Το κρίσιμο δεκαήμερο ως τη Σύνοδο της ΕΕ: Αποκλιμάκωση ή κυρώσεις το δίλημμα για την Τουρκία – Διγλωσσία με το Oruc Reis

Στο μικροσκόπιο της Αθήνας βρίσκονται οι επόμενες κινήσεις της Άγκυρας μετά τη μη ανανέωση της τουρκικής Navtex για το Oruc Reis, με την κυβέρνηση να αφήνει να εννοηθεί ότι το ζήτημα των κυρώσεων παραμένει στο τραπέζι ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στο βαθμό που δεν ακολουθήσουν και άλλα βήματα έμπρακτης αποκλιμάκωσης της έντασης από την Τουρκία.

Το τετ α τετ με Σαρλ Μισέλ

Το θέμα αυτό αναμένεται να συζητηθεί αύριο το μεσημέρι στις 12:45 αύριο στο τετ α τετ που θα έχει εδώ στην Αθήνα ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις 24 – 25 Σεπτεμβρίου.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας χαρακτήρισε εκ νέου ως θετικό το γεγονός ότι η Τουρκία δεν προχώρησε στην έκδοση νέας ναυτικής αγγελίας και απέσυρε το Oruc Reis από την Ανατολική Μεσόγειο και τόνισε χαρακτηριστικά:

«Κινητοποιήσαμε τους εταίρους μας και τους συμμάχους μας, με αποτέλεσμα να βρεθεί η Άγκυρα μπροστά στο δίλημμα «αποκλιμάκωση ή κυρώσεις». Αποδείξαμε ότι έχουμε το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος μας, τους συμμάχους στο πλευρό μας, αλλά και τη βούληση να κάνουμε ό,τι χρειαστεί για την προάσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων».

Ερωτηθείς σχετικά με το αν η Ελλάδα θα ζητήσει να ληφθεί απόφαση για την επιβολή κυρώσεων από αυτή τη Σύνοδο της ΕΕ, απέφυγε να ανοίξει πλήρως τα χαρτιά της κυβέρνησης, αφήνοντας ταυτόχρονα να εννοηθεί ότι το χαρτί των κυρώσεων παραμένει ενεργό.

«Όσον αφορά την στάση της Τουρκίας, όπως είπα, αλλά όπως τόνισε και χθες ο Πρωθυπουργός, περιμένουμε να δούμε συνέχεια και συνέπεια. Επομένως, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί -όπως λέτε και εσείς- κίνηση τακτικισμού, προκειμένου να αποφύγει τη δύσκολη συζήτηση που έρχεται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου.

Γι’ αυτό, όταν μιλάμε για συνέχεια και συνέπεια, περιμένουμε να δούμε για ένα ικανό χρονικό διάστημα αυτή η αποκλιμάκωση να γίνεται πράξη και να μην διαταράσσεται από άλλα επεισόδια.

Επομένως, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αυτό που θέλουμε να σταθμίσουμε είναι πώς θα έχει κινηθεί μέχρι τότε η Τουρκία και τι κινήσεις θα κάνει το επόμενο χρονικό διάστημα. Φαίνεται ότι ο κατάλογος των κυρώσεων, που για πρώτη φορά υπάρχει στο τραπέζι, λειτούργησε και αυτός αποτρεπτικά και συνέτισε -ας το πούμε έτσι- την Τουρκία προκειμένου να αναδιπλωθεί τουλάχιστον σ’ αυτή τη φάση» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Πέτσας.

Όλα σταθμίζονται

«Δεν είμαστε αφελείς. Είπαμε ότι θέλουμε συνέχεια και συνέπεια, όσον αφορά την έμπρακτη αποκλιμάκωση. Όλα αυτά σταθμίζονται. Θα φτάσουμε μέχρι τις 24-25 Σεπτεμβρίου και θα δείτε τη στάση μας εκεί. Προέχει να δούμε πώς θα κινηθεί η Τουρκία τις επόμενες ημέρες, μέχρι τότε» τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος στις αλλεπάλληλες ερωτήσεις που δέχτηκε για το ζήτημα κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών.

