Βόρεια Τζουμέρκα : Ο κοροναϊός ματαίωσε το χορευτικό έθιμο «Κύκλες» στους Χουλιαράδες

Ένα χορευτικό έθιμο που οι ρίζες του χάνονται στα βάθη των αιώνων και τηρείται ευλαβικά κάθε χρόνο την 8η Σεπτεμβρίου, ημέρα εορτασμού του Γενεσίου της Θεοτόκου, στο χωριό Χουλιαράδες του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων ματαίωσε φέτος ο κοροναϊός.

Πρόκειται για το χορό «Κύκλες», έναν παραδοσιακό κυκλικό χορό, ο οποίος πρόσφατα ενεγράφη στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη.

Ο δημοτικός σύμβουλος και δάσκαλος Γιάννης Λάμπρου, ο οποίος έχει ασχοληθεί με την ταυτότητα, τις ρίζες και τη διατήρηση του εθίμου, δήλωσε σχετικά τα εξής:

«Το έθιμο φέτος δεν θα αναβιώσει. Τηρείται στα χωριά Βαπτιστής και Χουλιαράδες. Υπάρχει τελετουργικό. Χορεύεται συγκεκριμένη ημέρα. Το διήμερο πανηγύρι των Χουλιαράδων τελειώνει την επομένη της εορτής με τις Κύκλες» σημειώνει και προσθέτει:

«Ο χορός ξεκινάει με το σούρουπο, τελειώνει νύχτα, έχει δηλαδή διάρκεια πάνω από 3 ώρες. Στον χορό δεν υπάρχουν μουσικά όργανα. Μπροστάρης πάντα είναι ο παπάς του χωριού. Εκείνος σέρνει τον χορό και παίρνει τα παραγγέλματα από τους χορευτές, δηλαδή να κάνει τα σπασίματα, τις κύκλες, για να καταλήξει στο τέλος να σιάσει τον χορό, ώστε να τον θυμούνται οι επισκέπτες».

Παράλληλα με τους χορευτές υπάρχουν και οι «κεραστάδες».

Είναι νέοι από την Αδελφότητα, κερνούν λουκούμια, νερό, τσίπουρο, καθώς το έχουν ανάγκη όσοι χορεύουν τραγουδώντας.

Σύμφωνα με το τελετουργικό του χορού, τον παπά ακολουθούν οι Αρχές, οι γεροντότεροι, οι νεότεροι, τα παιδιά και στη συνέχεια οι γυναίκες.

Ο κ. Λάμπρου αναφέρει πως η διάταξη «θυμίζει το χορό των Σπαρτιατών, που ξεκινούσαν το χορό οι γεροντότεροι και ακολουθούσαν οι νεότεροι».

Τους στίχους τραγουδούν οι άνδρες και επαναλαμβάνουν οι γυναίκες.

Όλοι πιάνονται μπράτσο με μπράτσο, ο χορός ξεκινάει με το δεξί και έχει μια ρυθμική κίνηση.

Οι Χουλιαράδες (πηγή: Δήμος Βορείων Τζουμέρκων)

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι ρίζες του εθίμου ανάγονται στην Τουρκοκρατία, ενώ κάποιοι άλλοι λένε ότι είναι από τα αρχαία χρόνια.

Οι στίχοι του τραγουδιού διαμορφώθηκαν ανάλογα με τις συνθήκες και τα δεδομένα της κάθε εποχής, ενώ διασώθηκαν από γενιά σε γενιά.

Σε πολλά σημεία έχουν και αλληγορικές έννοιες, ανάλογα με τα ζητούμενα και τις ανάγκες των περασμένων χρόνων.

«Οι Κύκλες», που χορεύονται στις 29 Αυγούστου στο χωριό Βαπτιστή και στις 8 Σεπτεμβρίου στους Χουλιαράδες, σηματοδοτούν την τελευταία ημέρα των πανηγυριών.

Χουλιαράδες και Βαπτιστής (πρώην Γκούρα) ήταν ενιαία κοινότητα έως το 1947.

«Το Γενέσιον της Θεοτόκου για την περιοχή έχει την ίδια βαρύτητα με τις γιορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα» επισημαίνει ο κ. Λάμπρου και καταλήγει:

«Είναι μια ημέρα χαράς, ήταν κατάλληλη για προξενιά, γάμους, βαφτίσια, αρραβώνες».

(Πηγή πληροφοριών: ΑΠΕ – ΜΠΕ)