Φυλακισμένοι σε δομές – υγειονομικές «βόμβες» οι πρόσφυγες, ενώ ο κοροναϊός καραδοκεί

Οι χειρότεροι φόβοι των αρχών και των λοιμωξιολόγων φαίνεται πως επιβεβαιώνονται, καθώς επτά μήνες μετά την έλευση της πανδημίας στην Ελλάδα ο κοροναϊός κατάφερε να εισχωρήσει στις δομές φιλοξενίας προσφύγων. Δομές όπου η υγιεινή, οι αποστάσεις και η άμεση πρόσβαση σε πρωτοβάθμια φροντίδα είναι ούτως ή άλλως δύσκολες…

Την ίδια ώρα, με πρόσχημα την ασφάλεια των προσφύγων και την αποτροπή της διασποράς του ιού, η κυβέρνηση προωθεί τις κλειστές δομές και τις απελάσεις. Από τον Απρίλιο, με συνεχόμενες εγκυκλίους, έχει απαγορευτεί η κυκλοφορία εκτός των ΚΥΤ.

Με το που εμφανίστηκαν τα πρώτα κρούσματα σε Μόρια, Σχιστό, Μαλακάσα και Ελαιώνα, οι καταυλισμοί μπήκαν σε καθεστώς lockdown. Σε υγειονομικό αποκλεισμό βρίσκονται επίσης και οι δομές στα Οινόφυτα και τη Ριτσώνα, παρόλο που δεν εντοπίστηκε κάποιο κρούσμα. Εν ολίγοις, κατέστη σαφές ότι ο εγκλεισμός των προσφύγων θα συνεχιστεί, με το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου να πετυχαίνει με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, τα επιβεβαιωμένα κρούσματα κοροναϊού είναι 35 στη Μόρια, τρία στο Σχιστό, δύο στη Μαλακάσα και ένα στον Ελαιώνα. Τέλος, σύμφωνα με τον ΣΚΑΪ, ένα ακόμη κρούσμα βρέθηκε σε δομή φιλοξενίας στα Γρεβενά.

Ο υγειονομικός αποκλεισμός στις δομές της Αττικής έχει ως αποτέλεσμα να μην γίνονται οι άτυπες εκπαιδευτικές δραστηριότητες ή οι δράσεις συμβουλευτικής (όπως ψυχοκοινωνική υποστήριξη και νομική συμβουλευτική). Μάλιστα, όπως διευκρινίζουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πηγές του υπουργείου Μετανάστευσης, τα παιδιά από τις δομές αυτές δεν θα πάνε ούτε στα σχολεία, μέχρι την άρση του υγειονομικού αποκλεισμού.

«Αν ανάψει η φωτιά στη Μόρια, θα λαμπαδιάσουν τα πάντα»

Μετρώντας 35 κρούσματα και 14.000 άτομα πληθυσμό εντός του καμπ (εκτός αυτού υπάρχει και η λεγόμενη «ζούγκλα»), η Μόρια αντιμετωπίζει τον μεγαλύτερο κίνδυνο.

To κρατικό κέντρο υγείας έξω από το ΚΥΤ χρησιμοποιείται μόνο για τη διενέργεια τεστ από τον ΕΟΔΥ, ενώ όσοι διαπιστώνονται θετικοί στον ιό τίθενται σε απομόνωση σε ειδικό χώρο εντός της δομής.

Τα δύσκολα περιστατικά, όπως αυτό του 40χρονου Σομαλού που ήταν το πρώτο κρούσμα, μεταφέρονται στο «Βοστάνειο» Νοσοκομείο Μυτιλήνης, το οποίο όπως είναι περιορισμένης δυναμικότητας.

Ο Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου και μέλος της επιτροπής για την αντιμετώπιση του κοροναϊού, εξηγεί ότι αφενός είναι θετικό που ο πληθυσμός στο ΚΥΤ είναι μικρής ηλικίας, αφετέρου οι συνθήκες διαβίωσης σε αυτό είναι πολύ κακές.

