Το 2010, οι ηγέτες 196 χωρών συγκεντρώθηκαν στην Ιαπωνία και συμφώνησαν σε μια λίστα από στόχους που είχαν σχεδιαστεί για τη σωτηρία του πλανήτη.

Οι Στόχοι Βιοποικιλότητας AICHI δημιουργούσαν ένα δεκαετές πλάνο για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας του πλανήτη, την προώθηση της βιωσιμότητας και την προστασία των οικοσυστημάτων. Οι στόχοι ήταν φιλόδοξοι, όμως καίριοι. Ένας εξ αυτών, για παράδειγμα, στόχευε στην αποτροπή της εξαφάνισης απειλούμενων ειδών και στη βελτίωση της κατάστασής τους μέχρι το 2020.

Η προθεσμία έφτασε στο τέλος της, και ο πλανήτης έχει αποτύχει συλλογικά να εκπληρώσει έστω και έναν από αυτούς τους στόχους, σύμφωνα με την Έκθεση Παγκόσμιων Προοπτικών Βιοποικιλότητας του ΟΗΕ, που δημοσιεύθηκε την Τρίτη.

«Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι»

«Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι σε ό,τι αφορά την κληρονομιά που θα αφήσει στις επόμενες γενιές», προειδοποιεί η έκθεση. «Η βιοποικιλότητα μειώνεται σε πρωτόγνωρους ρυθμούς και οι πιέσεις πίσω από αυτή τη μείωση εντείνονται όλο και περισσότερο».

Αν συνεχίσουμε την πορεία μας στην επιτάχυνση της κλιματικής κρίσης, η βιοποικιλότητα θα συνεχίσει να επιδεινώνεται, καθοδηγούμενη από τα «αυτή τη στιγμή μη-βιώσιμα μοτίβα παραγωγής και κατανάλωσης, αύξησης του πληθυσμού και τεχνολογικής εξέλιξης», τονίζει η έκθεση.

Από τους είκοσι στόχους, μόνο έξι έχουν «επιτευχθεί μερικώς». Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχουσες χώρες ανακοίνωσαν ότι περισσότερο από το ένα τρίτο των εθνικών στόχων βρίσκονται σε πορεία εκπλήρωσης, οι μισοί βλέπουν πιο αργή πρόοδο, ενώ το 11% δεν έχει γνωρίσει ουσιαστική πρόοδο και το 1% κινείται προς την… αντίθετη κατεύθυνση.

Υπάρχει κάποια ελάχιστη πρόοδος, όμως «ο ρυθμός της απώλειας βιοποικιλότητας είναι πρωτόγνωρος για την ανθρώπινη ιστορία και οι πιέσεις αυξάνονται», εξηγεί η Ελίζαμπεθ Μαρούμα Μρέμα, γενική γραμματέας του Συμβουλίου του ΟΗΕ για την Βιολογική Ποικιλότητα, σε δελτίο τύπου.

«Τα οικοσυστήματα της γης βρίσκονται σε κίνδυνο. Και όσο περισσότερο η ανθρωπότητα εκμεταλλεύεται τη φύση με μη βιώσιμους τρόπους και υποσκάπτει τη συμβολή της στους ανθρώπους, τόσο περισσότερο υποσκάπτουμε και την ίδια μας την ευημερία και την ασφάλεια».

Τι έχει πετύχει ο πλανήτης

Πρώτα τα καλά νέα: Κατά την περασμένη δεκαετία σημειώθηκε μια μικρή πρόοδος.

Οι έξι στόχοι που επιτεύχθηκαν εν μέρει είναι: η αποτροπή χωροκατακτητικών ειδών, η διατήρηση προστατευόμενων περιοχών, η πρόσβαση σε και η διανομή των πλεονεκτημάτων των γενετικών πόρων, οι στρατηγικές βιοποικιλότητας και τα σχέδια δράσης, ο διαμοιρασμός πληροφοριών και η κινητοποίηση πόρων.

Ο παγκόσμιος ρυθμός αποψίλωσης των δασών έχει μειωθεί κατά ένα τρίτο σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Ένας αριθμός τοποθεσιών έχει καταφέρει να εξαλείψει τα χωροκατακτητικά είδη. Ορισμένες χώρες έχουν εισάγει καλές πολιτικές διαχείρισης αλιείας, που συνέβαλαν στην ανοικοδόμηση των θαλάσσιων αποθεμάτων που είχαν πληγεί σημαντικά από την υπεραλιεία και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.

