Καθαρό ευρωπαϊκό μήνυμα προς Τουρκία μετά τις αλλεπάλληλες προκλήσεις – Τα σενάρια κλιμάκωσης εξετάζει η Αθήνα

Μετά την κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας, με τις πολεμικές ιαχές του τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, τα προβοκατόρικα δημοσιεύματα για κίνηση τεθωρακισμένων στον Έβρο και τις αλλεπάλληλες NAVTEX που επιτρέπουν στο Oruc Reis και τα πολεμικά σκάφη της Τουρκίας να περιφέρονται στα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, την Κυριακή, πολλοί παράγοντες της ΕΕ θέλησαν να στείλουν ένα ξεκάθαρο και αυστηρό μήνυμα προς την Αγκυρα για την ανάγκη αποκλιμάκωσης της έντασης, προτάσσοντας το ενδεχόμενο κυρώσεων.

Την ίδια ώρα η Αθήνα συνεχίζει να έχει στραμμένο το βλέμμα μετά τις 12 Σεπτεμβρίου και στα ενδεχόμενα σενάρια κλιμάκωσης των τουρκικών δραστηριοτήτων σε απόσταση αναπνοής από το Καστελλόριζο, λίγο πριν από την προγραμματισμένη για τις 24 και 25 Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ.

Στο εσωτερικό της χώρας, εν τω μεταξύ, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της GPO για «Τα Νέα Σαββατοκύριακο» φαίνεται πως υπάρχει ανησυχία για το ενδεχόμενο σοβαρού επεισοδίου με την Τουρκία και αμφισβήτησης ότι οι ευρωπαίοι εταίροι θα προχωρήσουν σε οικονομικές κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας.

Τα σενάρια κλιμάκωσης εξετάζει η Αθήνα

Τα σενάρια για το ενδεχόμενο η Αγκυρα να κλιμακώσει τις προκλήσεις της εξετάζει η Αθήνα.

Στο επίκεντρο βρίσκεται το ενδεχόμενο επέκτασης των δραστηριοτήτων του Oruc Reis μια ανάσα από το Καστελλόριζο μετά τις 12 Σεπτεμβρίου και εν όψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ.

Αυτή τη στιγμή το τουρκικό ερευνητικό και τα πολεμικά σκάφη που το συνοδεύουν βρίσκονται σε απόσταση 35 ναυτικών μιλίων από το Καστελλόριζο και τα σενάρια που εξετάζονται σχετίζονται:

• με το ενδεχόμενο επέκτασης των υφιστάμενων NAVTEX βορειότερα, δεσμεύοντας περιοχή που θα περιλαμβάνει μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας μεταξύ 6 και 12 ν. μ. από το Καστελλόριζο
• το ενδεχόμενο έκδοσης αδειών από το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας για έρευνες της ΤΡΑΟ στις περιοχές του τουρκολιβυκού μνημονίου, που θα μπορούσαν να φέρουν τις τουρκικές δυνάμεις ακόμη και έξι μίλια ανατολικά της Ρόδου, της Κάσου, της Καρπάθου και της Κρήτης -περιοχής που εφάπτεται με την περιοχή οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο, κάτι που θα εμπλέξει και το Κάιρο στη διαμάχη
• το ενδεχόμενο μετακίνησης του Oruc Reis σε απόσταση ενδεχομένως ίση ή μικρότερη των έξι μιλίων από το Καστελλόριζο, που θα είναι εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας.

Τι πιστεύει η κοινή γνώμη

Την ίδια ώρα, διλήμματα δημιουργεί και η παρατεινόμενη ένταση στα ελληνοτουρκικά.

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της GPO για «Τα Νέα Σαββατοκύριακο», η ελληνική κοινωνία δείχνει έτοιμη και προτρέπει για διάλογο με τη γείτονα (68,8%), προκειμένου να υπάρξει διπλωματική λύση στη διένεξη, αλλά ταυτόχρονα προετοιμάζεται για ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο (63,7%) και για μια στρατιωτική απάντηση (την αποδέχεται το 49,2% των ερωτηθέντων έναντι 47,1%), εάν οι τουρκικές προκλήσεις φθάσουν στο απροχώρητο.

