Έμπρακτη αποκλιμάκωση ή κυρώσεις είναι το μήνυμα που στέλνει η Ευρωπαϊκή Ένωση προς την Άγκυρα και ζητά να σταματήσει τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, με τις επόμενες δύο – τρεις εβδομάδες να θεωρούνται ιδιαίτερα κρίσιμες για την έκβαση των εξελίξεων στην περιοχή και το διπλωματικό παρασκήνιο να οργιάζει.

Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τους Ευρωπαίους ήταν το μπαράζ εμπρηστικών δηλώσεων εκ μέρους της τουρκικής ηγεσίας -το οποίο συνεχίζεται με ασυνήθιστα ταχείς ρυθμούς- με αποκορύφωμα τις πρωτοφανείς ύβρεις που εξαπέλυσε την Κυριακή ο Ερντογάν κατά του έλληνα πρωθυπουργού και του γάλλου προέδρου.

Η Τουρκία, παρά τη διαμεσολάβηση της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, όχι μόνο δεν φαίνεται να συνετίζεται και να συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της έντασης, αντίθετα -ακολουθώντας κατά γράμμα τις μαξιμαλιστικές βλέψεις του ηγέτης της και των υπουργών του- δεν διστάζει να κουνήσει ακόμη μια φορά το δάκτυλο, αποτυπώνοντας με τον καλύτερο τρόπο πως είτε έχει διαλέξει ένα δρόμο χωρίς επιστροφή είτε όλα εντάσσονται σε ένα ανατολίτικο παζάρι που ξέρει καλά.

Στο πλαίσιο αυτό, δεν διστάζει μάλιστα να βγάζει βιαστικά συμπεράσματα και να υιοθετεί ανυπόστατους ισχυρισμούς περί έκτακτης μεταφοράς στρατιωτών στο Καστελόριζο, επιχειρώντας να επιρρίψει τις όποιες ευθύνες σε περίπτωση ναυαγίου των συνομιλιών στη χώρα μας. Κάτι άλλωστε που έκανε και το προηγούμενο διάστημα χρησιμοποιώντας ως πρόφαση τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για ΑΟΖ προκειμένου να μην καθίσει στο τραπέζι των συζητήσεων.

Στόχος των Ευρωπαίων πάντως -οι οποίοι τις τελευταίες ημέρες εμφανίζονται αρκετά πιο ενεργοί και με άμεσα αντανακλαστικά απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις- είναι να επικρατήσει σύνεση εκ μέρους της Τουρκίας, να πάψουν τα πολεμικά παιχνίδια και να ανακοινωθεί ημερομηνία έναρξης των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας πριν τις 24-25 Σεπτεμβρίου που συνεδριάζει η Σύνοδος Κορυφής. Εάν δεν υπάρξει αποκλιμάκωση και διάθεση για διάλογο μέχρι τότε, οι κυρώσεις που είναι στο τραπέζι, και οι οποίες θα πονέσουν την τουρκική οικονομία, αποτελούν μονόδρομο για τους «27».

Η Αθήνα έχει διαμηνύσει πως δεν θα δεχθεί παράνομα τετελεσμένα εκ μέρους της Άγκυρας ώστε μετά να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου και συνεχίζει να κινείται δραστήρια προκειμένου να μην χαθεί το θετικό momentum από τις πρόσφατες διπλωματικές επιτυχίες.

Μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής όμως, μόνο απαρατήρητη δεν μπορεί να περάσει ακόμη μια επίδειξη ισχύος από τη Γαλλία, και ταυτόχρονα μήνυμα στην Άγκυρα, με την επιστροφή του αεροπλανοφόρου Σαρλ Ντε Γκολ στην Ανατολική Μεσόγειο, συνοδευόμενο από άγνωστο αριθμό πλοίων και υποβρυχίων του γαλλικού πολεμικού ναυτικού. Εξέλιξη μάλιστα που έρχεται λίγες ημέρες μετά τις δηλώσεις του Εμμανουέλ Μακρόν πως «η Τουρκία καταλαβαίνει μόνο από πράξεις».

