Εκθεση Κώστας Τσόκλης. Ζωγραφική. Όρια και υπερβάσεις»

Την έκθεση με τίτλο «Κώστας Τσόκλης . Ζωγραφική. Όρια και υπερβάσεις», η οποία πραγματοποιείται με την ευκαιρία των 90 χρόνων από τη γέννησή του, απουσία προσκεκλημένων λόγω της πανδημίας, στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, εγκαινίασε την Τρίτη η  Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Πενήντα πολύτιμα και αντιπροσωπευτικά έργα της εξελικτικής του πορείας, από το 1955 έως πρόσφατα, αποκαλύπτουν το στίγμα των προσωπικών του κατακτήσεων. Η έκθεση ξεκινάει με τα πορτραίτα της μητέρας και του πατέρα του (1955-1957) και συνεχίζει με τα πολυσυζητημένα του έργα «Το σκιάχτρο» (1960), «Ερείπια αρχαίας πόλης» (1960), «Δύο καρέκλες» (1967), «Ένας κουβάς γεμάτος μέρα κι ένας άλλος γεμάτος νύχτα» (1990), «Μικάντο» (1975), «Μαύρες κηλίδες» (2003), «Αξιού 15» (1988), «Κόκκινα δέντρα» (2008), «Λευκός κορμός» (1991), «Μολυβένια σύννεφα» (1988), «Ο αναπαυόμενος οδοιπόρος» (1988), «Γέννεσις» (1992), «Άρτεμις–Κάλι», (1997), «Παραλλαγές κοσμογονίας» (2017), τα πορτραίτα Αλέξανδρου Ιόλα, Hλία Πετρόπουλου και της συζύγου του Ελένης (1995) μεταξύ των άλλων.

Ο επιμελητής της έκθεσης Τάκης Μαυρωτάς γράφει στον πολυσέλιδο κατάλογο της έκθεσης: «Η εικαστική δημιουργία, εδώ και αρκετές δεκαετίες, φωτίζεται από το διεισδυτικό του πνεύμα. Η οπτική του έχεις την πεποίθηση ότι βυθίζεται στο μέλλον και η δράση του ότι προχωρά με ταχύ ρυθμό, ιδέα προς ιδέα, χωρίς το ένα έργο του να αναιρεί το άλλο. Έτσι, κατάφερε να μετατρέψει τις σκέψεις του σε αισθητικές ιδέες. Μεγάλη τέχνη γνωρίζει ότι σημαίνει ολοκληρωμένη έκφραση. Η αλήθεια αποκαλύπτεται, με μέσα αυστηρά αισθητικά, σαν ένα ατέρμονο αστραφτοβόλημα, ξεκινώντας από τα πορτρέτα των γονέων του, για να συνεχίσει στις αφηρημένες διατυπώσεις, τις αταξίδευτες θάλασσες, τα καθρεφτένια φεγγάρια, τα πυρακτωμένα δέντρα, τα μολυβένια σύννεφα και τις ερωτικές συνθέσεις, έως το εντυπωσιακό πορτρέτο της συζύγου του Ελένης και την είσοδο του σπιτιού του, στην οδό Αξιού 15, στους Θρακομακεδόνες, του καταφυγίου της δημιουργικής του δράσης, μεταξύ των άλλων αντιπροσωπευτικών του έργων. Και, όπως έγραφα, παλαιότερα, στον κατάλογο της έκθεσης C. Tsoclis Αποτυπώματα πορείας: «Ο Σωκράτης στο τέλος της Απολογίας λέει: Ποιος πάει για το καλύτερο, ο Θεός το ξέρει». Ο Τσόκλης, στο πέρασμα του χρόνου, μένει πιστός στην αδιάσπαστη πορεία της έμπνευσής του και ακριβέστερα της ίδιας της ανανεωτικής του δράσης. Παραμένει πιστός στο συνεχή του αγώνα, να δώσει νέα μορφή και νόημα στον κόσμο των εικόνων του. Όπως ο ίδιος λέει: «Μετά από χρόνια αναγκαίας περιπλάνησης σε χαραγμένα ήδη μονοπάτια, τώρα ιχνηλατώ τα βήματα μου και χαρτογραφώ τις πλάνες μου και τις εμμονές μου. Αναζητώ τη δροσιά του ίσκιου του ίδιου του σώματός μου…».