Ειδικότερα, το 63,7% των ερωτηθέντων θεωρούν πολύ ή αρκετά πιθναό το ενδεχόμενο σοβαρού επεισοδίου με την Τουρκία. Μάλιστα, το 55,1% θεωρεί απίθανο οι ευρωπαίοι εταίροι να προχωρήσουν σε ευρωπαϊκές κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας.

Το τηλεφώνημα του Σαρλ Μισέλ στον Ερντογάν

Την πλήρη αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε Ελλάδα και Κύπρο εξέφρασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε σήμερα με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναφέρει Ευρωπαίος Αξιωματούχος.

Σύμφωνα με τον ίδιο αξιωματούχο, ο Σαρλ Μισέλ τόνισε ότι είναι σημαντικό να υπάρξει αποκλιμάκωση και κάλεσε την Τουρκία να απέχει από δραστηριότητες που αυξάνουν τις εντάσεις.

Παράλληλα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καλεί σε πολυμερή διάσκεψη σημειώνει ότι μέσω του διαλόγου μπορούν να λυθούν οι παρούσες διαμάχες.

Τα παράπονα του Ερντογάν στην Μέρκελ

Στο περιθώριο των πολεμικών ιαχών του που στόχο έχουν τα αυτιά στο εσωτερικό της χώρας του, ο Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε στην Αγκελα Μέρκελ τα παράπονά του για την στάση της Γαλλίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδόθηκαν στο δελτίο του Open, στη διάρκεια της τηλεφωνικής συνομιλίας που είχε η Μέρκελ με τον Ερντογάν συζητήθηκε το θέμα της Ανατολικής Μεσογείου και, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τούρκος πρόεδρος έκανε μεγάλα παράπονα για τη Γαλλία, λέγοντας στη Μέρκελ ότι πρέπει η ίδια να κάνει κάτι προκειμένου η Γαλλία να μην μπλέκεται στα πόδια της Τουρκίας και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ουσιαστικά τη ρώτησε τι δουλειά έχει να κατέβει στην Ανατολική Μεσόγειο το γαλλικό αεροπλανοφόρο «Σαρλ ντε Γκωλ» και με ποιο δικαίωμα η Γαλλία βρίσκεται «μέσα στα πόδια της Τουρκίας».

Η Γερμανίδα καγκελάριος του απάντησε ότι θα επιδιώξει να μιλήσει με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν για να λυθεί το ζήτημα, αλλά και με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη προκειμένου να ξεκινήσουν άμεσα συνομιλίες. Στη συνέχεια, δε, η Μέρκελ υποσχέθηκε στον Ερντογάν ότι θα ξαναμιλήσουν αφότου η ίδια έχει επικοινωνήσει με Μακρόν και Μητσοτάκη.

Σαφές μήνυμα της Γαλλίας

Κατόπιν αυτών, σαφές μήνυμα στην Τουρκία έστειλε ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν-Ιβ Λεντριάν. «Το εύρος των μέτρων που θα ληφθούν εις βάρος της Τουρκίας» αναμένεται να είναι το κύριο θέμα των συζητήσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αργότερα μέσα στον μήνα, όπως δήλωσε σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν-Ιβ Λεντριάν καθώς η Άγκυρα συνεχίζει την προκλητική της συμπεριφορά απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο.