Αμετανόητος Ερντογάν και νέα NAVTEX

Ο «σουλτάνος» πάντως στην παρούσα φάση εμφανίζεται αμετανόητος. Απειλεί μέσω του Μεβλούτ Τσαβούσογλου ότι θα παρατείνει τις έρευνες για 90 μέρες στην Ανατολική Μεσόγειο, αν και αποφεύγει να οριοθετήσει τις θαλάσσιες περιοχές, ενώ εξαπολύει προσωπικές επιθέσεις κατά Μητσοτάκη και Μακρόν.

Δεν διστάζει, δε, να χρησιμοποιεί πολεμικές ιαχές σε μια προσπάθεια να εισακουστεί στο εσωτερικό της χώρας του. Ο Ερντογάν απείλησε τους «εχθρούς» (Ελλάδα, Γαλλία) ότι η Τουρκία θα απαντήσει από ξηρά, αέρα και θάλασσα. «Να δούμε πως θα αντιδράσει ο ελληνικός λαός όταν θα του πέσει στο κεφάλι αυτό που έρχεται, εξαιτίας των ανίκανων και φιλόδοξων ηγετών του» δήλωσε. «Να δούμε πως θα αντιδράσει και ο γαλλικός λαός με όσα θα του συμβούν λόγω των ανίκανων και φιλόδοξων ηγετών του» πρόσθεσε.

Μάλιστα, το βράδυ της Δευτέρας, σε ομιλία του στην Κερασούντα δυναμίτισε ακόμη περισσότερο την ένταση που υπάρχει στην Ανατολική Μεσόγειο κάνοντας λόγο για πειρατείες και ληστείες σε Αιγαίο και Μεσόγειο.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Anadolu, ο τούρκος πρόεδρος υποστήριξε πως «η χώρα μας έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή και κανένας δεν θα μπορέσει να την εγκλωβίσει στον κόλπο της Αττάλειας». Ακόμη, τόνισε πως η Τουρκία δεν θα επιτρέψει την πειρατεία και την ληστεία στην Μεσόγειο και το Αιγαίο.

Σε ό,τι αφορά στο Oruc Reis διεμήνυσε πως συνεχίζει τις σεισμικές ερευνητικές του δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο με αποφασιστικότητα και εξέφρασε την ελπίδα να λάβει και άλλα ευχάριστα νέα.

Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία εξέδωσε αργά το βράδυ νέα Navtex για σεισμικές έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, νοτίως του Καστελόριζου.

Η νέα αγγελία προς του ναυτιλλομένους, που αφορά το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis και τα συνοδευτικά πλοία Ataman και Cengiz Han, έχει ισχύ μέχρι τις 12 Σεπτεμβρίου.

Προθεσμία από την ΕΕ και αυστηρό μήνυμα

Σε διπλωματικό επίπεδο έντονη είναι η κινητικότητα που παρουσιάζεται τις τελευταίες ώρες, στον απόηχο των τουρκικών εμπρηστικών δηλώσεων.

Το βράδυ της Κυριακής, τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, είχε χθες ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Κομισιόν, ο Ζοζέπ Μπορέλ ενημέρωσε τον τούρκο υπουργό για τις αποφάσεις που έλαβαν οι υπουργοί Εξωτερικών την Παρασκευή για την Ανατολική Μεσόγειο και την Τουρκία.

Για την προθεσμία δηλαδή ενός μήνα στην Τουρκία προκειμένου να αποκλιμακώσει την κατάσταση. Αν δεν το πράξει, οι ηγέτες που θα συναντηθούν στη Σύνοδο Κορυφής στις 24 Σεπτεμβρίου αναμένεται να αποφασίσουν σειρά κυρώσεων σε βάρος της Άγκυρας, που θα οδηγήσουν ακόμη και σε οικονομικές κυρώσεις, κάτι που ο πρόεδρος Ερντογάν απεύχεται.