Στο μέγαρο Μαξίμου και στους αρμόδιους υπουργούς δεν περνάνε απαρατήρητα τα παιχνίδια εντυπώσεων των τελευταίων ωρών από την πλευρά της Τουρκίας και αξιολογούνται όλες οι τελευταίες κινήσεις και δηλώσεις από την τουρκική πολιτική ηγεσία.

Η Άγκυρα τις τελευταίες ώρες επιδίδεται σε έναν πόλεμο νεύρων μετά την απόσυρση του Oruc Reis στο λιμάνι της Αττάλειας, και την ενδεχομένως, πρόσκαιρη αποκλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, που σηματοδότησε η κίνηση αυτή.

Κίνηση η οποία, όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, δεν επιτρέπει εφησυχασμό στην Αθήνα, η οποία ούτως ή άλλως τηρεί στάση αναμονής περιμένοντας κι άλλα βήματα από τη γειτονική χώρα, που θα δείξουν ότι έχει διάθεση για πραγματική αποκλιμάκωση της έντασης.

Δεν αλλάζει το βασικό μήνυμα της ΕΕ

«Δεν αλλάζει τίποτα από το βασικό μήνυμα το οποίο τέθηκε από τους υπουργούς Εξωτερικών όταν συναντήθηκαν ανεπίσημα στο Βερολίνο.

Η ΕΕ χρειάζεται να δει το τέλος των μονομερών ενεργειών στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες εκλαμβάνονται ως προκλήσεις από κάποια από τα κράτη-μέλη μας, εκλαμβάνονται ως ενόχληση στις σχέσεις μας» διεμήνυσε ο εκπρόσωπος Εξωτερικών της Κομισιόν Πήτερ Στάνο και πρόσθεσε:

Ακολουθεί συζήτηση για την Τουρκία μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών στο Συμβούλιο την επόμενη Δευτέρα και εν συνεχεία οι αρχηγοί των κρατών-μελών θα συζητήσουν επίσης το ζήτημα της Τουρκίας στη Σύνοδο Κορυφής.

Και αυτή θα είναι ευκαιρία για τα κράτη-μέλη να έχουν πλήρη συζήτηση όλων των πτυχών της σχέσης μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας και να δούμε πώς θέλουμε να προχωρήσει υπό το πρίσμα των πρόσφατων και των επόμενων εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο».

Ήξεις αφήξεις

Τα «ήξεις αφήξεις», στα οποία επιδίδονται τις τελευταίες ώρες κορυφαίοι τούρκοι αξιωματούχοι, καταδεικνύουν ένα επικοινωνιακό παιχνίδι της τουρκικής ηγεσίας, που καθιστούν επιφυλακτική την ελληνική πλευρά για τις επόμενες κινήσεις των Τούρκων, καθώς δεν αποκλείεται να υπάρξει ένα προσωρινό πάγωμα των προκλητικών κινήσεων και μετά να επανέλθουν.

Τη σκυτάλη, στο «μπαράζ» ανακοινώσεων από πλευράς της Άγκυρας για την επιστροφή του Oruc Reis στο λιμάνι της Αττάλειας, πήρε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος αφού επανέλαβε ότι το πλοίο επέστρεψε για συντήρηση, κατηγόρησε την Ελλάδα για «μαξιμαλιστικές θέσεις», προσθέτοντας ότι λειτουργεί με τα «κόμπλεξ μιας μικρής χώρας».

Το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis, μετά από ένα μήνα περιπλάνησης στην Ανατολική Μεσόγειο, αγκυροβόλησε την Κυριακή στην Αττάλεια. Ωστόσο αυτό που επί τοις ουσίας, έκανε η  Τουρκία ήταν ότι άφησε να ολοκληρωθεί η τελευταία, μιας σειράς NAVTEX που είχε εκδώσει για παράνομες έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο και απλώς φρόντισε, υπό την  πίεση του διεθνούς παράγοντα αλλά και ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 24 -25 Σεπτεμβρίου, να μην ανανεώσει και επεκτείνει χρονικά και γεωγραφικά τις έρευνες του Oruc Reis.

Ανταλλάγματα

Επιχειρεί μάλιστα να εμφανίσει ως κίνηση καλής θέλησης την ενέργεια αυτή, σπεύδοντας να ζητήσει ανταλλάγματα.