Όπως είπε ο ίδιος, μαζί με τους ομολόγους του από άλλες χώρες της ΕΕ έχουν συζητήσει το θέμα αυτό, ενώ και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Εξωτερική Πολιτική, ο Ζοζέπ Μπορέλ, έχει αναφερθεί στην πιθανότητα επιβολής κυρώσεων στην Άγκυρα αλλά μέχρι στιγμής το Παρίσι δεν έχει καταφέρει να πείσει άλλες χώρες του μπλοκ να υιοθετήσουν και εκείνες την ίδια αυστηρή στάση.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ – ΜΠΕ, ο Λεντριάν κάλεσε τον τούρκο πρόεδρο να ξεκινήσει συνομιλίες για τα σχέδιά του στην Ανατολική Μεσόγειο από τώρα μέχρι την σύγκλιση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου.

«Είναι στο χέρι των Τούρκων να δείξουν ότι αυτό το ζήτημα… μπορεί να συζητηθεί. Αν γίνει αυτό, μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν ενάρετο κύκλο για όλα τα προβλήματα στο τραπέζι» είπε ο Λεντριάν στον ραδιοφωνικό σταθμό France Inter.

Ενώ αρνήθηκε να διευκρινίσει τον τύπο των κυρώσεων που τυχόν να αντιμετωπίσει η Άγκυρα, ο γάλλος υπουργός είπε ότι «υπάρχει μια ολόκληρη σειρά μέτρων».

«Έχουμε πολλές επιλογές και το γνωρίζει εκείνος» σχολίασε αναφερόμενος στον Ερντογάν.

Αλλεπάλληλα μηνύματα από την Αυστρία

Σαφέστατο μήνυμα προς την Άγκυρα, ότι «η Αυστρία θα συνεχίσει να μιλά τελείως ξεκάθαρα, όταν η Τουρκία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και τις αρχές του κράτους δικαίου ή εργαλειοποιεί πρόσφυγες και μετανάστες ως μέσο πίεσης», στέλνει σήμερα ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ.

Με συνέντευξή του στο Αυστριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΡΑ), ο Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ αντικρούει την επίθεση που είχε εξαπολύσει νωρίτερα ο Τούρκος ομόλογός του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, εναντίον του ομοσπονδιακού καγκελάριου της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς.

Παράλληλα, σε χθεσινές συνεντεύξεις του, ο Αυστριακός καγκελάριος είχε καταγγείλει ως «απολύτως ανεπίτρεπτα» τη χρησιμοποίηση από την Τουρκία των μεταναστών ως όπλο κατά της Ευρώπης και την παραβίαση, από μέρους της, του διεθνούς δικαίου απέναντι στην Ελλάδα με γεωτρήσεις σε ελληνικό έδαφος.

Ταυτόχρονα, ο ίδιος καλούσε την Ευρωπαϊκή Ένωση, «να αποκτήσει επιτέλους το θάρρος να αντισταθεί στον Ερντογάν και να μην επιτρέψει στο εξής ούτε την εκμετάλλευση των προσφύγων ως όπλο, ούτε τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου από τον Τούρκο πρόεδρο».

Ο Σεμπάστιαν Κουρτς προειδοποιούσε ότι, «εάν τα δεχόμαστε όλα, εάν δεν είμαστε αλληλέγγυοι με την Ελλάδα, τότε αυτό θα επιτρέψει σε κάποιον σαν τον Ερντογάν να συνεχίζει, και να υπερβαίνει διαρκώς τα όρια, και κάτι τέτοιο είναι σε μεσοπρόθεσμη βάση επικίνδυνο».

Ιταλία: Εν δυνάμει κίνδυνος από την Τουρκία

Ο Ιταλός υπουργός Άμυνας Λορέντσο Γκουερίνι, κατά τη διάρκεια συμμετοχής του σε συζήτηση στο θερινό φεστιβάλ του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος, αναφέρθηκε στη στάση της τουρκικής κυβέρνησης, στην ανατολική Μεσόγειο και ειδικότερα προς την Ελλάδα.

«Η αποφασιστικότητα που δείχνει η Τουρκίας αποτελεί έναν εν δυνάμει κίνδυνο, λόγω της αύξησης της έντασης που μπορεί να προκαλέσει. Τις τελευταίες εβδομάδες είχαμε στιγμές κρίσιμης και ουσιαστικής κορύφωσης της έντασης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, που προκάλεσαν και εντάσεις με τη Γαλλία», τόνισε ο Ιταλός υπουργός άμυνας.