Πάντως, θεωρείται σίγουρο ότι ο Ζοζέπ Μπορέλ θα πίεσε τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου και για την επανέναρξη του διαλόγου, κάτι που θέλει διακαώς η Κομισιόν, το Βερολίνο και οι άλλες πρωτεύουσες.

Η γεμάτη ένταση κατάσταση εξακολουθεί να ανησυχεί τις Βρυξέλλες που παρακολουθούν από κοντά και πιέζουν όσο μπορούν. Όπως ανέφερε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «η ΕΕ αναμένει από την Τουρκία να βρει μια ειρηνική λύση στις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς οι ενέργειες της Άγκυρας προκαλούν ανησυχία σε ολόκληρη την ΕΕ».

Ακόμη κάλεσε την Τουρκία να προχωρήσει σε διάλογο αντί των μονομερών ενεργειών που κλιμακώνουν τις εντάσεις.

Συνάντηση Μισέλ – Μέρκελ και επικοινωνία Δένδια – Μπορέλ

Την ίδια στιγμή, συνάντηση με την Άνγγελα Μέρκελ είχε στο Βερολίνο ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, με θέμα συζήτησης μεταξύ άλλων την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ανέφερε στο Twitter: «Πίσω στο Βερολίνο με την Άνγκελα Μέρκελ για να συζητήσουμε το δρόμο για μια πιο ισχυρή ευρωπαϊκή δράση. Η Ευρώπη πρέπει να βγει από τις σημερινές προκλήσεις με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα — να ανανεώσουμε τις οικονομίες μας και να μειώσουμε τις συνέπειες της COVID-19. Η Ευρώπη πρέπει να ενδυναμώσει το ρόλο της στην παγκόσμια σκηνή για να προωθήσει τις αξίες και τα συμφέροντά της. Επίσης, συζητήσαμε την κατάσταση στη Λευκορωσία, την Ανατολική Μεσόγειο, την Αφρική και την Κίνα».

Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον ύπατο εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ.

Η συνομιλία πραγματοποιήθηκε σε συνέχεια του άτυπου Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (Gymnich) που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Βερολίνο και στο επίκεντρό της βρέθηκε η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αναλαμβάνει δράση η Γαλλία

Όσο πάντως η Ευρωπαϊκή Ένωση τηρεί στάση αναμονής απέναντι στην Τουρκία, το Παρίσι δείχνει τα δόντια του και προχωρά σε νέα ενίσχυση του στόλου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, κάνοντας πράξη τις σκληρές δηλώσεις του Εμανουέλ Μακρόν κατά της Άγκυρας.

Ειδικότερα, η ναυαρχίδα του Γαλλικού στόλου, το αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle συνοδευόμενο από άγνωστο αριθμό πλοίων και υποβρυχίων του γαλλικού πολεμικού ναυτικού αναμένεται να καταπλεύσει άμεσα στην Ανατολική Μεσόγειο, σύμφωνα με δημοσιεύματα γαλλικών μέσων ενημέρωσης τα οποία επικαλούνται σχετική πληροφόρηση από το γαλλικό υπουργείο Αμύνης.

Το «κόσμημα» στο στέμμα του γαλλικού ναυτικού καταπλέει στη Μεσόγειο σε μια «μη προσδιορισμένη αποστολή», σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, όπως του γαλλικού lemarin.ouest-france.fr.

Όντας το σημαντικότερο στρατηγικό όπλο της Γαλλίας, δεν έχουν ανακοινωθεί για λόγους ασφαλείας περισσότερες λεπτομέρειες, όπως όμως επισημαίνουν στρατιωτικοί αναλυτές, ο απόπλους από τo ναύσταθμο της Toulon γίνεται με το αεροπλανοφόρο σε «ετοιμότητα μάχης», δηλαδή με πλήρες πολεμικό φορτίο το οποίο περιλαμβάνει πλήθος μαχητικών αεροσκαφών Rafale, ιπτάμενα ραντάρ και στρατηγικό οπλισμό πυραύλων μέγιστης ακτίνας δράσης, αντι-υποβρυχιακό οπλοστάσιο καθώς και τα εξελιγμένα ηλεκτρονικά συστήματα εντοπισμού, στόχευσης και ηλεκτρονικών παρεμβολών που έχει αναπτύξει η γαλλική πολεμική βιομηχανία με το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό πως δεν υπάρχουν μέσα αντίμετρων στη διάθεση καμίας άλλης χώρας.