«Οι προϋποθέσεις που μπορεί να θέτει κανείς έχουν να κάνουν μόνο με το πλαίσιο το οποίο είναι γνωστό. Και το πλαίσιο που είναι γνωστό είναι αυτό  των διερευνητικών επαφών. Γι’ αυτό μιλάμε, γι’ αυτό συζητούμε. Οποιαδήποτε συζήτηση έχει να κάνει με τις διερευνητικές επαφές είναι καλοδεχούμενη. Ευρύτερο πλαίσιο άλλων θεμάτων και διεύρυνση της ατζέντας δεν υπάρχει στο τραπέζι» σχολίασε ο Στέλιος Πέτσας ερωτηθείς για τις δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου, στο τουρκικό δίκτυο NTV, όπου είπε ότι «αν η Ελλάδα επιμείνει σε προϋποθέσεις για τον διάλογο, για να κάτσει μαζί μας στο τραπέζι τότε και εμείς θα θέσουμε προϋποθέσεις».

Ο κ. Πέτσας  υπογράμμισε ότι το πλαίσιο συζήτησης είναι οι διερευνητικές επαφές από το σημείο που διακόπηκαν -με υπαιτιότητα της Τουρκίας- τον Μάρτιο του 2016.

«Η Ελλάδα λειτουργεί με τα κόμπλεξ μιας μικρής χώρας»

Τη σκυτάλη των ανακοινώσεων στις οποίες έχει επιδοθεί τις τελευταίες ώρες η τουρκική πλευρά, πήρε ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος επανέλαβε την θέση ότι το Oruc Reis, επέστρεψε για συντήρηση. «Δεν εκδώσαμε νέα Navtex, επειδή το Oruc Reis χρειάζεται συντήρηση. Δεν υπήρχε κανένας λόγος για νέα Navtex υπό αυτά τα δεδομένα. Κάποιοι αντιλήφθηκαν την κίνηση αυτή σαν οπισθοχώρηση, και η αντιπολίτευση της χώρας σκέφτηκε έτσι, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια» ανέφερε ο Τσαβούσογλου, μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο NTV.

Παράλληλα χαρακτήρισε την Ελλάδα ως χώρα με κόμπλεξ, κατηγορώντας τη για μαξιμαλιστικές θέσεις:

«Η Ελλάδα ας πούμε τώρα μπορεί να πει πως δεν ισχύει ο χάρτης της Σεβίλλης και οι μαξιμαλιστικές θέσεις της δεν ισχύουν» είπε προσθέτοντας  πως «Η Ελλάδα λειτουργεί με τα κόμπλεξ μιας μικρής χώρας».

Παράλληλα εκτίμησε ότι δεν θα επιβληθούν κυρώσεις στην χώρα του: «Δεν περιμένω  να μας επιβληθούν κυρώσεις στις 24-25 Σεπτεμβρίου. Αν συμβεί, θα στοχεύσει στα πλοία και στους ανθρώπους μας, έχει συμβεί ξανά στο παρελθόν. Μας έχουν αποτρέψει τέτοια πράγματα παλαιότερα; Όχι!», είπε ο Τσαβούσογλου και πρόσθεσε : «Υπάρχουν κυρώσεις, που καθοδηγούνται από τη Γαλλία, την Ελλάδα και τη Νότια Κύπρο. Αυτές οι τρεις χώρες δουλεύουν πάνω σε αυτές τις κυρώσεις. Ωστόσο, υπάρχουν χώρες μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που λένε όχι σε αυτές τις κυρώσεις».

Νωρίτερα ο τούρκος ΥΠΕΞ, είχε ζητήσει ο διάλογος να γίνει χωρίς προϋποθέσεις.

Μάλιστα, υπογράμμισε πως «αν κάποιοι θέτουν προϋποθέσεις στην Τουρκία, έχουμε κι εμείς προϋποθέσεις και αυτές οι προϋποθέσεις θα πρέπει να εκπληρωθούν».