Επιπλέον, ο αριθμός των προστατευόμενων φυσικών περιοχών έχει επεκταθεί σημαντικά, τόσο σε ό,τι αφορά την ξηρά όσο και στη  θάλασσα. Και έχουμε εισάγει περισσότερα μέτρα διατήρησής τους, όπως περιορισμούς στο κυνήγι, τα οποία έχουν αποδώσει.

«Χωρίς τέτοιου είδους δράσεις, η εξαφάνιση πτηνών και θηλαστικών είναι πιθανό να ήταν από διπλάσια έως και τετραπλάσια για την προηγούμενη δεκαετία», τονίζει η έκθεση.

Τι δεν καταφέραμε

Η λίστα των επιτευγμάτων είναι ενθαρρυντική, κυρίως γιατί δείχνει ότι οι κυβερνήσεις είναι σε θέση να δράσουν από κοινού και να επιφέρουν ουσιαστικά αποτελέσματα. Όμως, όπως προειδοποιεί η έκθεση, σε καμία περίπτωση δεν είναι αρκετά.

Οι 20 στόχοι μπορούν να διασπαστούν περαιτέρω σε εξήντα «στοιχεία», εκ των οποίων τα 13 δεν είδαν καμία πρόοδο ή – το χειρότερο – γνώρισαν ακόμη και επιδείνωση, σύμφωνα με την έκθεση.

Η απώλεια οικοσυστημάτων και η υποβάθμισή τους παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, ιδιαιτέρως σε δάση και τροπικές περιοχές. Οι υδροβιότοποι μειώνονται, ενώ τα ποτάμια καταστρέφονται, δημιουργώντας έναν «τεράστιο κίνδυνο για την βιοποικιλότητα του γλυκού νερού», αναφέρει η έκθεση.

Η μόλυνση εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, με τα πλαστικά να κυκλοφορούν στους ωκεανούς και τα φυτοφάρμακα στα οικοσυστήματά μας. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι πεθαίνουν. Η ζήτηση για φυσικούς πόρους αυξάνεται. Ταυτόχρονα, οι γηγενείς κοινότητες σε μεγάλο βαθμό εξακολουθούν να αποκλείονται από αυτές τις συζητήσεις, ενώ οι πολύτιμες γνώσεις τους για τη βιώσιμη διαχείριση πόρων δεν αντανακλάται στις εθνικές νομοθεσίες.

Επιπλέον, έχουμε μπει πολύ δυναμικά στην έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών. Οι πληθυσμοί άγριας ζωής έχουν μειωθεί κατά περισσότερο από δύο τρίτα από το 1970, ενώ συνεχίζουν να μειώνονται στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας.

Οι αποσπασματικές προσπάθειες αντανακλώνται και στην χρηματοδότηση. Κάθε χρόνο τα κράτη σε όλο τον κόσμο δαπανούν περίπου $78-91 δισ. σε προσπάθειες διατήρησης της βιοποικιλότητας, όπως υπολογίζει η έκθεση, πολύ λιγότερα από τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια που απαιτούνται στην πραγματικότητα.

Ακόμη και σε περιοχές που έχουν σημειώσει πρόοδο, η κατάσταση δεν βελτιώνεται πραγματικά – απλώς η επιδείνωση επιβραδύνεται και ίσως απαλύνεται η έντασή της σε σχέση με αν δεν είχαν ληφθεί καθόλου μέτρα.

Τι πρέπει να γίνει

Η άμεση δράση είναι πιο απαραίτητη παρά ποτέ. Η καταστροφή της βιοποικιλότητας του πλανήτη θα μας επηρεάσει όλους και θα είναι ιδιαιτέρως επιβλαβής για «τους γηγενείς λαούς και τις τοπικές κοινότητες, όπως και για τους φτωχούς και ευάλωτους του πλανήτη, δεδομένης της εξάρτησής τους από τη βιοποικιλότητα για την ευημερία τους», αναφέρει η έκθεση.

Προσθέτει ότι παρά την αποτυχία επίτευξης των στόχων AICHI, «δεν είναι πολύ αργά για να επιβραδύνουμε, να σταματήσουμε και εν τέλει να αντιστρέψουμε τις τρέχουσες τάσεις καταστροφής της βιοποικιλότητας». Πολλές από τις δράσεις που πρέπει να γίνουν είναι ήδη γνωστές και έχουν συμφωνηθεί σε διεθνείς συμφωνίες όπως η Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή (από την οποία έχουν αποσυρθεί οι ΗΠΑ).

Πηγή: www.cnn.com

Headlines