Ξεκάθαρο μήνυμα στήριξης στην Αθήνα έστειλε και ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν Ιβ Λε Ντριάν, μπροστά στον γερμανό ομόλογό του επισημαίνοντας πως η παραβίαση του θαλάσσιου χώρου ευρωπαϊκής χώρας από την Τουρκία είναι «απολύτως απαράδεκτη», ενώ τόνισε χαρακτηριστικά: «Θα ήταν σοβαρό σφάλμα να αφήσουμε την ασφάλειά μας στη Μεσόγειο στα χέρια άλλων».

«Η Ευρώπη βρίσκεται σε σταυροδρόμι, σε έναν ολοένα και σκληρότερο κόσμο που ανασυντίθεται, υπό την επήρεια ξεκάθαρων παιχνιδιών εξουσίας και συστηματικής διάλυσης των πολυμερών πλαισίων. Η Ευρώπη οφείλει επιτέλους να αφήσει πίσω της την εποχή της αθωότητας και της αφέλειας και να διαμορφώσει το δικό της πεπρωμένο. Ειδάλλως, άλλες δυνάμεις θα το διαμορφώσουν αντ’ αυτής» σημείωσε.

«Είναι η μεγάλη αποκάλυψη του 2020. Το έτος αυτό διέλυσε ορισμένες ψευδαισθήσεις: Είμαστε πλέον αναγκασμένοι να δράσουμε. Τούτη η συνειδητοποίηση είτε έχει ήδη γίνει είτε λαμβάνει χώρα τώρα. Όλοι οι Ευρωπαίοι πρέπει να συμμετάσχουν σε ένα φιλόδοξο σχέδιο» προσέθεσε, ενώ υπογράμμισε τη σημασία της υπεράσπισης της ευρωπαϊκής ασφάλειας και της αντίληψης του στρατηγικού μας περιβάλλοντος.

Ο γάλλος υπουργός αναφέρθηκε στις εξελίξεις του Αυγούστου, που ήταν -όπως τόνισε- πυκνές, «ίσως μάλιστα σε υπερβολικό βαθμό». «Όταν ένας από εμάς βρίσκεται αντιμέτωπος με μια πολιτική τετελεσμένου γεγονότος, μια πολιτική επιθετική και αδικαιολόγητη, οφείλουμε να απαντήσουμε συλλογικά, διότι πρόκειται για μια απειλή ενάντια στην κυριαρχία και στα συμφέροντα της Ένωσης» επισήμανε αναφερόμενος στην ανατολική Μεσόγειο και την Τουρκία «που παραβιάζει το θαλάσσιο χώρο κράτους – μέλους της ΕΕ».

«Η ΕΕ είναι έτοιμη για διάλογο. Είναι όμως εξίσου έτοιμη να εκφραστεί με κατηγορηματικό τρόπο, μέσω κυρώσεων, εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο» ανέφερε και προσέθεσε πως αυτό άλλωστε αποφασίστηκε στην άτυπη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών στο Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα.

«Κινητοποιούμε όλα τα διαθέσιμα διπλωματικά και επιχειρησιακά μέσα, αποσκοπώντας στη δημιουργία συνθηκών που θα επιτρέψουν έναν εποικοδομητικό διάλογο με την Άγκυρα. Και στο ζήτημα αυτό, υπάρχει σύγκλιση απόψεων μεταξύ του προέδρου Μακρόν και της καγκελάριου Μέρκελ, ήτοι μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Ο στόχος μας είναι μόνιμος και διπλός: Σταθερότητα και κυριαρχία» είπε ο κ. Λε Ντριάν.

Headlines