Η Σαμίτα (ψευδώνυμο) είναι 17 ετών και ζει στο Νεπάλ. Ακόμη και πριν τον κοροναϊό, δεν ήταν εύκολο για εκείνη να πηγαίνει πάντα στο σχολείο. Ζει στην επαρχία και η οικογένειά της δεν έχει μεγάλο εισόδημα. Έτσι, είναι υποχρεωμένη να κάνει και τις δουλειές του σπιτιού.
Όμως η Σαμίτα επέμενε. Στην αρχή της χρονιάς, το πρόγραμμα Sisters for Sisters, υπό την αιγίδα της διεθνούς φιλανθρωπικής οργάνωσης VSO την υποστήριζε με μια «μεγάλη αδερφή», η οποία την ενθάρρυνε να συνεχίσει την εκπαίδευσή της.
Τον Μάιο, όμως, με τα σχολεία να παραμένουν κλειστά και σχεδόν το ένα τέταρτο των εργατών στο Νεπάλ να χάνουν τις δουλειές τους εξαιτίας του κοροναϊού, η μητέρα της Σαμίτα αποφάσισε ότι η κόρη της έπρεπε να παντρευτεί. Σε δυσαρέσκεια του Sisters fir Sisters, η Σαμίτα έγινε ένα από τα τρία κορίτσια της περιοχής της που παντρεύτηκαν στους πρώτους μήνες του lockdown.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που η VSO θέλει να αποτρέψει τους γάμους κοριτσιών όπως η Σαμίτα, πριν συμπληρώσουν τα 18. Ο γάμος σε νεαρή ηλικία μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες, οι οποίες διαρκούν μια ολόκληρη ζωή. Εκτός από την άμεση απώλεια της εκπαίδευσής τους, εκθέτει τα κορίτσια σε αυξημένο κίνδυνο οικογενειακής βίας, ασθενειών και φτώχειας.
Συντριπτική αύξηση των πιέσεων στα κορίτσια
Έρευνα της VSO σε τέσσερις επαρχιακές περιοχές όπου «τρέχει» το πρόγραμμα Sisters for Sisters, ρώτησε τα κορίτσια που συμμετείχαν για τυχόν αλλαγές στη ζωή τους στη διάρκεια του lockdown. Η συντριπτική πλειοψηφία (89%) ανέφερε αυξημένη πίεση για οικιακή ή αγροτική εργασία εις βάρος του διαβάσματος, ενώ από τα 152 κορίτσια που συμμετείχαν, τα 11 είχαν ήδη παντρευτεί. Τοπικές ομάδες τονίζουν ότι πρόκειται για μεγάλη αύξηση σε σχέση με ένα τυπικό τρίμηνο.
Η Αμάντα Πάουντελ, επικεφαλής του προγράμματος για το Νεπάλ, δήλωσε στον Guardian: «Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν παραδοσιακά τα κορίτσια και οι νεαρές γυναίκες του Νεπάλ, φαίνεται πως επιστρέφουν εξαιτίας της πανδημίας. Παρά την πρόοδο στην ισότητα των φύλων τα τελευταία χρόνια, φοβόμαστε ότι αυτές οι μάχες που κερδήθηκαν με μόχθο θα αντιστραφούν».
«Οι περιοχές στις οποίες εργαζόμαστε στο Νεπάλ στηρίζονται πολύ στην εργασία των μεταναστών, οι οποίοι στέλνουν εμβάσματα από την Ινδία. Τα νοικοκυριά στις επαρχιακές περιοχές της χώρας έχουν πληγεί σφοδρά από την οικονομική κρίση που προκάλεσε ο κοροναϊός. Αυτό αυξάνει τις πιέσεις που δέχονται οι οικογένειες, επομένως και την πίεση προς τα κορίτσια να παντρευτούν».