Στην συνέχεια, ο Λορέντσο Γκουερίνι πρόσθεσε: «η συμπεριφορά της Τουρκίας είναι ένα στοιχείο δυσκολίας το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε με διάλογο. Κάτι που πρέπει να κάνει και η Ατλαντική Συμμαχία. Και στο εσωτερικό της, η Ιταλία προσπάθησε να παίξει έναν ισορροπημένο ρόλο. Με στόχο την αναζήτηση της ισορροπίας».

Διπλωματικός πυρετός από την ελληνική πλευρά

Όλα αυτά, με δεδομένη τη ζωτικής σημασίας γαλλική υποστήριξη έναντι της τουρκικής επιθετικότητας, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ποντάρει πολλά στη συνάντηση που θα έχει με τον Εμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι στις 10 Σεπτεμβρίου, πριν από τη σύνοδο των χωρών του Νότου που οργανώνει ο Γάλλος πρόεδρος στην Κορσική.

Στη συνάντηση αυτή οι δύο ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν ολόκληρο το πλαίσιο της κοινής στάσης Ελλάδας και Γαλλίας έναντι της Τουρκίας, με δεδομένο μάλιστα ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιτίθεται ανοικτά πλέον και στο Παρίσι. Πρόθεση του πρωθυπουργού είναι να τονίσει στον Μακρόν την ανάγκη να υπάρξει κοινή γραμμή στην ΕΕ έναντι της αδιάλλακτης στάσης της Τουρκίας.

Παράλληλα, η κατ’ ιδίαν συζήτηση των δύο ηγετών αναμένεται να επικεντρωθεί στο υπό συζήτηση αμυντικό σύμφωνο ανάμεσα στις δύο χώρες. Οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις (προχωρημένες και σε κορυφαίο επίπεδο) έχουν οδηγήσει το ζήτημα στην τελική ευθεία και επιδιώκεται να ολοκληρωθεί με τις υπογραφές του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Εμανουέλ Μακρόν σε μία αμυντική συμφωνία.

Εν τω μεταξύ, σε διορθωτικές εισηγήσεις επί των προτάσεων του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ για την επίτευξη ελληνοτουρκικού διαλόγου αναμένεται να προχωρήσει η ελληνική κυβέρνηση στη συνάντηση που θα έχουν την Τετάρτη οι μόνιμοι αντιπρόσωποι του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Εκεί η ελληνική πλευρά θα παρουσιάσει τις τροποποιήσεις που προτείνει επί των προτάσεων του Στόλτενμπεργκ.

Εν τω μεταξύ νέες τηλεφωνικές επαφές αναμένεται να έχει ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ τόσο με τον Ελληνα υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια όσο και με τον Τούρκο ομόλογό του, Μελβούτ Τσαβούσογλου.

Εξάλλου, ο Σαρλ Μισέλ θα αρχίσει κύκλο επισκέψεων με τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για την ανατολική Μεσόγειο, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής στις 24 Σεπτεμβρίου. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αρχίζει την ερχόμενη εβδομάδα επαφές σε Αθήνα, Κύπρο κι ενδεχομένως και Αγκυρα για να προωθήσει την πρότασή του για πολυμερή διάσκεψη σχετικά με την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στα ανατολικότερα σύνορα της Ευρώπης.

Ο Μισέλ θέλει να αποφύγει το ενδεχόμενο να μπλοκάρει η συζήτηση και γι αυτό θέλει να βάλει μαζί στο τραπέζι των συζητήσεων Ελλάδα, Κύπρο, Τουρκία, αλλά και τις Γερμανία, Γαλλία για να προωθηθεί ο διάλογος και να αποφευχθούν οι κυρώσεις στην Τουρκία.