Μόρια, ώρα μηδέν

Ποιος έφτιαξε τη Μόρια; Η κακιά στιγμή ή είναι σχέδιο για διαμονή σε καθεστώς εξαίρεσης; Την έφτιαξε ο Σαμαράς, ο Τσίπρας ή ο Μητσοτάκης; Οι χώρες του Βίσεγκραντ που όρθωσαν τείχη στους κολασμένους των πολέμων και των ξεριζωμών ή η ηγεμονική Μέρκελ για να μη διαταράξει με ροές απελπισμένων την καθημερινότητα της μεσαίας της τάξης; Τη Μόρια την έφτιαξε το άθροισμα πολέμων στη Συρία και αλλού, όπου και η Δύση έχει βάλει το χεράκι της; Μήπως η Τουρκία που εκβιάζει ανά διαστήματα πως θα ανοίξει τα σύνορα και θα ξεχυθούν πρόσφυγες στην Ευρώπη;

Μετά την τραγωδία στη Μόρια, δεν έχει τόση σημασία το «ποιος» αλλά το «τι». Λίγη σημασία έχει αν οι πολιτικές δυνάμεις θα εντάξουν στον πρωινό καφέ τους και αυτό το θέμα ως πολεμική για να πλήξουν τον αντίπαλο.

Μεγάλη σημασία έχει να δούμε πως η Ελλάδα ως ευρωπαϊκή χώρα υποδοχής έχει μια σειρά υποχρεώσεων και βέβαια δικαιωμάτων και επίσης πως το Προσφυγικό δεν είναι στενά θέμα της χώρας μας αλλά πάνω από όλα ένα ευρωπαϊκό μείζον θέμα, στο οποίο δοκιμάζεται, πέραν της συνοχής των κοινωνιών μας, η κληρονομιά του Διαφωτισμού – σήμερα όσο ποτέ άλλοτε φουντώνει το ρεύμα του αντιδιαφωτισμού από την άλλη.

Υπό αυτή την έννοια, στο κομμάτι τού πώς το χειρίζεται η σημερινή κυβέρνηση δεν πρέπει να υποτιμά τη διπλωματική του διάσταση και την πίεση που πρέπει να ασκεί στην ΕΕ. Επίσης θα πρέπει διάφοροι τύποι που από την Τετάρτη ξερνούν την ακροδεξιά χολή τους στα κοινωνικά δίκτυα να θυμούνται πως το Προσφυγικό είναι μείζον θέμα ανθρωπισμού, αποτυπώνει ως έναν βαθμό πώς προσλαμβάνουμε τον αδύναμο αλλά και τι ετοιμότητα έχουμε ως κράτος στο κομμάτι της αλληλεγγύης και της διάσωσης. Βεβαίως η λογική «ανοιχτά σύνορα» είναι εξίσου επικίνδυνη με τις κραυγές των ακροδεξιών.

Οπως και τα λεγόμενα push backs. Το Προσφυγικό, βαθιά πολιτικό πεδίο, είναι μια πολυδιάστατη εξίσωση που υπακούει σε αρχές, καθήκοντα αλλά και δεξιότητες του εκάστοτε κράτους ή χώρας υποδοχής. Οι ροές ανθρώπων είναι κάτι που θα έχουμε μπροστά μας, πολύ περισσότερο όταν θα φουντώσουν και νέα ρεύματα μετανάστευσης λόγω κλίματος σε άλλες χώρες (π.χ. Μπανγκλαντές) ή και νέων πολέμων.

Μερικά ζητήματα ακόμη: οι άνθρωποι αυτοί δεν ερωτεύθηκαν την Ελλάδα. Πέρασμα ψάχνουν. Οπως το κάνουν χρόνια τώρα και για άλλες χώρες. Το κόστος διαβίωσής τους προέρχεται από την Υπατη Αρμοστεία και την ΕΕ. Υπό μία έννοια και αφού ο κόσμος σήμερα είναι εξαιρετικά διασυνδεδεμένος, η καταστροφή των χωρών τους έχει σχέση και με εμάς. Και επίσης, επειδή είναι τραγικά ρευστή η εποχή, καλό είναι όσοι εδώ και μέρες κραυγάζουν κάτι τύπου «απελάστε τους», «πνίχτε τους» και άλλα τέτοια να θυμούνται πως είναι πολύ λεπτά τα όρια μεταξύ μιας κανονικής ζωής και ενός ξεριζωμού. Πολλοί εκ των Σύρων ανήκαν πριν από λίγα χρόνια στη μεσαία τάξη της χώρας τους. Είχαν πτυχία και εταιρείες. Και τώρα κοιμούνται σε χαρτόκουτα και σε νεκροταφεία.

Ας το κρατήσουμε αυτό. Οπως και κάτι ακόμη: την Τετάρτη που μας πέρασε, έφυγε από τη ζωή ο Ελληνας Γιώργος Μπίζος. Ο εμβληματικός δικηγόρος και στενός φίλος του Νέλσον Μαντέλα που τον υπερασπίστηκε στη Δίκη του Αιώνα κατά του απάνθρωπου απαρτχάιντ (κράτησε από τον Οκτώβριο του 1963 µέχρι τις 11 Ιουνίου του 1964). Και ο Μπίζος ξεριζωμένος ήταν και έδωσε τη ζωή του κατά του ρατσισμού.