Εκτεθειμένη από τα Cyprus Papers η κυπριακή κυβέρνηση

Στο στόχαστρο της Κομισιόν βρίσκεται για ακόμα μία φορά η Κύπρος αναφορικά με την πολιτική πολιτογράφησης επενδυτών μετά τις αποκαλύψεις του Al Jazeera ότι δεκάδες πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, υπόδικοι, κατάδικοι και άτομα στα οποία επιβλήθηκαν οικονομικές κυρώσεις πολιτογραφήθηκαν τη διετία 2017-19 ως Κύπριοι έναντι επενδύσεων 2,5 εκατ. ευρώ ο καθένας.

Κλείνοντας τον κύκλο των δημοσιευμάτων του υπό τον τίτλο The Cyprus Papers, το Al Jazeera φιλοξένησε στις 27 Αυγούστου δηλώσεις του Ευρωπαίου Επιτρόπου Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς, ο οποίος σημείωσε πως έφτασε η ώρα για ανάληψη νομικής δράσης, εξηγώντας ότι η Κομισιόν εξετάζει το ενδεχόμενο να κινηθεί διαδικασία κατά της Κύπρου για παραβιάσεις του προγράμματος των χρυσών διαβατηρίων.

Τα Cyprus Papers

Οι αποκαλύψεις του Al Jazeera καλύπτουν την περίοδο από τον Νοέμβριο του 2017 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2019, κατά την οποία η Κύπρος φέρεται να χορήγησε 2.351 υπηκοότητες σε επενδυτές, εκ των οποίων 922 Ρώσοι, 482 Κινέζοι και 100 Ουκρανοί. Επενδυτές από χώρες της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου αποτελούν την άλλη μεγάλη ομάδα πολιτογραφηθέντων ως Κυπρίων της περιόδου, ενώ στον κατάλογο φιγουράρουν ακόμα 37 Ινδοί, 35 Νοτιοαφρικανοί και 34 Αμερικανοί πολίτες.

Από τους 2.351 πολιτογραφηθέντες επενδυτές της Κύπρου της διετίας 2017-19, στα Cyprus Papers καταγράφονται λεπτομέρειες για 119, εκ των οποίων οι 59 είναι πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, και άρα υψηλού κινδύνου, για νομιμοποίηση εσόδων από πράξεις διαφθοράς. Ακόμα, από τους 119 πολιτογραφηθέντες επενδυτές της Κύπρου, 12 αντιμετωπίζουν σήμερα οικονομικές κυρώσεις (είτε οι ίδιοι είτε οι εταιρείες στις οποίες συμμετέχουν) και 24 ήταν είτε υπόδικοι είτε καταζητούμενοι κατά την έγκριση των αιτήσεών τους.

Τουρκικό δάκτυλο βλέπει η Λευκωσία

Ενώπιον των ευρημάτων του Al Jazeera, πριν ακόμα τη δημοσιοποίηση της πλήρους λίστας των 119 πολιτογραφηθέντων επενδυτών, η κυπριακή κυβέρνηση έστησε την υπερασπιστική της γραμμή επιτιθέμενη στο αραβικό δίκτυο. Ο ισχυρισμός της Κυπριακής κυβέρνησης, είναι ότι το καταρινό Al Jazeera επιχειρεί να υποσκάψει την αξιοπιστία της Κύπρου λόγω των καλών σχέσεων του Κατάρ με την Τουρκία μετερχόμενο προπαγανδιστικών πρακτικών.

Η θέση αυτή αποτυπώθηκε και στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στις 26 Αυγούστου στο προεδρικό μέγαρο ο υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής, ο οποίος κατηγόρησε το Al Jazeera ότι επιχειρεί «να πλήξει με διαστρεβλωμένες και παραπλανητικές πληροφορίες την Κυπριακή Δημοκρατία».

Ο Κύπριος ΥΠΕΣ άφησε επίσης αιχμές για τη χρονική συγκυρία της δημοσιοποίησης της έρευνας, λέγοντας ότι αυτή δημοσιοποιείται «την ώρα που η χώρα μας απειλείται με στοχευμένη και οργανωμένη δημογραφική αλλοίωση με κατευθυνόμενες μεταναστευτικές ροές» από ένα δίκτυο που εδρεύει «σε μια χώρα, η οποία είναι γνωστή για τις φιλοτουρκικές της θέσεις. Ο Κύπριος υπουργός έβαλε στο στόχαστρο και τη διαρροή των εγγράφων λέγοντας πως «όποιος αφήνει να διαρρεύσουν κρατικά διαβαθμισμένα έγγραφα και δη σε ξένα καθοδηγούμενα κέντρα, δεν περιβάλλεται τον μανδύα του προασπιστή του δημοσίου συμφέροντος της πατρίδας του».