«Ο Τσόκλης, στα 90 του χρόνια, συναντά για μια ακόμη φορά τον αγέραστο εαυτό του στην 122η ατομική του έκθεση, στο ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, σε μια σύνοψη αντιπροσωπευτικών κορυφαίων του έργων, με τόση ομορφιά, που σχεδόν σου κόβεται η ανάσα, πείθοντάς μας ότι η τέχνη του είναι αδιαμφισβήτητα αχώριστη από τη ζωή του. Όπως ο ίδιος μου εξομολογήθηκε: «Σε όσους καθρέφτες κι αν κοίταξα, πάντα τον εαυτό μου έβλεπα μέσα. Κάποτε μακιγιαρισμένο, άλλοτε γερασμένο ή τραυματισμένο, χαρούμενο ή λυπημένο, μα τον εαυτό μου. Και δεν μπορώ να πω πως πάντα μου αρέσει. Κι όμως, μ’ αυτό το πρόσωπο υποστηρίζω την ύπαρξή μου.» […] Ο Κώστας Τσόκλης, όλα αυτά τα χρόνια, μας παρηγορεί και μας εμπνέει, μας είναι απαραίτητος, γιατί, με το έργο του, φωτίζει το αύριο μ’ έναν πρωτόφαντο κώδικα όρασης. Χρησιμοποιώ τον όρο κώδικα γιατί είναι μια έννοια που αρέσει στον ίδιο και σημαδεύει τη δημιουργική του δράση και την ολόγυμνη αλήθεια της, αποκαλύπτοντάς μας την τέχνη του, το μεγάλο θάρρος του και το πιο υπολογίσιμο. Ένα σπουδαίο έργο, που μεγαλώνει τον κόσμο μας, αφού, με την καθαρότητα του, καθρεφτίζει τον ιλιγγιώδη πόνο της ζωής και τις χαρές που την κάνουν να αξίζει.»

Ο Κώστας Τσόκλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1930. Αποφοίτησε από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών το 1954 και σπούδασε στη Ρώμη με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών. Από το 1960 έως το 1985 έζησε στο Παρίσι, όπου μέσω της Γκαλερί Ιleana Sonnabend έγινε γνωστός με τα προοπτικά του «Αντικείμενα-Καταστάσεις». Το 1986 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας, όπου παρουσίασε τη «ζωντανή ζωγραφική» (living painting), που συνδυάζει τη ζωγραφική με τη βιντεο-προβολή. Έχει πραγματοποιήσει μόνιμες εικαστικές επεμβάσεις σε δημόσιους χώρους, όπως το «Υπόγειο Πάρκο» που βρίσκεται στο Μετρό της Αθήνας, ο «Πύθωνας» που βρίσκεται στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, η «Γένεση» στη Fattoria di Celle στην Ιταλία, ή πρόσκαιρες, όπως στην Πλάκα της Αθήνας, στο χωριό Μοναστήρια της Τήνου, καθώς και στην εικαστική-κοινωνική παρέμβαση στη Σπιναλόγκα της Κρήτης, το 2012 και πολλές άλλες. Έχει πραγματοποιήσει πάνω από 120 ατομικές εκθέσεις σε Μουσεία και αίθουσες Τέχνης στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έργα του βρίσκονται σε μουσεία και μεγάλες συλλογές. Το 2003 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών, ενώ το 2004 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος. Τον Μάιο του 2011 εγκαινιάστηκε στον Κάμπο της Τήνου το Δημοτικό Μουσείο Κώστα Τσόκλη.

Την έκθεση συνοδεύει ομότιτλος δίγλωσσος κατάλογος με χαιρετισμό του Προέδρου του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, κ. Βασίλη Θεοχαράκη, και κείμενα του Τάκη Μαυρωτά, Διευθυντή Εικαστικού Προγράμματος του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, και της Χρυσάνθης Κουτσουράκη, Διευθύντριας του Δημοτικού Ιδρύματος-Μουσείου Κώστα Τσόκλη.

Επιμέλεια έκθεσης: Τάκης Μαυρωτάς

Διάρκεια έκθεσης: Εως 8 Νοεμβρίου 2020