1887-1889), «Ο Διάβολος» (1889-1890) και η «Ανάσταση» (1899), ο Τολστόι ανέλυσε πτυχές της γνήσιας χριστιανικής αρετής σε αντιδιαστολή με τον τυπικισμό, μια αρετή που εφάρμοσε ζώντας ασκητικά, παρά τις σοβαρές αντιρρήσεις της γυναίκας του και την αποστασιοποίησή του από το οργανωμένο κράτος και την επίσημη Εκκλησία.

Εις τας δυσμάς πλέον του βίου του, αμέτρητοι συμπατριώτες του τον θεωρούσαν πρότυπο και προσπαθούσαν να τον γνωρίσουν από κοντά.

Ο Τολστόι απεβίωσε στις 7 Νοεμβρίου 1910 (20 Νοεμβρίου με το νέο ημερολόγιο), στο Astapovo της ρωσικής επαρχίας Ryazan.

«Πόλεμος και Ειρήνη»

Κανένα ντοκουμέντο, ιστορικό ή καλλιτεχνικό, δε μας δίνει τόσο ζωντανά και τόσο ανάγλυφα τη ζωή, το χαρακτήρα και την ψυχολογία του Ρώσου και του ρωσικού λαού της προεπαναστατικής εποχής όσο το έργο του Λέοντος Τολστόι «Πόλεμος και Ειρήνη».

Η βαθιά και αναλυτική αυτή ανατομία της ατομικής και ομαδικής ψυχής κάνει το βιβλίο να ενδιαφέρει κάθε άνθρωπο οποιουδήποτε γεωγραφικού πλάτους και οποιασδήποτε εποχής.

Έργο που αποτελεί επιβλητικό ορόσημο ζωής και αξεπέραστο πρότυπο τέχνης.

Ένας απέραντος πίνακας της παγκόσμιας ψυχής, όπου αποτυπώνονται οι τιτανικές συγκρούσεις, τα πάθη, οι μικρότητες και το μεγαλείο του ανθρώπου.

Η πλέον μεγαλοφυής μυθιστορηματική σύνθεση, καθρέφτης μιας από τις πιο γόνιμες σε κοινωνικές και θρησκευτικές ζυμώσεις εποχής της ιστορίας και οδηγός της κάθε εποχής.

«Άννα Καρένινα»

Η «Άννα Καρένινα» είναι ένα αριστούργημα που ταξιδεύει από γενιά σε γενιά, μεταφέροντας προβληματισμούς αναλλοίωτους ανά τους αιώνες.

Έργο επικό, με τεράστιο εύρος και βάθος θεμάτων, στο οποίο βρίσκονται σε τέλεια ισορροπία το δράμα, η ηθική και ο φιλοσοφικός στοχασμός.

Πώς πρέπει να ζήσουμε τη ζωή μας όταν οι πλέον προσφιλείς ψευδαισθήσεις μας διαλύονται;

Από ποια πιστεύω πρέπει να πιαστούμε τότε;

Ένα μυθιστόρημα για το νόημα της ζωής και της ευτυχίας.

Ο Τολστόι διδάσκει ότι το αιώνιο λάθος των ανθρώπων είναι να ταυτίζουν την ευτυχία τους με την πραγματοποίηση των πόθων τους.

Την ίδια στιγμή, μέσα από απλά γεγονότα, ο Τολστόι συνθέτει ένα βαθύ και διαχρονικό μυθιστόρημα για τα ακανθώδη ζητήματα της ζωής και της θρησκευτικής πίστης.

Με τις δραματικές αντιπαραθέσεις των χαρακτήρων η «Άννα Καρένινα» ανάγεται σε τέχνη υψηλών προδιαγραφών.

Οι ήρωες και τα θέματα του βιβλίου υπερβαίνουν τα χρονικά και χωρικά όριά τους, καθώς αντιπροσωπεύουν την αέναη πάλη του ανθρώπου να κατανοήσει το μυστήριο της ζωής, ενώ πρέπει να συμφιλιωθεί με την πραγματικότητα του θανάτου.

*Οι ανωτέρω πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Λέοντος Τολστόι προέρχονται από το διαδικτυακό τόπο των Εκδόσεων Γκοβόστη (govostis.gr).