«Ο πληθυσμός στο Κέντρο Ταυτοποίησης και Υποδοχής είναι πιο νεανικός κι άρα ανθεκτικότερος από αυτόν στη γενική κοινωνία. Την ίδια στιγμή όμως, οι συνθήκες διαβίωσης μέσα στο κέντρο είναι πολύ κακές. Αυτό σημαίνει ότι αν ανάψει η φωτιά εκεί θα λαμπαδιάσουν τα πάντα. Θα πάθουν όλοι κορονοϊό. Είναι πολύ εύκολο να υπάρξει διάδοση στο ΚΥΤ. Αυτή τη στιγμή η φωτιά δεν καίει ακόμα, αλλά βλέπουμε όμως τις σπίθες της», εξηγεί στο Sputnik.

Εξίσου ανήσυχος είναι και ο Παναγιώτης Προβέτζας, Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Λέσβου. Όπως λέει στο Sputnik:

«Αυτό που απευχόμασταν από την πρώτη στιγμή που έφτασε ο κορονοϊός στην Ελλάδα, τελικά συνέβη. Τα μέλη του Ιατρικού Συλλόγου Λέσβου θεωρούμε ότι η ιχνηλάτηση είναι πολύ δύσκολη υπόθεση σε μια τόσο μεγάλη ομάδα 14.000 ατόμων. Φοβόμαστε ότι τα κρούσματα θα αυξηθούν. Η κατάσταση μας ανησυχεί ιδιαίτερα γι’ αυτό και ζητάμε ο έλεγχος μέσα στο ΚΥΤ να εντατικοποιηθεί έτσι ώστε να αποφύγουμε τα χειρότερα. Τα τεστ πρέπει να συνεχιστούν. Ο ΕΟΔΥ έδρασε άμεσα, αλλά πρέπει να εστιάσουμε τώρα στην προστασία τόσο των ανθρώπων μέσα στο ΚΥΤ όσο και της κοινωνίας έξω από αυτό».

Δύσκολη η κατάσταση στον Ελαιώνα

Στον Ελαιώνα, δομή που διαχειρίζεται ο Δήμος Αθηναίων και όπου σήμερα διαμένουν 2.415 άτομα, έχουν τεθεί από την πρώτη στιγμή σε καραντίνα όλοι όσοι διέμεναν στο ίδιο κοντέινερ με το επιβεβαιωμένο κρούσμα.

Φιλοξενούμενοι στον Ελαιώνα περιέγραψαν στην «Εφημερίδα των Συντακτών» μια διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση από υγειονομική πλευρά, καθώς επικρατεί μεγάλος συνωστισμός έπειτα και από την έλευση των αναγνωρισμένων προσφύγων που είχαν βρει καταφύγιο στη Βικτώρια.

Στους διαμένοντες στον Ελαιώνα μοιράστηκαν μεν μάσκες και αντισηπτικά, ωστόσο είναι δύσκολο να τηρηθούν οι αποστάσεις και δεν υπάρχουν επαρκείς τουαλέτες και βρύσες ώστε να τηρούνται στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής.

Μάλιστα, οι οικογένειες που ήρθαν από τη Βικτώρια ως προσωρινή λύση ανάγκης κοιμούνται σε σκηνές υπό πολύ κακές συνθήκες, με αποτέλεσμα να απειλούνται και από άλλες ασθένειες – έχουν εμφανιστεί και κρούσματα ψώρας.

Το δόγμα των κλειστών δομών και των απελάσεων

Ο κοροναϊός ήταν η τέλεια ευκαιρία για να δικαιολογήσει το υπουργείο Μετανάστευσης τη δημιουργία κλειστών δομών, που εδώ και πολύ καιρό προσπαθεί να περάσει.

Ο Νότης Μηταράκης, μέσω της τηλεοπτικής συχνότητας της ΕΡΤ, επανέλαβε το αφήγημα της ανάγκης για τη δημιουργία τέτοιων δομών, επισημαίνοντας ότι σε Σάμο και Λέρο θα είναι έτοιμες σε λίγο καιρό και προσθέτοντας ότι θα προχωρήσουν άμεσα οι εργασίες και σε άλλα νησιά.

Την ίδια ώρα, το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου περηφανεύεται ότι με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ότι ήταν περισσότερες οι αποχωρήσεις από τις αφίξεις μεταναστών και αιτούντων άσυλο στη χώρα το καλοκαίρι του 2020.