Για πάντα έξω από τις σχολικές αίθουσες
Όταν τα σχολεία σε όλο τον κόσμο άρχισαν να κλείνουν τον Μάρτιο, οι ειδικοί σε ζητήματα προστασίας παιδιών προέβλεπαν ότι μεγάλος αριθμός μαθητών από τις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη δεν θα επιστρέψει ποτέ στις σχολικές αίθουσες. Η Unesco υπολόγισε στο τέλος Μαρτίου ότι περισσότεροι από το 89% των μαθητών, συμπεριλαμβανομένων 743 εκατ. κοριτσιών, δεν πήγαιναν στο σχολείο εξαιτίας του κοροναϊού.
Υπήρξαν και προειδοποιήσεις ότι αυτό θα οδηγούσε σε αύξηση της έμφυλης βίας, με τις ευάλωτες μαθήτριες να εξαναγκάζονται σε εργασία ή κακοποιητικούς γάμους.
Η Δρ. Φέιθ Μουάνγκι Πάουελ, επικεφαλής του Girls Not Brides, μιας παγκόσμιας συνεργασίας περισσότερων από 1.300 οργανισμών της κοινωνίας των πολιτών από περισσότερες από 100 χώρες που έχουν δεσμευτεί να δώσουν τέλος στους γάμους ανηλίκων, αναφέρει ότι υπάρχουν αυξανόμενες αποδείξεις ότι τα κλειστά σχολεία πράγματι οδήγησαν σε αύξηση της έμφυλης βίας.
Τα κορίτσια κινδυνεύουν περισσότερο
«Το σχολείο ήταν δίχτυ ασφαλείας για πολλά παιδιά. Και αυτή η κατάσταση θέτει σε πιο μειονεκτική θέση τα κορίτσια σε σχέση με τα αγόρια, γιατί διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εξαναγκαστούν σε γάμο, αφού αντιμετωπίζονται ως «βάρος» από τις οικογένειές τους που βιώνουν οικονομικές δυσκολίες», εξηγεί.
«Στην Κένυα, τα σχολεία θα μείνουν κλειστά μέχρι του χρόνου. Ακούμε αυτά τα προβλήματα από μέλη μας σε όλο τον κόσμο. Μιλάμε για τεράστιες προκλήσεις και, όσο καθυστερεί η επίλυσή τους, τόσο μεγαλώνουν και οι συνέπειές τους για τα κορίτσια μας. Τα κορίτσια πρέπει να επιστρέψουν στο σχολείο».
Η υπηρεσία πληθυσμού του ΟΗΕ, το UNFPA, ανέφερε τον Απρίλιο ότι μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια δεν αποκλείεται να σημειωθούν ακόμη και 13 εκατομμύρια επιπλέον γάμοι ανηλίκων, εξαιτίας του εξάμηνου κλεισίματος των σχολείων και των υπηρεσιών οικογενειακού προγραμματισμού που έφερε ο κοροναϊός σε συνδυασμό με τις οικονομικές δυσκολίες.
Σε έρευνα της φιλανθρωπικής οργάνωσης για τον αλφαβητισμό, Room to Read, σε 24.000 κορίτσια σε οκτώ χώρες, τα μισά βρέθηκαν να αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο διακοπής της εκπαίδευσής τους εξαιτίας του κοροναϊού.
Τα κορίτσια στην Ινδία, το Μπαγκλαντές, το Νεπάλ, τη Σρι Λάνκα, το Βιετνάμ, το Λάος, την Καμπότζη και την Τανζανία ερωτήθηκαν σχετικά με τη φτώχεια και την τηλεκπαίδευση σε συνδυασμό με τις πιέσεις που δέχεται η οικογένειά τους. Περισσότερες από το 49% απάντησαν ότι η πανδημία έχει αυξήσει ακόμη περισσότερο τη φτώχεια στην οικογένειά τους, ενώ το 7% ανέφεραν ότι ήδη πιστεύουν ότι δεν θα επιστρέψουν στο σχολείο.
Κυβερνητικές εκθέσεις έχουν δείξει ότι οι εγκυμοσύνες εφήβων έχουν αυξηθεί στην Κένυα, όπου τα σχολεία θα είναι κλειστά έως και τον Ιανουάριο του 2021, ενώ στο Μαλάουι, όπου το 42% των κοριτσιών παντρεύεται πριν κλείσει τα 18, ο οργανισμός Care International ανέφερε ότι τοπικές ομάδες αναγκάστηκαν να κινητοποιηθούν εναντίον της αύξησης τόσο του γάμου όσο και των βιασμών ανηλίκων.