Παράλληλα, κάλεσε την Ελλάδα, αν πιστεύει ότι έχει δίκιο και οι διεκδικήσεις της είναι σύμφωνες με το διεθνές δίκαιο, να έρθει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης «με χάρτες, συμφωνίες και παραδείγματα».

Καλίν: θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματά μας

Την ίδια ώρα ο εκπρόσωπος της Τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν, διαμηνύει ότι η Τουρκία θα «υπερασπιστεί τα δικαιώματά της και στο μέτωπο και στο τραπέζι».

«Η Τουρκία, υπο την ισχυρή ηγεσία του προέδρου μας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ως ισχυρός παίκτης , θα υπερασπιστεί τα συμφέροντα και τα δικαιώματα της και στο μέτωπο και στο τραπέζι.

Η Ελλάδα και η Ε.Ε. δεν πρέπει να αφήσουν να χαθεί η ευκαιρία που δόθηκε στη διπλωματία και πρέπει να κάνουν αμοιβαία βήματα», γράφει,  στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter, o  Καλίν προσθέτοντας: «Είναι εφικτή ειρηνική επίλυση των προβλημάτων στην ανατολική Μεσόγειο. Θα συμβάλλουν θετικά οι δίκαιες, ολοκληρωμένες και λογικές προσεγγίσεις. Η Τουρκία δεν έχει βλέψεις στα εδάφη κανενός, όμως έχει την αποφασιστικότητα να μην επιτρέψει να καταπατηθούν τα δικαιώματα της».

Türkiye, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın dirayetli liderliğinde hem sahada hem de masada güçlü bir aktör olarak hak ve menfaatlerini her zaman koruyacaktır. Yunanistan ve AB ülkeleri diplomasiye tanınan şansı heba etmemeli, mütekabil adımlar atmalıdır.

— Ibrahim Kalin (@ikalin1) September 14, 2020

 Τουρκικές απαιτήσεις για ανταλλάγματα και διάλογο εφ’ όλης της ύλης

Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις Ακάρ που ανοίγει θέμα κυριαρχίας για 152 ελληνικά νησιά και νησίδες για το πως δείχνουν να εννοούν τον διάλογο.

«Είμαστε υπέρ του διαλόγου και των σχέσεων καλής γειτονίας με την Αθήνα, αν ικανοποιηθούν οι επιθυμίες και απαιτήσεις μας. Θέλουμε την επίλυση των προβλημάτων που υπάρχουν. Περιμένουμε και από την Αθήνα ανάλογη κίνηση με τη δική μας (Oruc Reis) προκειμένου να ξεκινήσουμε διάλογο», είπε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας.

Ο ίδιος χαρακτήρισε «προγραμματισμένη δραστηριότητα» την απόσυρση του πλοίου, λέγοντας ότι στο πλαίσιο των σχεδιασμών θα γίνονται κινήσεις «μπρος και πίσω».

Σε συνέντευξή του στο τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο «Ανατολού» από το Κας με φόντο το Καστελλόριζο, ο Ακάρ, υποστήριξε ότι υπάρχουν νησιά των οποίων δεν έχει δοθεί η κυριαρχία στην Ελλάδα με συμφωνίες, κατηγορώντας την χώρα μας ότι ερμηνεύει τα πάντα με βάση τα δικά της συμφέροντα και ότι συμπεριφέρεται εγωιστικά. “Πρέπει να συζητήσουμε αυτή την κατάσταση, τη μεταβίβαση της κυριαρχίας μέσω των συμφωνιών κι ότι πρέπει να ανακτήσουμε τα δικαιώματά μας και το δίκαιό μας εδώ. Τα δικαιώματά μας και το δίκαιό μας πρέπει να αναγνωριστούν”, υποστήριξε.

Στο ίδιο μήκος κύματος ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας, Φατίχ Ντονμεζ, υποστήριξε ότι το Oruc Reis, επέστρεψε στα τουρκικά παράλια για ανεφοδιασμό και συντήρηση και πως έχουν συγκεντρωθεί σεισμικά δεδομένα από την περιοχή.

Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας υποστήριξε σε tweet του ότι οι έρευνες του Oruc Reis, που ξεκίνησε σεισμικές έρευνες στη Μεσόγειο στις 10 Αυγούστου, «έχει συλλέξει μέχρι στιγμής 3.525 χιλιόμετρα σεισμικών δεδομένων στη συγκεκριμένη περιοχή».

