Γιατί έγινε αχίλλειος πτέρνα η οικονομία για τον Ερντογάν

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ψήφος εμπιστοσύνης, όταν ξένοι επενδυτές τοποθετούν τα χρήματά τους, σε μια χώρα και σε μια κυβέρνηση. Αυτό δεν γίνεται πια στην Τουρκία. Οι διεθνείς χρηματοδότες άρχισαν να αποσύρονται μετά τη νομισματική κρίση του 2018 που ξεκίνησε με την κόντρα Αγκυρας και Ουάσιγκτον, με τη έξοδό τους να επιταχύνεται ραγδαία τους τελευταίους μήνες.  Πλέον σήμερα πολύ μικρός αριθμός ξένων κεφαλαίων επενδύονται στη χώρα και αντίστοιχα μικρό είναι το ενδιαφέρον για αγορές των ομολόγων της. Οι ίδιοι οι πολίτες της Τουρκίας έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στο εθνικό τους νόμισμα και αναζητούν διακαώς συνάλλαγμα, στρεφόμενοι μαζικά στις αγορές χρυσού παρά το γεγονός ότι οι τιμές είναι στα ύψη.

Παρά τη συνέχεια της εξωτερικής και γεωπολιτικής στρατηγικής που εμφανίζει η τουρκική κυβέρνηση, η οποία βέβαια διαμορφώνεται ιδιαίτερα επιθετική και απειλητική, είναι φανερό ότι πλέον οι αγορές δεν πιστεύουν το αφήγημα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι η οικονομία πάει καλά.

Με τη λίρα σε ιστορικά χαμηλά έναντι του αμερικανικού και άλλων νομισμάτων, με τον πληθωρισμό να τρέχει με διψήφια ποσοστά και την ικανότητα εξυπηρέτησης χρεών από επιχειρήσεις και νοικοκυριά συνεχώς να μειώνεται, είναι εμφανές ότι η οικονομία δεν είναι το δυνατό σημείο του σουλτάνου. Εάν προστεθεί και το καίριο πλήγμα που έχουν δεχθεί ο τουρισμός και οι εξαγωγές από την πανδημία, είναι φανερό ότι οι οικονομικές προκλήσεις για την Τουρκία μεγαλώνουν πολύ περισσότερο από αυτές στις περισσότερες άλλες αναπτυσσόμενες και ανεπτυγμένες χώρες.

Στριμωγμένος

Με την Τουρκία να είναι στριμωγμένη οικονομικά ο πανίσχυρος πρόεδρός της επιδιώκει να στρέψει αλλού την προσοχή του εγχώριου κοινού. Υπόσχεται μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα και ακολουθεί σταθερά επεκτατική πολιτική κατά των γειτόνων του όπως είναι η Ελλάδα, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό κοκτέιλ κινδύνων.

Εκείνο που κάνει τον σουλτάνο ακόμη πιο απειλητικό για τους γείτονές του και όχι μόνο, είναι ότι έπειτα από πολλά χρόνια στην εξουσία βλέπει ότι τώρα τα οικονομικά προβλήματα που αφορούν την καθημερινότητα του λαού της γείτονος οδηγούν σε μείωση της δημοτικότητάς του στο εσωτερικό. Η δημοτικότητα συνδέεται άμεσα με την πορεία της οικονομίας και η χώρα είναι στο κατώφλι μιας δυνητικά καταστροφικής ύφεσης, σε μια αναπτυσσόμενη οικονομία όπως είναι η τουρκική που έχει συνηθίσει σε αρκετά ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Τα στοιχεία δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος και την κατάρρευση του οικονομικού αφηγήματος της Αγκυρας. Το χρέος των νοικοκυριών έχει αυξηθεί κατά 25% μέσα σε λίγους μόνο μήνες φτάνοντας τα 100 δισ. δολάρια. Οι επιχειρήσεις έχουν μεγάλα δάνεια πολλά από τα οποία αποτιμώνται σε δολάρια με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί πολύ το κόστος εξυπηρέτησής τους. Τα μέτρα της κυβέρνησης στην Αγκυρα για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων κατά την πανδημία σε συνδυασμό με τη βουτιά της λίρας εκτόξευσαν τον πληθωρισμό στα επίπεδα του 12%. Η ύφεση αναμένεται να φτάσει φέτος το 4%, ποσοστό αρκετά υψηλό για αναπτυσσόμενη οικονομία. Η ανεργία διαμορφώνεται λίγο πιο κάτω από το 13%, μόνο επειδή έχουν απαγορευτεί οι απολύσεις. Η λίρα, το εθνικό νόμισμα της Τουρκίας, έχει βουλιάξει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα εντείνοντας όλα τα παραπάνω προβλήματα με την κεντρική τράπεζα που ελέγχεται πλήρως από τον Ερντογάν να αρνείται πεισματικά να αυξήσει τα επιτόκια για πολιτικούς λόγους. Και οι εξαγωγές και ο τουρισμός έχουν μειωθεί σημαντικά. Πλέον το βασικό εξαγωγικό προϊόν της Τουρκίας είναι ο επεκτατισμός.