Επί της ουσίας πάντως ο υπουργός δεν έδωσε επαρκείς εξηγήσεις για τις προβληματικές περιπτώσεις επικαλούμενος την ανάγκη προστασίας των προσωπικών δεδομένων, γεγονός που σχολιάστηκε αρνητικά από την πλειοψηφία των κυπριακών ΜΜΕ. Μιλώντας γενικά για προβληματικές περιπτώσεις που ενδεχομένως να πολιτογραφήθηκαν, τις απέδωσε σε κενά του κυπριακού προγράμματος, τα οποία διορθώθηκαν το 2019 με την αυστηροποίηση των κριτηρίων.

Σάλος στο εσωτερικό

Η προσπάθεια της κυπριακής κυβέρνησης να μετατοπίσει το ζήτημα στα κίνητρα του Al Jazeera και στη διαρροή των περίπου 1.400 εγγράφων που συνιστούν τα Cyprus Papers, επέφερε την αντίδραση των πολιτικών κομμάτων, τα οποία ζητούν διερεύνηση των υποθέσεων και λογοδοσία. Κατηγορώντας την κυβέρνηση Αναστασιάδη ότι μετέτρεψε το πρόγραμμα σε βιομηχανία πώλησης υπηκοοτήτων και σε φαγοπότι για λίγους, το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, ΑΚΕΛ, σημείωσε ότι στους λίγους  που επωφελήθηκαν από το πρόγραμμα πώλησης διαβατηρίων, περιλαμβάνεται και το πρώην δικηγορικό γραφείο του Προέδρου (και σήμερα των θυγατέρων του Προέδρου).

Οι καταγγελίες του ΑΚΕΛ σχετίζονται με το γεγονός ότι το πρώην δικηγορικό γραφείο του Προέδρου Αναστασιάδη είναι ένα εξ αυτών, που μέχρι το 2018 είχαν εξυπηρετήσει σημαντικό αριθμό αιτήσεων πολιτογράφησης, καθώς και με το γεγονός ότι έτερο μέλος της οικογένειας του Προέδρου δραστηριοποιείται στον τομέα της ανάπτυξης πολυτελών ακινήτων που απευθύνονται σε ξένους επενδυτές.

Στο στόχαστρο των Βρυξελλών

Τη θέση της Λευκωσίας περί προπαγάνδας σχετικά με τη δημοσιοποίηση των Cyprus Papers δεν συμμερίζεται πάντως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στις χθεσινές δηλώσεις του στον Al Jazeera ο Επίτροπος Δικαιοσύνης της ΕΕ Ντίντιερ Ρέιντερς ανέφερε ενδεικτικά ότι περιμένει να δει πώς η κυπριακή δικαιοσύνη θα επιληφθεί της κατάστασης. Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν έχει εκφράσει και κατά το παρελθόν την ανησυχία της για τα επενδυτικά προγράμματα της Κύπρου, της Μάλτας και της Βουλγαρίας, με αποκορύφωμα την έκθεση της τότε Επιτρόπου Δικαιοσύνης Βέρας Γιούροβα, τον Ιανουάριο του 2019, με την προειδοποίηση για τους κινδύνους των προγραμμάτων αυτών. Στα Cyprus Papers αντέδρασαν και μέλη της Ευρωβουλής.

Ο Γερμανός ευρωβουλευτής Σβεν Γκίγκολντ ζήτησε από την Κομισιόν να θέσει την Κύπρο ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου κάνοντας λόγο για κίνδυνο στην ασφάλεια της Ευρώπης από το επενδυτικό της πρόγραμμα. Ανησυχία εξέφρασε και ο επικεφαλής των Φιλελευθέρων Γκι Βερχόφσταντ αλλά και η Ολλανδή ευρωβουλευτής Σόφι ιντ Βελντ.

Λουκιανός Λυρίτσας, Λευκωσία