Διεμήνυσε δε, πως το ερευνητικό σκάφος θα συνεχίσει τις εργασίες του.

«Η Τουρκία θα συνεχίσει τις έρευνες και τις γεωτρήσεις στη Μεσόγειο, σύμφωνα πάντα με το Διεθνές Δίκαιο».

Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisine ilişkin kamuoyu duyurusu pic.twitter.com/sYtNemqLWj

— Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (@TCEnerji) September 13, 2020

Ωμές απειλές κατά της Κύπρου

Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά ο τούρκος Υπουργός Άμυνας, βάζει στο στόχαστρό του την Κύπρο και προχωρά σε ωμές απειλές.

Ο Χουλουσί Ακάρ, που βρίσκεται στα κατεχόμενα για την παρακολούθηση της κοινής τουρκικής-τ/κ άσκησης «Μεσογειακή θύελλα – 2020», δήλωσε προκλητικά: «Για εμάς η Κύπρος αποτελεί εθνικό ζήτημα και γι’ αυτό είμαστε εδώ. Όποια κι είναι η αποστολή μας, είμαστε έτοιμοι να κάνουμε ο,τιδήποτε για την ασφάλεια και την επιβίωση των Τ/Κ αδελφών μας στο ίδιο πνεύμα και ενθουσιασμό και στην ίδια βάση, που  το κάναμε και το 1974», ανέφερε προκλητικά ο τούρκος υπουργός.

Στάση αναμονής από την Αθήνα

Το επόμενο δεκαήμερο μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, θεωρείται κρίσιμο και αποκαλυπτικό ως προς τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας, αλλά και τα επόμενα βήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ο πρωθυπουργός από τη Θεσσαλονίκη εξάλλου, φρόντισε να υπενθυμίσει στην Τουρκία, ότι οι κυρώσεις είναι ένα ενδεχόμενο που παραμένει στο τραπέζι κι εξαρτάται από τη συμπεριφορά της Άγκυρας, αν και η Αθήνα, όπως είπε, δεν θα ήθελε να φτάσει στο σημείο ν’ απαιτήσει την επιβολή τους.

«Μπορώ να συναντηθώ με τον Ερντογάν , δεν είμαι αρνητικός σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο» τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ερωτηθείς για την επόμενη ημέρα των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Ως προς το διάλογο και το περιεχόμενό του, ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε για μία ακόμη φορά ότι ο διάλογος δεν μπορεί να περιλαμβάνει κάτι διαφορετικό από αυτό που η ελληνική πλευρά θεωρεί ως τη μία και μόνη διαφορά με την Τουρκία: την οριοθέτηση δηλαδή των θαλασσίων ζωνών.

Ελληνοτουρκική συνάντηση υπό το ΝΑΤΟ

Στο μεταξύ, αύριο στις Βρυξέλλες, αναμένεται να γίνει, η συνάντηση σε στρατιωτικό επίπεδο μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας και ΝΑΤΟ για να συνεχιστεί η συζήτηση ως προς τις προτάσεις του γγ ΝΑΤΟ με τις ελληνικές παρατηρήσεις, αναφέρουν διπλωματικές πηγές.

Η Ελλάδα έχει καταθέσει τα σχόλιά της και σύμφωνα με πληροφορίες, η γραμματεία του ΝΑΤΟ τα υιοθέτησε. Η χώρα μας ζητά, σεβασμό στο διεθνές δίκαιο της θάλασσας και να μην υπάρξει ξανά παρόμοια κατάσταση. Σύμφωνα με διπλωματικές «πηγές», η Αθήνα έβαλε όρο να φύγουν τα τουρκικά πλοία από την ελληνική υφαλοκρηπίδα και τώρα πλέον μπορεί να συζητήσει.

Το ΝΑΤΟ πάντως ξεκαθάρισε ότι δεν θα εμπλακεί στην ουσία των ελληνοτουρκικών και το κείμενο Στόλτενμπεργκ κάνει λόγο για διμερείς και νατοϊκούς διαύλους επικοινωνίας για αποκλιμάκωση.