Πύλη των Λεόντων: Η ιστορία της επιβλητικής εισόδου στις Μυκήνες που κινδύνευσε από τη φωτιά

Αποτροπιασμό προκαλούν οι εικόνες από την κατάσταση του αρχαιολογικού χώρου των Μυκηνών μετά τη φωτιά που ξέσπασε την Κυριακή.

Το μέγεθος της επίπτωσης της πυρκαγιάς στον αρχαιολογικό χώρο δεν είναι γνωστό, καθώς θα χρειαστούν εκτιμήσεις από επιστήμονες και αρχαιολόγους.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι εικόνες είναι ντροπιαστικές με την μαυρισμένη Πύλη των Λεόντων να κάνει τον γύρο του κόσμου.

Η Πύλη των Λεόντων

Η Πύλη των Λεόντων είναι η κύρια είσοδος της ακρόπολης των Μυκηνών και κατασκευάστηκε περίπου το 1250 π.Χ. Πήρε το όνομά της από την περίφημη ανάγλυφη παράσταση των δύο λιονταριών που υπάρχει πάνω από την είσοδο.

Πρόκειται για το μοναδικό εναπομείναν μνημείο της μυκηναϊκής γλυπτικής, καθώς και το μεγαλύτερο γλυπτό του προϊστορικού Αιγαίου. Άλλο ένα μοναδικό στοιχείο που έχει αυτή η πύλη είναι ότι πρόκειται για το μόνο μνημείο από την Εποχή του Χαλκού στην Ελλάδα που έχει εικονογραφικό μοτίβο και επιβίωσε χωρίς να θαφτεί κάτω από το έδαφος.

Περιγραφές της Πύλης των Λεόντων υπάρχουν ήδη από την κλασική εποχή στα έργα του Παυσανία και του Στράβωνα.

Η είσοδος στην ακρόπολη των Μυκηνών

Το μεγαλύτερο μέρος του τείχους γύρω από τις Μυκήνες, συμπεριλαμβανομένης και της Πύλης των Λεόντων, χτίστηκε κατά τη δεύτερη επέκταση της πολιτεία κατά την ύστερη ελληνιστική περίοδο (τον 13ο αιώνα π.Χ.).

Μετά την επέκταση αυτή της ακρόπολης των Μυκηνών, υπήρχαν δύο είσοδοι στην πολιτεία.

Η κεντρική είσοδος ανασχεδιάστηκε, με τη δημιουργία του υπέροχο ανάγλυφο με τα δύο λιοντάρια.

Ακριβώς μετά την πύλη βρισκόταν μια σκεπασμένη αυλή με μικρό θάλαμο που λειτουργούσε πιθανόν ως φυλάκιο. Ο Ταφικός Περίβολος Α’, που εκείνη την εποχή ήταν μνημείο προς τιμήν των παλαιών Μυκηναίων ηγεμόνων βρίσκονταν νοτιοανατολικά της Πύλης, και δεξιά της κύριας εισόδου που οδηγεί στο παλάτι.

Η κατασκευή

Η Πύλη των Λεόντων είναι μια τεράστια και επιβλητική κατασκευή: έχει πλάτος 3,10 μέτρα και ύψος 2,95 μέτρα. Στο πιο ψηλό της σημείο, στενεύει φτάνοντας τα 2,78 μέτρα.

Στο άνοιγμα υπήρχε διπλή περιστρεφόμενη πόρτα από ξύλο.

Η πύλη καθεαυτή αποτελείται από δύο μεγάλους μονόλιθους και ένα τεράστιο υπέρθυρο. Πάνω από το υπέρθυρο υπάρχει το ανάγλυφο τρίγωνο το οποίο μεταφέρει το κέντρο βάρους στα πλάγια.

Το τρίγωνο αυτό καλύπτεται από τριγωνική πλάκα στην οποία παριστάνεται εραλδική σύνθεση δύο λιονταριών, τα οποία πατούν πάνω σε δύο αμφίκοιλους βωμούς. Ανάμεσα τους υπάρχει κίονας Μινωικού τύπου.

Στην κεφαλή του κίονα αυτού, υπάρχει μια σειρά από τέσσερις δίσκους. Πιθανότατα πάνω από τον κίονα αυτό υπήρχε και κάποιο άλλο γλυπτό ή κάποια κατασκευή, που δεν σώζεται πια.

Τα κεφάλια των λιονταριών δημιουργήθηκαν ξεχωριστά και δυστυχώς δεν σώζονται πια. Πάντως, ήταν φτιαγμένα από διαφορετικό υλικό σε σχέση με την υπόλοιπη πύλη και κοιτούσαν προς τα έξω, προς τους εισερχόμενους στις Μυκήνες.

Η ερμηνεία του ανάγλυφου

Όσον αφορά στην ερμηνεία του παραπάνω ανάγλυφου, πολλές εκδοχές έχουν προταθεί ως σήμερα.

Η πιο επικρατούσα θεωρία είναι ότι πιθανότατα πρόκειται για μια παράσταση θρησκευτικού περιεχομένου. Πρώιμα ευρήματα από την Κνωσό δείχνουν μια θεά η οποία περιβάλλεται από δύο λέαινες.

Δεν είναι γνωστό αν τα λιοντάρια είναι αρσενικά ή θηλυκά, με επιστήμονες να προβάλουν επιχειρήματα και για τις δύο θεωρίες.

Πάντως, η επιβλητική αυτή πύλη συμβολίζει τη δύναμη του βασιλικού οίκου των Μυκηνών. Το μνημείο αυτό με την τέλεια συμμετρία και το νατουραλιστικό του στυλ έχει στόχο να εντυπωσιάσει τον επισκέπτη και να συμβολίσει τη δύναμη και το γόητρο του Μυκηναϊκού ανακτόρου.

Ανασκαφές

Όπως αναφέρεται στην περιγραφή του Παυσανία, η πύλη ήταν ορατή από την αρχαιότητα.

Στη σύγχρονη εποχή, ο ερευνητής Fransesco Grimani αναγνώρισε σωστά την Πύλη των Λεόντων το 1700.

Το 1841 την καθάρισε ο Πιττάκης για λογαριασμό της Ελληνικής Αρχαιολογικής Εταιρείας και το 1876 ο Σλήμαν διενήργησε συστηματική ανασκαφή.

Το 1950 έγιναν μάλιστα και κάποιες αναστηλωτικές εργασίες.