Αύξηση των γάμων ανηλίκων
Ο Μπίλι Μολοσόνι είναι σύμβουλος φύλου και διαφορετικότητας στο Care Malawi. Όπως αναφέρει, οι επιπτώσεις ήταν ακόμη χειρότερες από ό,τι πίστευε στην αρχή του lockdown.
«Αυτό που βλέπουμε και ακούμε είναι ότι περισσότερα κορίτσια από το συνηθισμένο μένουν έγκυοι και παντρεύονται, ενώ ορισμένες ενδέχεται να μην μπορέσουν να επιστρέψουν στο σχολείο», εξηγεί. «Κάναμε μια ταχεία ανάλυση του τρόπου με τον οποίο ο κοροναϊός ενδέχεται να επηρεάσει τον γάμο ανηλίκων και την εγκυμοσύνη πριν κλείσουν τα σχολεία και ανησυχούσαμε από τότε… όμως οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να φανταστούν το εύρος στο οποίο θα επηρεάζονταν».
Ο Μολοσόνι τονίζει ότι υπάρχουν αυξανόμενες αποδείξεις για άμεσες επιπτώσεις. «Η κυβέρνηση εδώ προχώρησε σε μια εκτίμηση του μεγέθους του προβλήματος. Ανεπίσημα, μας έχει ειπωθεί ότι όλες οι περιοχές του Μαλάουι έχουν βιώσει τουλάχιστον κάποιες ποσοστιαίες μονάδες αύξησης των κυήσεων και των γάμων ανηλίκων».
Το Μαλάουι διαθέτει μια εθνική γραμμή βοήθειας για την έμφυλη βία και τη βία κατά των παιδιών, η οποία καλύπτει περίπου τις μισές περιοχές της χώρας. Η γραμμή κατέγραψε σημαντική αύξηση των αναφορών γάμων και βιασμών ανηλίκων. Όπως δήλωσε εκπρόσωπός της στον Guardian: «Οι εξαναγκαστικοί γάμοι και οι γάμοι ανηλίκων κατέγραψαν αύξηση 35% από τον Μάρτιο έως τον Μάιο αυτής της χρονιάς σε σχέση με πέρσι, ενώ οι βιασμοί, οι οποίοι συνδέονται με τους γάμους ανηλίκων, αυξήθηκαν κατά 151%.
Οι πρόωροι γάμοι είναι μόνο ένα μέρος αυτού που σύμφωνα με προειδοποιήσεις των ειδικών αποτελεί ευρύτερο μοτίβο καταστροφής των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών σε όλο τον κόσμο, εξαιτίας του κοροναϊού.
Το UNFPA έχει θέσει τρεις στόχους για τις γυναίκες σε όλο τον κόσμο μέχρι το 2030: την ικανοποίηση των αναγκών οικογενειακού προγραμματισμού, το τέλος της έμφυλης βίας, συμπεριλαμβανομένων των γάμων ανηλίκων και το τέλος όλων των θανάτων κατά τον τοκετό που μπορούν να αποφευχθούν.
Τώρα, όμως, η υπηρεσία προειδοποιεί: «Η πανδημία του κοροναϊού θα μπορούσε να υπονομεύσει πλήρως την πρόοδο που κάναμε προς αυτή την κατεύθυνση».
Οι Παλαιστίνιοι κατηγορούν το Ισραήλ ότι επιδίδεται σε ενέργειες «εθνοκάθαρσης» με στόχο να απομακρύνει τους κατοίκους των περιοχών αυτών και να δημιουργήσει εκεί ουδέτερη ζώνη
Ζούμε σε μια εποχή με γρήγορους και έντονους ρυθμούς, που πολλά πράγματα μπορούν να φέρουν την καθημερινότητά μας άνω κάτω. Για αυτό ο αυτοέλεγχος είναι σημαντικός.
