Η κανονικότητα είναι η νέα ουτοπία

Επιστροφή στην κανονικότητα». Το λέγαμε πριν από έναν χρόνο περίπου και μάλλον το λέγαμε για να το πιστέψουμε κι όχι γιατί το πιστεύαμε. Από όλες τις διακηρύξεις που κατά καιρούς έχουμε ακούσει η «κανονικότητα» έμοιαζε στόχος εφικτός: δεν έχει την πολιτική βαρύτητα και τη δυσκολία της «αλλαγής», δεν κουβαλά την ανάγκη μιας «κάθαρσης» που οδηγεί σε διχαστικές λογικές, δεν εμπεριέχει τη δυσκολία του «εκσυγχρονισμού», δεν είναι «καν μια δέσμευση που έγινε πράξη». Ενα καλοκαίρι πριν η «κανονικότητα» είχε περιεχόμενο απλούστατο: ήταν η επιστροφή στη λογική των απλών λύσεων, το τέλος των υπερβολών, η ήρεμη και προγραμματισμένη διακυβέρνηση. Σήμερα η κανονικότητα μοιάζει να είναι απλά η νέα ουτοπία.

Δεν είμαστε μια κανονική χώρα και δεν ξέρω αν τέτοια ποτέ θα γίνουμε: αυτό είναι το συμπέρασμα που βγάζει κανείς κοιτώντας αυτά που συνέβησαν στο καλοκαίρι που φεύγει. Δείτε π.χ. τι συμβαίνει με το άνοιγμα των σχολείων. Σε μια κανονική χώρα οι άνθρωποι μαθαίνουν να ζουν με τον ιό και όχι να συμπεριφέρονται σαν ιός να μην έχει υπάρξει ποτέ, δηλαδή προβληματίζονται τι θα γίνει με τα σχολεία, όχι είκοσι μέρες πριν αυτά ανοίξουν αλλά από τη στιγμή που η προηγούμενη χρονιά ολοκληρώθηκε (όπως ολοκληρώθηκε). Σε μια κανονική χώρα το υπουργείο Παιδείας καταγράφει νωρίς τις ανάγκες για νέες αίθουσες και διδακτικό προσωπικό και ψάχνει τρόπους ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα.

Σε μια κανονική χώρα όλοι ξέρουν μήνες πριν πότε θα ανοίξουν τα σχολεία και δεν περιμένουν να ορίσουν την ημερομηνία οι λοιμωξιολόγοι: καλό είναι το «βλέποντας και κάνοντας» αλλά όχι λύση για όλα. Σε μια κανονική χώρα κανείς πατέρας και καμία μάνα δεν συζητά σοβαρά το κόστος της μάσκας – ούτε περιμένει από το κράτος να το καλύψει: κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να πάει το παιδί του σχολείο χωρίς να μπει σε κινδύνους.

Σε μια κανονική χώρα οι γονείς ζητάνε από τους δασκάλους να μάθουν στα παιδιά να ζουν με τη μάσκα – ο βασικός σκοπός των δασκάλων πρέπει να είναι να κάνουν στα παιδιά μαθήματα ζωής. Σε μια κανονική χώρα οι δάσκαλοι που κάνουν πορείες ζητώντας από το κράτος μέτρα για την αντιμετώπιση του Covid-19, φοράνε μάσκες οι ίδιοι όταν διαδηλώνουν: εδώ απλά θέλανε να κλείσουν την οδό Σταδίου λες κι ο ιός περνά από εκεί για να πάει στα σχολεία.

Σε μια κανονική χώρα η υπουργός Παιδείας ρωτά τον Πρωθυπουργό αν το κράτος θα καλύψει το κόστος της μάσκας, ώστε να μη λέει άλλα τη μία μέρα και άλλα την άλλη. Σε μια κανονική χώρα ο πρώην υπουργός Παιδείας, που πλέον κάνει αντιπολίτευση, συμπεριφέρεται σαν σοβαρός κριτής, παρεμβαίνει με προτάσεις, υπογραμμίζει τα λάθη και δεν κάνει tweet με βλακώδες χιούμορ για δήθεν στερεότυπα που αφορούν τις γυναίκες που δεν ξέρουν αριθμητική. Σε μια κανονική χώρα η αντιπολίτευση δεν κινδυνολογεί για τον ιό λέγοντας πως «αυτοί που κυβερνάνε ανοίγουν τα σχολεία, όπως έκαναν και με τον τουρισμό, δηλαδή χωρίς σχέδιο».

Χρησιμοποίησα το παράδειγμα των σχολείων γιατί το άνοιγμά τους είναι κάτι επίκαιρο: θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω άλλα πολλά ανάλογα. Η κανονικότητα που τόσο δηλώνουμε πως έχουμε ανάγκη δεν θα έρθει ποτέ αν δεν ομονοήσουμε σε κάποια ελάχιστα και σημαντικά. Οσο θεωρούμε το κράτος ένα τσιφλίκι που οφείλουμε να λεηλατήσουμε με κάθε τρόπο, κανονικότητα δεν θα υπάρξει.

Οσο αντιπολίτευση σημαίνει να ελπίζεις πως η πανδημία θα σου επιτρέψει να εισπράξεις ψήφους, η κανονικότητα είναι μακρινό όνειρο. Οσο η διακυβέρνηση εξακολουθεί να λαμβάνει στα υπόψη της την επικοινωνία, η κανονικότητα θα μείνει ένα είδος ψευδαίσθησης. Και με προβληματίζει πολύ ότι αυτό το είδος της βεβαιότητας ότι η κανονικότητα αργεί, το απέκτησα καλοκαιριάτικα, δηλαδή την εποχή που ακόμα και οι ψευδαισθήσεις έχουν κάτι το κανονικό…