Συγκεκριμένα, από τα στοιχεία προκύπτει ότι στο τρίμηνο του καλοκαιριού του 2020 αυξήθηκε κατά 5,4% ο συνολικός αριθμός των αποχωρήσεων (2.735 άτομα σε σύγκριση με 2.596 το ίδιο διάστημα πέρυσι). Μεταξύ άλλων την περίοδο Ιουνίου- Αυγούστου 2020 έγιναν 1.125 αναγκαστικές απελάσεις και επιστροφές βάσει συμφωνιών της ΕΕ και διμερών συμφωνιών της Ελλάδας, αν και επιστροφές προς την Τουρκία δεν έχουν πραγματοποιηθεί από τον Μάρτιο.

Παράλληλα, την περίοδο Ιουνίου-Αυγούστου 2020 καταγράφηκε μείωση κατά 89% των ροών σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρυσι, ενώ οι διαμένοντες στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης των νησιών μειώθηκαν κατά 38% μέσα στο πρώτο οκτάμηνο του 2020.

Βέβαια, δεν γίνεται λόγος για τις συνεχόμενες καταγγελίες για επαναπροωθήσεις (τις οποίες έχει επανειλημμένα αρνηθεί η κυβέρνηση), καθώς και για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Πλατεία Βικτωρίας χάρη στην αποσυμφόρηση των δομών…

Ανησυχία για την υγεία και ασφάλεια των προσφύγων από 22 ΜΚΟ

Την ανησυχία τους για την υγεία και την ασφάλεια των προσφύγων και «την απάνθρωπη αντιμετώπισή τους», ιδίως στην υπερπλήρη Μόρια, εκφράζουν με κοινή ανακοίνωσή τους 22 Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.

Όπως υπενθυμίζουν η δομή της Μόριας που αρχικά ήταν σχεδιασμένη για να μπορεί να υποδεχτεί 2.800 ανθρώπους, φιλοξενεί τώρα παραπάνω από 12.000 αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, μεταξύ των οποίων και 4.000 παιδιά, «σε εντελώς ακατάλληλες συνθήκες συνωστισμού».

Ως εκ τούτου, συνεχίζουν, «η ανακοίνωση του υπουργείου ότι η δομή θα μπει σε πλήρη υγειονομικό αποκλεισμό ούτε λύνει ούτε απαντάει σε βασικές ανησυχίες για την υγεία των φιλοξενούμενων».

Επίσης, χαρακτηρίζουν «αβάσιμη» τη σύνδεση της δημιουργίας κλειστών κέντρων με τον περιορισμό της διασποράς του κοροναϊού καθώς «ισοδυναμεί με εργαλειοποίηση της πανδημίας με στόχο την παγίωση της διοικητικής κράτησης και των αυστηρότερων περιορισμών στους αιτούντες άσυλο».

Σχετικά με τον 40χρονο άνδρα που καταγράφηκε ως το πρώτο κρούσμα στη Μόρια, υπογραμμίζουν ότι «η χρόνια έλλειψη μέτρων ένταξης, σε συνδυασμό με περίπλοκα γραφειοκρατικά εμπόδια, οδηγούν πολλούς πρόσφυγες στην Ελλάδα στην ίδια θέση. Αφού αναγκάζονται να φύγουν από τις εγκαταστάσεις φιλοξενίας, μετά την αναγνώριση του καθεστώτος τους, πολλοί πρόσφυγες καταλήγουν άστεγοι, συχνά σε αθηναϊκές πλατείες, και ως εκ τούτου αναγκάζονται να επιλέξουν να επιστρέψουν σε μέρη, όπως η Μόρια».

Οι οργανώσεις ζητούν τέλος την εφαρμογή ολοκληρωμένης και βιώσιμης πολιτικής ένταξης στην Ελλάδα και ενός ορθολογικού μηχανισμού επιμερισμού των ευθυνών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Την ανακοίνωση συνυπογράφουν οι οργανώσεις Action For Education, Are You Serious, Boat Refugee Foundation, Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Διοτίμα, ECHO100PLUS, ΕΛΙΞ, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Help Refugees, HIAS Ελλάδας, International Rescue Committee, Intersos Hellas, Legal Center Lesvos, Lesvos Solidarity, Μέλισσα, Mobile Info Team, Refugee Legal Support, SolidarityNow, Συμβίωση-Σχολή Πολιτικών Σπουδών στην Ελλάδα, Terre Des Homme Hellas και Fenix- Humanitarian Legal Aid.